TCDN - Tình trạng buôn lậu vàng, ngoại tệ trái phép qua biên giới diễn ra phức tạp, gây áp lực lớn cho công tác kiểm soát và phòng chống vi phạm của lực lượng hải quan… Do vậy, Cục Hải quan đã triển khai giải pháp triệt để, tăng cường kiểm tra nhãn mác, khai báo, xử lý nghiêm dịp Tết Nguyên đán 2026.

Vi phạm tuyến đường biển tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn

Cục Hải quan cho biết, trong tháng 10/2025, diễn biến phức tạp của thị trường vàng thế giới và trong nước với mức chênh lệch giá lớn đã làm gia tăng nguy cơ buôn lậu, vận chuyển trái phép vàng, tiền tệ qua biên giới, tập trung tại các tuyến đường bộ, đường thủy nội địa khu vực biên giới phía Nam giáp Campuchia (Tịnh Biên, Khánh Bình - An Giang, Bờ Y - Gia Lai) và giáp Lào (Lao Bảo - Quảng Trị). Các đối tượng chủ yếu cất giấu vàng, tiền trong hành lý cá nhân, phương tiện vận tải; trên tuyến hàng không qua sân bay quốc tế Nội Bài và Tân Sơn Nhất nổi lên tình trạng cất giấu trong người, hành lý xách tay, đặc biệt trên các chuyến bay từ Đài Loan về Việt Nam.

Hoạt động lợi dụng loại hình trung chuyển, chuyển khẩu, quá cảnh để vận chuyển hàng giả, hàng xâm phạm quyền SHTT vẫn tiếp diễn, tập trung tại các cửa khẩu biên giới với Trung Quốc, Lào và Campuchia. Thủ đoạn phổ biến là: khai sai, không khai báo nhãn hiệu hàng hóa được bảo hộ, trà trộn hàng vi phạm với hàng hợp pháp hoặc lợi dụng khai báo hải quan theo thủ tục đơn giản hàng quá cảnh để không khai nhãn hiệu hàng hóa…

Tuyến đường biển tiếp tục chiếm tỷ trọng vi phạm lớn nhất với 1.021/1.793 vụ vi phạm, chiếm 56,9% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý. Tập trung tại các cảng biển lớn thuộc Chi cục HQKV II, III, XII. Nổi lên hiện tượng vi phạm về điều kiện, tiêu chuẩn, quy chuẩn NK, vi phạm quy định về nhãn mác của hàng hóa... Đáng chú ý, tại cảng biển Hải Phòng phát hiện các vụ việc NK hàng hoá đã qua sử dụng (quần áo, đồ gia dụng, máy móc...) thuộc danh mục cấm NK.

Tuyến đường bộ đã phát hiện 542/1.793 vụ vi phạm, chiếm 30,2% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý, tập trung ở các tuyến biên giới Việt–Trung, Việt–Campuchia. Các đối tượng lợi dụng chính sách ưu đãi cư dân biên giới để buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa có giá trị cao (ngoại tệ, thuốc lá, điện thoại, vàng lá, thực phẩm đông lạnh…). Hoạt động mua bán, vận chuyển pháo nổ, đường kính trắng, thuốc bảo vệ thực vật tiếp tục diễn ra ở các tỉnh miền Trung và biên giới Việt – Lào.

Tuyến hàng không, trong tháng ghi nhận 105/1.793 vụ, chiếm 5,85% số vụ phát hiện, bắt giữ và xử lý; trị giá vi phạm ước tính 122 tỷ đồng, tăng 39 vụ so với tháng 9/2025. Vi phạm chủ yếu tại các cửa khẩu sân bay quốc tế Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng và các DN vận chuyển nhanh (FedEx, DHL, UPS…). Thủ đoạn thường gặp là lợi dụng loại hình phi mậu dịch, ký gửi hàng hóa, sử dụng giấy tờ tùy thân giả, địa chỉ không thật, thuê người nhận hộ, nhằm che giấu hành vi buôn lậu, vận chuyển hàng hóa, tiền tệ và ma túy.

Nâng cao hiệu quả kiểm soát hải quan

Trước những diễn biến phức tạp về tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới, Cục Hải quan đã ban hành nhiều văn bản cảnh báo, tăng cường, hướng dẫn nghiệp vụ, như: tăng cường ngăn chặn, phát hiện và xử lý đường nhập lậu; về tình hình sản xuất, mua bán và vận chuyển ma túy khu vực Mỹ - Latin... Chỉ đạo các Chi cục Hải quan khu vực rà soát, xây dựng, tổ chức tự kiểm tra công tác nghiệp vụ kiểm soát Hải quan nhằm tăng cường công tác kiểm soát hải quan, chống buôn lậu; nâng cao hiệu quả, đẩy nhanh tiến độ lập hồ sơ nghiệp vụ kiểm soát hải quan.

Tham mưu Bộ Tài chính trình Chính phủ: Xây dựng Kế hoạch hành động về đấu tranh ngăn chặn, đẩy lùi tình trạng buôn lậu, GLTM, hàng giả, xâm phạm quyền SHTT. Với vai trò là Cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo 389 Bộ Tài chính, Cục Hải quan đã tham mưu kiện toàn Ban Chỉ đạo 389 quốc gia trên cơ sở tiếp thu ý kiến thẩm định của Bộ Nội vụ.

Bên cạnh đó, Cục Hải quan đã ban hành Kế hoạch cao điểm đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả dịp trước, trong và sau Tết Nguyên đán Bính Ngọ năm 2026. Cụ thể, Cục Hải quan chỉ đạo các đơn vị thuộc, trực thuộc tăng cường công tác quản lý nhà nước về hải quan, phát hiện kịp thời, chính xác và xử lý nghiêm các hành vi buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới dịp Tết Nguyên đán; đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội, bình ổn giá cả thị trường, bảo vệ người tiêu dùng, chống thất thu ngân sách nhà nước. Đáng chú ý, các đơn vị cần tăng cường điều tra, nắm tình hình về địa bàn, tuyến vận chuyển hàng hóa, vụ việc, hiện tượng, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh và người có liên quan phục vụ công tác chống buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Đặc biệt, cần ngăn chặn hiệu quả hoạt động mua bán, vận chuyển, tàng trữ hàng cấm, hàng nhập lậu, hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trước, trong và sau tết Nguyên đán; chấm dứt các điểm nóng về buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới.

Cục Hải quan yêu cầu quá trình tổ chức triển khai kế hoạch phải đảm bảo thực hiện đúng các quy định của pháp luật, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu, xuất nhập cảnh, không làm ảnh hưởng hoặc cản trở hoạt động sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu hàng hóa bình thường, đúng pháp luật của các tổ chức, cá nhân.

Đồng thời, yêu cầu các đơn vị được phân công thực hiện kế hoạch phải nêu cao nhận thức, tinh thần trách nhiệm trong thực thi công vụ, chủ động tổ chức lực lượng, tập trung nguồn lực, triển khai đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan nhằm phát hiện, xử lý kịp thời các hành vi vi phạm theo đúng quy định của pháp luật.

Tại Kế hoạch, Cục Hải quan giao các nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, nhất là Chi cục Điều tra chống buôn lậu và các chi cục hải quan khu vực.

Từ ngày 15/9 - 14/10/2025, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 1.793 vụ (tăng 18 vụ, tương đương 1,01% so với cùng kỳ năm trước); trị giá hàng hoá vi phạm ước tính 1.856 tỷ đồng. Số thu NSNN xấp xỉ 46,1 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan khởi tố 01 vụ (giảm 02 vụ, tương đương 66,7% so với cùng kỳ năm 2024), chuyển cơ quan khác khởi tố 07 vụ (giảm 06 vụ, tương đương 46,1% so với cùng kỳ năm trước).

Lũy kế từ ngày 15/12/2024 - 14/10/2025, cơ quan Hải quan đã phát hiện, bắt giữ và xử lý là 15.121 vụ, trị giá hàng hoá vi phạm ước tính đạt 19.551 tỷ đồng; Số thu NSNN đạt: 710,33 tỷ đồng. Cơ quan Hải quan đã khởi tố 16 vụ và chuyển cơ quan khác khởi tố 100 vụ…

Kết quả công tác đấu tranh phòng, chống ma tuý: Từ ngày 15/9-14/10/2025, cơ quan Hải quan đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên Phòng phát hiện, bắt giữ: 13 vụ/19 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 04 vụ. Tang vật thu được gồm: 24,94 kg ma tuý các loại, cụ thể: 13,39 kg heroin; 9,55 kg ketamine; 2 kg ma tuý tổng hợp.

Luỹ kế từ ngày 15/12/2024-14/10/2025, cơ quan Hải quan đã đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ: 165 vụ/213 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 67 vụ. Tang vật thu được khoảng: 2.326 kg ma tuý các loại, cụ thể: 402,49gram thuốc phiện; 153 kg cần sa; 67,3 kg heroin; 1,86 kg cocain; 1.516 kg ketamine; 365 kg và 1.903 viên ma tuý tổng hợp; 223 kg và 60.000 viên ma tuý khác.