Ngành hàng không Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ trong những năm gần đây mang lại lợi nhuận ấn tượng cho các hãng hàng không và các công ty dịch vụ khác trong ngành. Cả Vietnam Airlines và Vietjet Air, hai hãng hàng không lớn nhất trong nước, đều đạt lợi nhuận cao nhờ tăng số lượt khách phục vụ qua các năm.

Thậm chí, việc giá nhiên liệu máy bay tăng mạnh trong thời gian gần đây cũng không làm giảm lợi nhuận của các hãng bay này. Trong 6 tháng đầu năm nay, Vietnam Airlines cho biết doanh thu đạt 47,5 nghìn tỷ đồng, tăng trưởng 18% so với cùng kỳ 2017, lợi nhuận đạt 1.500 tỷ đồng, tăng trưởng gần gấp đôi.

Với Vietjet Air, kết quả còn ấn tượng hơn. Lãi từ mảng vận tải hàng không của công ty 6 tháng đầu năm đạt gần 1.700 tỷ đồng, tăng 53,4% so với cùng kỳ năm 2017.

Mặc dù vậy, lợi nhuận chảy vào ngành không dường như không dành cho tất cả các hãng bay. Đi ngược xu hướng chung, Jetstar Pacific, hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Việt Nam, liên tục báo lỗ những năm qua. Tới cuối năm 2017, số lỗ lũy kế của hãng hàng không này đã lên tới trên 4.286 tỷ đồng, vượt qua cả vốn điều lệ của công ty.

Trong 3 năm trở lại đây, Jetstar Pacific có cho thấy sự tăng trưởng cùng chiều với xu thế chung của toàn ngành. Năm 2017, doanh thu của công ty đạt 6.887 tỷ đồng, tăng trưởng gần 60% so với năm 2015 và khoảng 40% so với năm 2016.

Tuy nhiên, vấn đề của Jetstar Pacific trong nhiều năm qua nằm ở chi phí giá vốn (bao gồm chi phí nhiên liệu, chi phí thuê/ mua máy bay...) luôn cao hơn doanh thu khiến hãng hàng không này lỗ ngay trước khi tính đến các chi phí bán hàng và quản lý doanh nghiệp.

Năm 2017, lợi nhuận gộp của Jetstar Pacific âm 357 tỷ đồng. Cộng với các khoản chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí tài chính tăng mạnh lên 286 tỷ đồng đẩy tổng lỗ hoạt động kinh doanh của hãng lên con số 1.054 tỷ đồng. Năm 2016, Jetstar Pacific cũng lỗ hoạt động kinh doanh gần 1.000 tỷ đồng.

Nhờ khoản lợi nhuận khác hơn 700 tỷ đồng thu được trong năm 2017, khoản lỗ trước thuế của hãng giảm xuống còn 346 tỷ đồng.

Kết quả kinh doanh tiêu cực phần nào phản ánh việc Jetstar Pacific phải tăng chi phí mua và cho thuê máy bay theo kế hoạch mở rộng đội bay lên 30 chiếc Airbus A320 vào năm 2020.

Việc Jetstar Pacific hoạt động bết bát bất chấp thị trường hàng không tăng trưởng là điều không bất ngờ. Hãng hàng không liên doanh giữa Vietnam Airlines và Qantas Airways từ xưa đến nay đã có tiền sử thua lỗ lớn. Là hãng hàng không giá rẻ đầu tiên tại Việt Nam, song Jetstar Pacific không tận dụng được lợi thế của mô hình này, và nhanh chóng bị đè bẹp khi Vietjet Air xuất hiện.

Số liệu của Vietnam Airlines là Báo cáo tài chính công ty mẹ.

Kinh doanh thua lỗ, để duy trì hoạt động, Jetstar Pacific sử dụng đòn bẩy tài chính khá lớn. Năm 2016, khoản vay nợ ngắn hạn của công ty là 2.475 tỷ đồng. Khoản này giảm xuống còn 345 tỷ đồng trong năm ngoái.

Tuy vậy công ty tăng mạnh khoản doanh thu chưa thực hiện lên 3.435 tỷ đồng trong năm ngoái. Đây là khoản mục ghi nhận giá trị bán tài sản tái thuê như một khoản nợ, phản ánh nghiệp vụ bán và thuê lại (sale and leasingback) máy bay của các hãng hàng không.

Nghiệp vụ này đã mang lại lợi nhuận lớn cho Vietjet Air, hãng hàng không giá rẻ đã vượt qua cả Vietnam Airlines để dẫn đầu thị trường hàng không nội địa. Ngoài Vietjet Air, Jetstar sắp tới còn phải cạnh tranh với Bamboo Airways đang chờ cấp phép của tập đoàn FLC.

Trên các chặng bay quốc tế tới Việt Nam, Jetstar Pacific sẽ phải đối mặt với các hãng hàng không giá rẻ trong khu vực như Air Asia, Lion Air, Tiger Airways. Cạnh tranh ngày càng gay gắt sẽ khiến Jetstar Pacific mất nhiều năm để bù đắp lại khoản lỗ lũy kế hơn 4.286 tỷ đồng dù thị trường hàng không trong nước vẫn có triển vọng tăng trưởng trong thời gian tới.