TCDN - Theo cơ quan thẩm tra, bổ sung quy định khoán chi đến sản phẩm cuối cùng đối với nhiệm vụ khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo (KH, CN-ĐMST) mà không cần hóa đơn, chứng từ, góp phần đơn giản hóa thủ tục thanh quyết toán.

Sáng 15/4, trình bày dự án Luật Khoa học, công nghệ và Đổi mới sáng tạo tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Bộ trưởng Bộ KH-CN Nguyễn Mạnh Hùng cho biết, dự thảo luật được thiết kế theo nguyên tắc giảm thủ tục hành chính, tăng hậu kiểm, chuyển đổi số toàn diện trong công tác quản lý và hoạt động KH, CN - ĐMST.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định, tinh thần là thay đổi tư duy quản lý theo hướng quản lý hiệu quả, không quản lý quá trình; thu hút nguồn đầu tư ngoài ngân sách nhà nước (NSNN) cho KH, CN thông qua khuyến khích doanh nghiệp đầu tư, tài trợ kinh phí cho nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho biết, Thường trực Ủy ban cơ bản tán thành phạm vi điều chỉnh của dự thảo luật. Tuy vậy, có ý kiến cho rằng, phạm vi điều chỉnh và toàn bộ nội dung dự thảo luật “còn nặng tư duy hành chính”, chưa thực sự làm nổi bật các cơ chế, chính sách đủ mạnh để khuyến khích, thúc đẩy doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân đầu tư, ứng dụng KH, CN-ĐMST vào sản xuất, kinh doanh.

Về quy định các chính sách ưu đãi, vượt trội, đặc thù, Thường trực Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường nhận thấy, dự thảo luật đã có nhiều quy định thể chế hóa nội dung Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về thúc đẩy phát triển KH, CN-ĐMST và chuyển đổi số quốc gia; song vẫn còn chưa thật sự đầy đủ.

“Cần tiếp tục nghiên cứu, thể chế hóa nội dung về chấp nhận độ trễ trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo”, ông Lê Quang Huy ví dụ.

Thường trực Ủy ban Khoa học, công nghệ và Môi trường cũng đề nghị tiếp tục nghiên cứu, rà soát để thể chế hóa các chính sách khẳng định vai trò của doanh nghiệp, khu vực kinh tế tư nhân; tạo không gian mở, thuận lợi để cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp thực hiện quyền tự do nghiên cứu và phát triển KH, CN-ĐMST, khẳng định quyền tự do kinh doanh trong ứng dụng kết quả nghiên cứu và phát triển công nghệ vào hoạt động sản xuất kinh doanh; từ đó, làm động lực để thúc đẩy phát triển KH, CN-ĐMST mạnh mẽ hơn.

Cùng đó, cần có quy định bao quát việc miễn trừ trách nhiệm đối với doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân trong trường hợp thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới mà có thiệt hại về kinh tế do nguyên nhân khách quan (không chỉ đối với nhiệm vụ KH, CN-ĐMST sử dụng NSNN, kinh phí của doanh nghiệp Nhà nước).

Bên cạnh đó, bổ sung quy định phong tặng viện sĩ viện hàn lâm cho cá nhân nước ngoài là các nhà khoa học xuất sắc, góp phần vào nhiệm vụ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực KH, CN.

 Cần quy định cá nhân, tổ chức nghiên cứu có quyền công bố kết quả trong thời gian bảo lưu hợp lý trước khi dữ liệu được chia sẻ rộng rãi; bổ sung công nhận “các trường đại học quốc gia, các viện hàn lâm” là tổ chức KH, CN công lập đặc biệt; bổ sung “danh hiệu viện sĩ” tương đương với nhà khoa học đầu ngành, tổng công trình sư và đặc biệt là bổ sung quy định khoán chi đến sản phẩm cuối cùng đối với nhiệm vụ KH, CN-ĐMST mà không cần hóa đơn, chứng từ, góp phần đơn giản hóa thủ tục thanh quyết toán.

Để thực hiện nguyên tắc “lấy nhà khoa học là trung tâm” nêu trong Nghị quyết số 57-NQ/TW, Thường trực Ủy ban đề nghị bổ sung đối tượng “tổ chức, cá nhân đề xuất, thẩm định đề án thử nghiệm” không phải chịu trách nhiệm dân sự, hành chính, hình sự nếu tuân thủ đầy đủ quy trình liên quan cơ chế thử nghiệm có kiểm soát.