TCDN - Bộ Công an đã yêu cầu EVN cung cấp thông tin, tài liệu về 32 dự án nhà máy điện gió, điện mặt trời tại nhiều địa phương. Đáng chú ý, Công ty Cổ phần Điện Gia Lai sở hữu 4 dự án trong danh sách này.

Nhằm phục vụ điều tra vụ án “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Bộ Công Thương và các tỉnh, thành phố, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an vừa yêu cầu Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cung cấp thông tin, tài liệu về 32 dự án nhà máy điện gió, điện mặt trời tại nhiều địa phương...

Trong số 32 dự án điện sạch mà Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an yêu cầu EVN cung cấp, có 10 dự án điện mặt trời và 22 dự án điện gió. Cụ thể:

Các nhà máy điện mặt trời gồm: (1) Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam; (2) Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Bắc; (3) Nhà máy điện mặt trời Thuận Nam 19; (4) Nhà máy điện mặt trời Long Thành 1; (5) Nhà máy điện mặt trời Thiên Tân Solar; (6) Nhà máy điện mặt trời Xuân Thiện - Thuận Bắc; (7) Nhà máy điện mặt trời CMX Renewable Energy Việt Nam; (8) Nhà máy điện mặt trời BMT; (9) Nhà máy điện mặt trời Dầu Tiếng 1; (10) Nhà máy điện mặt trời Sông Giang.

Với các dự án điện gió, bao gồm: (1) Nhà máy điện gió số 5 Thạnh Hải; (2) Nhà máy điện gió Hướng Hiệp 1; (3) Nhà máy điện gió Ea Nam Đắk Lắk; (4) Nhà máy điện gió Viên An; (5) Nhà máy điện gió Tân Phú Đông 1; (6) Nhà máy điện gió Tân Phú Đông 2; (7) Nhà máy điện gió Tài Tâm; (8) Nhà máy điện gió Hưng Hải Gia Lai; (9) Nhà máy điện gió Quốc Vinh Sóc Trăng; (10) Nhà máy điện gió BIM; (11) Nhà máy điện gió Cửu An; (12) Nhà máy điện gió Hàm Cường 2; (13) Nhà máy điện gió Ia Le 1; (14) Nhà máy điện gió Hiệp Thạnh; (15) Nhà máy điện gió Lợi Hải 2; (16) Nhà máy điện gió Đông Hải 1; (17) Nhà máy điện gió Ia Bang 1; (18) Nhà máy điện gió VPL Bến Tre; (19) Nhà máy điện gió Nhơn Hội giai đoạn 2; (20) Nhà máy điện gió Hướng Linh 1; (21) Nhà máy điện gió Hướng Linh 2; (22) Nhà máy điện gió Hòa Bình 1.

Đáng chú ý, Công ty Cổ phần Điện Gia Lai (HoSE: GEG) sở hữu 4 dự án trong danh sách này gồm Nhà máy điện gió Tân Phú Đông 1 (100 MW), Nhà máy điện gió Tân Phú Đông 2 (50 MW), Nhà máy điện gió Ia Bang 1 (50 MW), Nhà máy điện gió VPL Bến Tre (30 MW).

Trước đó, Thanh tra Chính phủ đã tiến hành thanh tra việc chấp hành chính sách, pháp luật trong quản lý, thực hiện quy hoạch và đầu tư xây dựng các công trình điện theo Quy hoạch điện VII và Quy hoạch điện VII điều chỉnh. 

Năm 2023 Thanh tra Chính phủ đã có Kết luận chung và Phụ lục Kết luận thanh tra đối với 8 địa phương là những địa bàn trọng điểm về phát triển điện gió, điện mặt trời. 

Trong đó Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra nhiều sai phạm về phát triển nguồn điện, nhất là điện gió, điện mặt trời ở nhiều địa phương và kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công an tiếp nhận hồ sơ, tài liệu vụ việc để xem xét, điều tra, xử lý.

Liên quan đến việc đề nghị điều tra, xử lý vi phạm, Kết luận của Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra 9 vụ việc liên quan đến trách nhiệm của Bộ Công Thương và một số dự án tại tỉnh Đắk Lắk, Đắk Nông, Ninh Thuận, Bình Thuận.

Về trách nhiệm của Bộ Công Thương, Thanh tra Chính phủ xác định các nội dung cần điều tra, xử lý vi phạm gồm việc Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung và tham mưu Thủ tướng phê duyệt bổ sung 154 dự án điện mặt trời với tổng công suất lên đến 13.837 MW không có căn cứ, cơ sở pháp lý về quy hoạch. 

Trong số này đã phê duyệt 123 dự án với tổng công suất 8.496 MW có tiến độ vận hành trong giai đoạn 2016-2020. 

Theo Thanh tra Chính phủ, đây là nguyên nhân chính dẫn đến mất cân đối giữa nguồn và lưới điện, mất cân đối về cơ cấu nguồn điện, vùng miền gây khó khăn cho công tác quản lý vận hành hệ thống điện, gây lãng phí nguồn lực xã hội…

Ngoài ra, Bộ Công Thương còn ban hành hướng dẫn và tham mưu ban hành cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời mái nhà có những sở hở, khuyết điểm, vi phạm dẫn đến nhiều hệ thống, cụm hệ thống điện mặt trời mái nhà đã đầu tư xây dựng nhanh với công suất xấp xỉ 1MW trên đất nông, lâm nghiệp với diện tích lớn dưới mô hình trang trại nuôi trồng. 

Việc này theo Thanh tra Chính phủ không chỉ vi phạm quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất mà còn giúp nhà đầu tư được hưởng cơ chế ưu đãi của hệ thống điện mặt trời mái nhà với giá FIT 20UScent/kW/h trong vòng 20 năm.

Đối với các địa phương liên quan, Thanh tra Chính phủ chỉ rõ các vụ việc như việc quản lý, sử dụng đất đầu tư xây dựng dự án điện mặt trời, điện gió trên đất quy hoạch khoáng sản quốc gia, quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến quặng titan tại tỉnh Bình Thuận. 

Việc xây dựng các dự án điện mặt trời chồng lấn lên quy hoạch thủy lợi thuộc Dự án hệ thống thủy lợi Tân Mỹ tại tỉnh ninh Thuận.

Tại tỉnh Đắk Lắk, việc đầu tư xây dựng dự án điện mặt trời chồng lấn lên quy hoạch vùng tưới hồ chứa nước Ia Mơr. 

Tại tỉnh Đắk Nông, việc thực hiện dự án điện gió chồng lấn lên quy hoạch phân vùng thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng quặng bauxite. 

Ngoài ra còn có vụ việc xây dựng nhà máy thủy điện Đắk Glun 2, 3 trên điện tích 15,3 ha đất tại xã Quảng Tâm, huyện Tuy Đức, tỉnh Đắk Nông nằm ngoài phần diện tích 208 ha được giao. 

Đồng thời, việc xây dựng dự án trên diện tích 208 ha được giao thì đã có hơn 25 ha đất rừng tự nhiên chưa được chuyển mục đích sang đất xây dựng công trình năng lượng.

Để làm rõ các vụ việc trên, ngày 21/2/2023 Thanh tra Chính phủ đã có văn bản chuyển 8 vụ việc cho Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an. Ngày 1/3/2023, Cơ quan An ninh điều tra đã có văn bản thông báo tiếp nhận kiến nghị của Thanh tra Chính phủ.