TCDN - Tham gia xây dựng hệ thống quản lý, đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm trong nước, các cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có nhiệm vụ giám sát, đánh giá, cảnh báo và quản lý nguy cơ an toàn thực phẩm đối với các loại thực phẩm nông sản và thủy sản tiêu dùng.

Xây dựng hệ thống cảnh báo nhanh

Ông Nguyễn Như Tiệp - Cục trưởng Cục Chất lượng, chế biến và Phát triển thị trường nhấn mạnh, đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm sẽ giúp xác định những khoảng trống, hạn chế, bất cập trong công tác đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm và đưa ra những giải pháp hỗ trợ.

“Thời gian qua, các cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Y tế và Bộ Công thương đã phối hợp hiệu quả để xây dựng hệ thống quản lý, đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm trong nước. Tháng 6/2023, 3 Bộ đã thành lập và cử chuyên gia tham gia Nhóm kỹ thuật đánh giá nguy cơ về an toàn thực phẩm. Về lâu dài, đây là đội ngũ nòng cốt cho việc thành lập Trung tâm đánh giá nguy cơ quốc gia về an toàn thực phẩm"- ông Tiệp cho biết.

Theo ông Nguyễn Như Tiệp, trong bối cảnh ngành mới phát triển, còn thiếu nhân lực, nguồn lực, cần xác định vùng rủi ro, mức độ ảnh hưởng để hành động hiệu quả. “Đảm bảo an toàn thực phẩm là trách nhiệm của toàn thể xã hội chứ không phải của riêng ai. Việc quản lý chuỗi cần bắt nguồn từ gốc. Các cơ quan thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn có nhiệm vụ giám sát, đánh giá, cảnh báo, và quản lý nguy cơ an toàn thực phẩm đối với các loại thực phẩm nông sản và thủy sản tiêu dùng. Nhưng để nhận diện mối nguy, đánh giá phơi nhiễm và kiểm tra thực tế, cần hợp tác với các Bộ, ngành và địa phương.

Tuy nhiên, phối hợp liên ngành còn chưa ổn định, đào tạo nhân lực chưa đồng đều trên cả nước. Bên cạnh đó, Cục trưởng nhận định hệ thống nông nghiệp Việt Nam có nhiều đặc thù. Điển hình, nếu thực phẩm ở các nước phát triển sẽ được vận chuyển trực tiếp từ trang trại tới nhà máy chế biến, thì ở nước ta, thương lái là đầu mối quan trọng trong chuỗi thực phẩm do sản xuất còn manh mún. Do đó, ông Tiệp đề xuất cần xác định cụ thể đội ngũ từ Trung ương tới địa phương, đồng thời xây dựng mô hình đào tạo dựa trên thực tiễn nông nghiệp Việt Nam.

Bên cạnh đó, Bộ Y tế có vai trò xây dựng hệ thống cảnh báo sự cố an toàn thực phẩm, quản lý việc khai báo sự cố và thực hiện giám sát, phòng ngừa, điều tra về ngộ độc thực phẩm. Cục An toàn thực phẩm cung cấp thông tin, quản lý đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm, bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Thời gian qua, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) thực hiện Đề án 518/QĐ-BYT nhằm xây dựng hệ thống cảnh báo nhanh và phân tích nguy cơ về an toàn thực phẩm ở mọi cấp. Tuy nhiên, việc triển khai bị hạn chế do thiếu kinh phí, chưa đạt mục tiêu toàn diện.

Công tác truy xuất nguồn gốc khó khăn

Đại diện Cục An toàn thực phẩm, ông Lưu Đức Du nhấn mạnh, đánh giá nguy cơ không chỉ là hoạt động lấy mẫu, kiểm nghiệm mà còn là công tác điều tra, xác định mức độ và phạm vi ảnh hưởng đối với sức khỏe cộng đồng. Ông chia sẻ: “Trong bối cảnh hiện nay, công tác truy xuất nguồn gốc còn gây khó khăn cho việc điều tra. Ví dụ, mua bán không có hóa đơn hoặc qua đường tiểu ngạch còn phổ biến. Ngoài ra, sự phối hợp, chia sẻ thông tin giữa các ngành, các địa phương với nhau còn hạn chế.

”Chia sẻ kinh nghiệm hệ thống an toàn thực phẩm dựa trên nguy cơ của Canada, ông Brian Bedard, Giám đốc An toàn Thực phẩm và Sức khỏe động vật (Alinea International) cho biết, để quản lý vấn đề an toàn thực phẩm, Canada đã ban hành các đạo luật và quy định liên quan, trong đó, bao gồm: đạo luật Thú y, đạo luật Bảo vệ thực vật, đạo luật về thực phẩm và dược phẩm, đạo luật thức ăn chăn nuôi, đạo luật giống cây trồng, đạo luật phân bón, đạo luật thanh tra...

Đơn cử như Luật thực phẩm an toàn cho người Canada sẽ giúp tăng cường và hiện đại hóa hệ thống, tăng cường kiểm soát thực phẩm nhập khẩu tại cửa khẩu, ngăn cấm các hành vi gian dối, giả mạo và đánh lừa, xử phạt nặng hơn. Đồng thời là cơ sở để truy xuất nguồn gốc và ghi chép hồ sơ.

"Công tác đánh giá nguy cơ an toàn thực phẩm là chìa khóa để triển khai truyền thông hiệu quả. Tôi có niềm tin rằng khung pháp lý hiện tại của Việt Nam tạo điều kiện cho quản lý an toàn thực phẩm bài bản. Dường như xuất phát điểm của hợp tác Canada - Việt Nam là từ nhu cầu tiêu dùng trong nước ngày càng quan tâm tới thực phẩm sạch”, ông Brian Bedard cho biết.

Trang Hà