TCDN - Bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề xuất cơ quan thuế có giải pháp để hộ kinh doanh yên tâm chuyển đổi sang sử dụng hóa đơn điện tử. Đồng thời, nên có phương án "cắt khúc", không truy thu lại phần thuế khoán cũ từ trước 1/1/2026.

Sáng nay, ngày 05/6/2025, Cục Thuế tổ chức Hội nghị trực tuyến giữa cơ quan thuế toàn quốc và hộ kinh doanh để: “Hỗ trợ, hướng dẫn, giải đáp vướng mắc của hộ kinh doanh trong việc sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền”.

Phát biểu tại hội nghị, Phó cục trưởng Cục Thuế Mai Sơn cho biết, với phương châm “lấy người nộp thuế làm trung tâm để phục vụ”, ngành thuế đã và đang chú trọng đẩy mạnh cải cách thể chế chính sách thuế, hiện đại hóa công tác quản lý và đơn giản hóa các thủ tục hành chính thuế, góp phần giảm thiểu chi phí, tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch cho người nộp thuế.

Việc triển khai áp dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền đối với các hộ kinh doanh khoán theo quy định tại Nghị định số 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ là một trong nhiều bước trong lộ trình xây dựng một hệ thống thuế hiện đại, minh bạch, vì người nộp thuế và vì sự phát triển bền vững của nền kinh tế - xã hội. Đây là một bước chuyển lớn, có tính chất nền tảng trong lộ trình thực hiện xóa bỏ hình thức thuế khoán từ năm 2026, chuyển sang cơ chế tự khai, tự nộp, theo đúng định hướng tại Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân của Trung ương.

Theo đại diện Ban Nghiệp vụ thuế (Cục Thuế), cơ quan thuế đã nắm được những vướng mắc cơ bản trong quá trình thực hiện đăng ký, sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền. Cụ thể là các nội dung xoay quanh việc xác định đúng đối tượng áp dụng theo Nghị định 70/2025/NĐ-CP của Chính phủ; vướng mắc về thủ tục đăng ký, sử dụng hóa đơn điện tử; chi phí đầu tư ban đầu và hỗ trợ thiết bị từ các tổ chức cung cấp giải pháp; lập hóa đơn khi khách hàng không cung cấp đầy đủ thông tin; chế độ kế toán, xử lý thuế khoán, kê khai theo doanh thu thực tế và trường hợp bị xử phạt khi không tuân thủ quy định hóa đơn điện tử.

Cũng tại Hội nghị, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA) - cho biết gần đây có tình trạng một số hộ kinh doanh không muốn thực hiện chuyển khoản hoặc cố tình ghi sai nội dung chuyển khoản. Bà Cúc khẳng định đây có thể được coi là hành vi trốn thuế.

"Khách chuyển khoản thì thu thêm 1,5% để tính vào thuế, trong khi chính sách thuế không có gì thay đổi bất kể hình thức thanh toán là tiền mặt, chuyển khoản hay đổi hàng. Mức thuế thu nhập cá nhân 1,5% vẫn được áp dụng đối với hộ khoán. Hay ngành ăn uống, thuế vẫn là 4,5% (gồm 3% VAT và 1,5% thuế thu nhập cá nhân", bà Cúc nói và đặt vấn đề, mấy chục năm qua, chính sách thuế không thay đổi, vậy từ trước đến nay có phải những hộ, cá nhân này không tuân thủ pháp luật về thuế?

Theo Nghị định 70, từ ngày 1/6, nếu tổ chức, cá nhân bán hàng được trên 1 tỷ đồng mà không xuất hoá đơn thì đây là hành vi trốn thuế, không đảm bảo minh bạch. Cơ quan thuế có quyền nghi ngờ về việc né thuế, tránh thuế, sẽ tiến hành kiểm tra, thanh tra, cưỡng chế thuế khi cần. Nếu có dấu hiệu trốn tránh nghĩa vụ, gây thất thu lớn, có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Nhiều sạp hàng, siêu thị mini đã có máy tính tiền, máy POS để xuất hoá đơn. Nhưng tại các chợ, việc kết nối thiết bị in hoá đơn còn nhiều khó khăn. Theo đó, bà Cúc kiến nghị cơ quan thuế nghiên cứu giải pháp linh hoạt hơn, ví dụ gửi hoá đơn qua Zalo thay vì yêu cầu in ngay tại chỗ.

"Thực tế ngày đầu tháng 6 vừa qua, nhiều hộ kinh doanh lúng túng, chưa biết phải làm như thế nào, có người tìm cách tránh né, nhưng cũng có người sẵn sàng tuân thủ.

Một số hộ cũng tỏ ra lo lắng, nếu doanh thu từ hoá đơn tăng đột biến thì có bị truy thu những tháng trước không, đặc biệt là với hộ đang áp dụng khoán. Cũng có hộ lo ngại, việc kê khai thuế năm nay cao hơn nhiều so với năm 2024, vậy phần chênh lệch có bị truy thu không", bà Cúc nói.

Theo đó, đại diện Hội Tư vấn thuế Việt Nam đề xuất cơ quan thuế có giải pháp, nên có phương án "cắt khúc", không truy thu lại phần khoán cũ (trước 1/1/2026) để người nộp thuế yên tâm chuyển đổi.

Về vấn đề này, ông Mai Sơn cho biết việc người đại diện hộ kinh doanh... rỉ tai nhau không nhận chuyển khoản chỉ xuất hiện ở một số trường hợp cá biệt, không phải hiện tượng phổ biến.

"Ngành thuế đang quản lý gần 4 triệu hộ kinh doanh, phần lớn vẫn nộp thuế bình thường, kể cả doanh thu bằng tiền mặt hay chuyển khoản. Cá nhân kinh doanh qua nền tảng số cũng tương tự. Thực chất, người kinh doanh luôn mong muốn bán được hàng hóa, dịch vụ - không ai muốn vì thuế mà ngăn cản giao dịch. Ngành thuế đã tính toán tỷ lệ nộp thuế hợp lý, không phân biệt tiền mặt hay chuyển khoản, miễn là minh bạch", ông Sơn khẳng định.

Tuy nhiên, theo ông Sơn, cũng có tình trạng người kinh doanh online sử dụng tài khoản người khác, không chính chủ, hoặc cố tình không ghi nội dung chuyển khoản để né thuế. Trong những trường hợp này, cơ quan thuế sẽ đối chiếu dữ liệu từ ngân hàng, Bộ Công an, Bộ Công Thương, các sàn thương mại điện tử và đơn vị vận chuyển... để kiểm tra. Với việc thu tiền mặt qua hình thức COD (thu hộ), thông tin từ các đơn vị vận chuyển sẽ được khai thác kịp thời và liên tục. Nếu ai sử dụng tài khoản người khác, ngành thuế vẫn có biện pháp giám sát.

Lãnh đạo Cục Thuế khẳng định thuế không tăng - chỉ có mức độ minh bạch là được nâng cao, "né" thuế sẽ bị truy thu, xử phạt, thậm chí xử lý hình sự nếu nghiêm trọng. Trong tháng 6 này, cơ quan thuế sẽ đến từng hộ kinh doanh, hỗ trợ chuyển đổi sang hoá đơn điện tử từ máy tính tiền, đảm bảo điều kiện thực hiện tốt nhất.