TCDN - Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tiếp nhận hồ sơ từ cơ quan thanh tra về nội dung cổ phần hóa tại Tổng công ty Vận tải thuỷ.

Phó tổng Thanh tra Chính phủ Lê Sỹ Bảy vừa ký thông báo kết luận thanh tra về việc chấp hành pháp luật trong cổ phần hóa, thoái vốn tại Tổng công ty Vận tải thuỷ (nay là Tổng công ty Vận tải thủy - CTCP).

Kết luận thanh tra nêu rõ, Tổng công ty Vận tải thủy tiền thân là Tổng công ty Đường sông Miền Bắc được thành lập theo Quyết định số 2125 của Bộ Giao thông Vận tải, trên cơ sở tách 12 đơn vị sản xuất, kinh doanh của Cục Đường sông Việt Nam (nay là Cục Đường thủy Nội địa Việt Nam).

Ngày 28/12/2011, Thủ tướng Chính phủ có Văn bản số 2447 phê duyệt phương án sắp xếp, đổi mới doanh nghiệp 100% vốn nhà nước thuộc Bộ Giao thông Vận tải, trong đó có việc cổ phần hóa Tổng công ty Vận tải thủy (VIVASO).

Từ tháng 6/2014 - 3/2016, Bộ Giao thông Vận tải thực hiện 2 lần thoái vốn nhà nước tại Tổng công ty Vận tải thủy - CTCP (lần 1 thoái - 6.554.740 cổ phần tương ứng 20% vốn điều lệ vào tháng 4/2015 và lần 2 thoái 7.349.131 cổ phần tương ứng 22,42% vốn điều lệ vào tháng 3/2016). Theo đó, từ tháng 4/2016 đến nay, Tổng công ty Vận tải thủy - CTCP không còn vốn nhà nước đầu tư và hoạt động theo mô hình Công ty Cổ phần được quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2014.

Kết quả thanh tra của Thanh tra Chính phủ cho thấy trước khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, VIVASO phải thực hiện việc xác nhận, đối chiếu công nợ và phải được khách nợ, chủ nợ ký biên bản, nhưng trong hồ sơ xác định giá trị doanh nghiệp chưa đảm bảo các yêu cầu này.

Cảng Hà Nội không theo dõi khoản công nợ phải thu của Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng trên sổ sách kế toán với số tiền trên 16 tỷ đồng là vi phạm quy định, dẫn đến việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa, thoái vốn sai mất vốn Nhà nước với số tiền trên 16 tỷ đồng cần phải được xử lý theo quy định.

Cảng Hà Nội không theo dõi khoản công nợ phải thu của Công ty TNHH Sao Nam Sông Hồng trên sổ sách kế toán với số tiền hơn 16,3 tỷ đồng là vi phạm quy định, dẫn đến việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, thoái vốn sai mất vốn Nhà nước số tiền tương ứng.

Về việc kiểm kê đối với cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc, TTCP phát hiện Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam, VIVASO thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản, thiếu danh mục cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (dự án sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới - WB6), chưa xử lý dứt điểm tài sản với quyền sử dụng đất.

Công ty hợp danh Kiểm toán Việt Nam, VIVASO thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản, thiếu danh mục cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (dự án WB6); chưa xử lý dứt điểm tài sản đối với quyền sử dụng đất, vi phạm Thông tư 202/2011 của Bộ Tài chính.

Ban chỉ đạo cổ phần hóa, Bộ Giao thông vận tải trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt phương án cổ phần hóa nhưng thiếu trách nhiệm không phát hiện hoặc cố tình không báo cáo Thủ tướng Chính phủ việc không thể đồng thời thực hiện cổ phần hóa VIVASO và Công ty TNHH MTV Vận tải và Xếp dỡ đường thủy nội địa với việc đầu tư nâng cấp cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc bằng nguồn vốn WB6 (trong khi việc cổ phần hóa VIVASO và việc thực hiện dự án WB6 đều do Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo và quản lý).

Tổng công ty Vận tải thủy - CTCP khi chưa được cấp có thẩm quyền cho phép đã tự ý khai thác, sử dụng một phần cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc (trong giai đoạn 2015-2020) là vi phạm Luật Xây dựng, cần phải được cơ quan chức năng xem xét, xử lý, thu về ngân sách nhà nước khoản lợi nhuận thu được. Tuy nhiên, cơ quan thanh tra cho rằng khi xem xét cần xét đến các tài sản này đều nằm trên đất do VIVASO quản lý.

"Những việc làm trên đã dẫn đến phương án cổ phần hóa VIVASO thiếu chính xác, tài sản cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc đã hoàn thành từ năm 2015 nhưng đến nay vẫn chưa được bàn giao đưa vào khai thác, sử dụng theo quy định, nguy cơ lãng phí vốn đầu tư với số tiền gần 135 tỷ đồng"- kết luận của Thanh tra Chính phủ nêu rõ.

Về việc xác định giá trị của doanh nghiệp để cổ phần hoá, Thanh tra Chính phủ cho biết việc xác định tài sản là nhà cửa, vật kiến trúc của cảng Hà Nội, cảng Việt Trì đã làm giảm giá trị vốn nhà nước tại doanh nghiệp với số tiền hơn 21,2 tỷ đồng. Đối với việc xác định tài sản cụm cảng Hòa Bình, Công ty Hợp danh Kiểm toán Việt Nam đã xác định giá trị còn lại của cụm cảng này giảm gần 50 tỷ đồng so với giá trị sổ sách kế toán.

Kết luận thanh tra cũng nêu rõ Bộ Giao thông Vận tải quyết định chuyển nhượng 14.725.141 cổ phần phát hành lần đầu theo hình thức thỏa thuận trực tiếp với giá chuyển nhượng bằng với giá đấu giá bình quân của đợt phát hành đầu cho Công ty Liên hợp Xây dựng Vạn Cường không phải là nhà đầu tư tham gia đấu giá lần đầu là vi phạm quy định.

"Để xảy ra tồn tại và hậu quả nêu trên thuộc trách nhiệm của Ban quản lý dự án, Cục Đường thủy nội địa Việt Nam, Bộ Giao thông Vận tải khi thực hiện đầu tư xây dựng (không có phương án bồi thường giải phóng mặt bằng, phương án khai thác sử dụng của dự án); VIVASO, Tổ giúp việc, đơn vị tư vấn, Ban chỉ đạo cổ phần hóa, Bộ Giao thông Vận tải khi thực hiện kiểm kê, phân loại tài sản và báo cáo Thủ tướng Chính phủ về phương án cổ phần hóa không đúng quy định", Thanh tra Chính phủ kết luận.

Tại kết luận này, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ Công an và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao tiếp nhận hồ sơ từ Thanh tra Chính phủ về nội dung cổ phần hóa đối với các tài sản hình thành từ việc sử dụng nguồn vốn dự án WB6 (cảng Việt Trì, cảng Ninh Phúc) với tổng giá trị khoảng gần 135 tỷ đồng; việc xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hoá, thoái vốn sai mất vốn nhà nước tại cảng Hà Nội với số tiền hơn 16,3 tỷ đồng để điều tra, xử lý theo quy định của pháp luật.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Bộ Giao thông Vận tải xem xét, xử lý trách nhiệm của các cá nhân, tổ chức liên quan đến các khuyết điểm, vi phạm trong việc xây dựng phương án cổ phần hóa, xác định giá trị của doanh nghiệp để cổ phần hóa... Cơ quan thanh tra cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP Hà Nội xem xét, xử lý trách nhiệm của cá nhân, tổ chức có liên quan đến việc chậm có ý kiến về phương án xử lý 3 lô đất khi cổ phần hóa của VIVASO; không kiểm tra, xử lý tình trạng xây dựng trái phép, không phép trên khu đất tại cảng Hà Nội tại Tổng công ty vận tải thủy.