TCDN - Bộ Công Thương dự kiến chia làm 4 giai đoạn để thí điểm giá điện hai thành phần, trong đó từ năm 2026 sẽ bắt đầu áp dụng thử nghiệm với khách hàng được lựa chọn.

Theo dự thảo quyết định, Bộ Công Thương đề xuất áp dụng cơ chế giá này theo 4 giai đoạn. Giai đoạn 1, từ nay tới giữa năm sau, cơ chế giá này được thí điểm với doanh nghiệp sản xuất đang theo mua bán điện trực tiếp giữa đơn vị phát năng lượng tái tạo và khách hàng sử dụng điện lớn (sản xuất, kinh doanh).

Ở giai đoạn này, Bộ Công Thương khảo sát, thu thập toàn bộ dữ liệu đo đếm như sản lượng điện, đặc điểm sử dụng.... Từ đó, họ nghiên cứu, đề xuất cách tính phù hợp với thông số đầu vào, nhóm khách hàng sẽ được thử nghiệm chính thức.

Giai đoạn 2, tháng 1-6/2026, truyền thông và thí điểm trên giấy. Cụ thể, cơ quan chức năng sẽ phát hành hóa đơn song song (không thanh toán thực tế) với toàn bộ khách hàng tham gia thí điểm, kèm hướng dẫn về giá bán lẻ điện hai thành phần.

Giai đoạn 3, cơ chế giá hai thành phần sẽ được thử nghiệm chính thức trong một năm (tháng 7/2026-7/2027). Từ đó, cơ quan quản lý theo dõi, đánh giá mức độ thay đổi nhu cầu, hành vi sử dụng điện, phản ứng của khách hàng, doanh thu bán điện, cũng như nghiên cứu điều chỉnh các thành phần trong cấu trúc biểu giá...

Giai đoạn 4, từ tháng 8/2027, Bộ Công Thương sẽ đánh giá, mở rộng áp dụng giá điện hai thành phần với các nhóm khách hàng.

Theo dự thảo, EVN có trách nhiệm xây dựng, tính toán và đề xuất giá bán lẻ điện hai thành phần để trình Bộ Công Thương và thực hiện theo các lộ trình trên.

Giá điện hai thành phần là cơ chế tính tiền điện gồm một phần cố định theo công suất đã đăng ký (phí duy trì hạ tầng) và một phần biến đổi theo sản lượng điện thực tế tiêu thụ.

Trước đó, trong báo cáo đề án công bố tháng 11/2024, EVN từng đề xuất áp dụng thí điểm trước với một số nhóm khách hàng, sau đó mới mở rộng vào năm 2025. Như vậy, lộ trình Bộ Công Thương đưa ra hiện nay muộn hơn so với kế hoạch của EVN.

Giá điện hai thành phần được hiểu là cơ cấu giá mà khách hàng phải trả cho công suất đăng ký sử dụng cùng với phần điện năng tiêu dùng thực tế.

Tại Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia, Bộ Chính trị yêu cầu đưa ra mục tiêu cải cách cơ chế giá, tiến tới xóa bỏ bù chéo giữa các nhóm khách hàng, vùng - miền. Để làm được điều này, ông Nguyễn Anh Tuấn, Tổng giám đốc EVN cho rằng Việt Nam cần sớm áp dụng cơ chế giá điện hai thành phần.

Tại báo cáo đề án giá điện hai thành phần của EVN hồi tháng 11/2024, đơn vị tư vấn đề xuất thí điểm cơ chế này từ đầu năm 2025. Theo đơn vị tư vấn, trước mắt việc thí điểm có thể áp dụng cho nhóm khách hàng sản xuất tiêu thụ lượng điện lớn, chia theo 3 cấp điện áp gồm cao áp (từ 110 kV trở lên), trung áp (từ 6 kV đến dưới 110 kV trở lên) và hạ áp (dưới 6 kV). Trong đó, giá công suất (đồng/kW/tháng) dự kiến được tính theo cấp điện áp, còn giá điện năng (đồng/kWh) áp theo giờ bình thường - cao - thấp điểm.