TCDN - Kinh tế vừa mới phục hồi nhưng mấy tháng đầu năm 2022, thu ngân sách khá cao. Có ý kiến băn khoăn là doanh nghiệp vừa mới phục hồi, đang khó khăn mà thu như vậy, thu được nhiều thì phấn khởi nhưng liệu có lạm thu chăng, có ảnh hưởng đến doanh nghiệp không?

Trao đổi tại Tọa đàm “Bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế và phát triển bền vững” do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức, TS. Nguyễn Sĩ Dũng, Chuyên gia kinh tế cho biết, một vấn đề mà theo dư luận là vừa phấn khởi vừa băn khoăn hiện nay, đó là bội thu ngân sách. 

Tức là kinh tế vừa mới phục hồi nhưng mấy tháng đầu năm, thu ngân sách của chúng ta, kể cả 2021, 6 tháng đầu năm 2022, khá cao. Có ý kiến băn khoăn là doanh nghiệp vừa mới phục hồi, đang khó khăn mà mình thu như vậy, thu được nhiều thì phấn khởi nhưng liệu có lạm thu chăng, có ảnh hưởng đến doanh nghiệp không?

Lý giải vấn đề này, Thứ trưởng Bộ Tài chính Võ Thành Hưng chia sẻ: "Quan điểm của Chính phủ, Bộ Tài chính luôn luôn chỉ đạo trong công tác thu là bảo đảm tất cả các khoản thu phát sinh thuộc về ngân sách Nhà nước được thu đúng, thu đủ, thu kịp thời. Nhìn vào kết quả thu ngân sách Nhà nước năm 2021 và những tháng đầu năm 2022, chúng tôi thấy mấy điểm nổi lên:

Một là, Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ đã đồng hành, chia sẻ với doanh nghiệp trong lúc khó khăn. Trong năm 2021, trước khó khăn của doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ, Quốc hội có những điều chỉnh về chính sách thu ngân sách.

Chúng ta hỗ trợ miễn, giảm, giãn rất nhiều loại thuế, phí, lệ phí và các khoản thu ngân sách nhà nước cho các doanh nghiệp; tập trung vào các doanh nghiệp gặp khó khăn hoặc các doanh nghiệp vừa và nhỏ để hỗ trợ họ duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh và vượt qua khó khăn trong đại dịch. Tổng kinh phí miễn, giảm, giãn về thuế, phí, lệ phí năm 2021 trên 123.000 tỷ, trong đó miễn giảm là trên 100.000 tỷ.

Thứ hai là kết quả thu năm 2021 đến thời điểm này vượt 16,8% so với dự toán, cơ bản các địa phương đều đạt và vượt dự toán. Dự toán thì cả Trung ương và địa phương đều vượt dự toán. Trong bối cảnh nền kinh tế khó khăn do đại dịch mà thu ngân sách như thế thì đây là nguồn lực hết sức quan trọng để giúp cho cả Trung ương và địa phương có thể đối phó hiệu quả với dịch.

Như Thứ trưởng Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội đã nói, chúng ta đã chi trên 81.000 tỷ để hỗ trợ cho người lao động và người sử dụng lao động, nếu tính cả phần kinh phí chúng ta bỏ ra mua vaccine, thuốc và thiết lập các cơ sở khám chữa bệnh thì trên 100.000 tỷ. Trong điều kiện thu như vậy, chúng ta có thêm nguồn lực phòng, chống dịch mà không phải vay thêm, tức là không phải bội chi thêm ngân sách cho công tác phòng chống dịch, tôi cho đây là kết quả hết sức tích cực.

Thứ ba, trong điều kiện kinh tế khó khăn như vậy, chúng ta thu như thế có lạm thu hay không, có tạo gánh nặng cho doanh nghiệp hay không? Trong điều hành chính sách, chúng ta đã miễn, giảm, giãn cho các doanh nghiệp, đồng thời, thu chúng ta là so với dự toán chứ không phải so với thực hiện.

Nếu so với thực hiện của năm 2020 thì tổng thu ngân sách chỉ tăng khoảng 3,8%, và như vậy hoàn toàn phù hợp với tăng trưởng kinh tế có 2,8%, lạm phát trên 1,8%. Rất phù hợp. Chúng ta xây dựng dự toán 2021 đúng vào thời điểm bùng phát dịch lần thứ 3 ở Việt Nam, nhìn ra xung quanh cả thế giới và nhiều nước trong khu vực kinh tế suy giảm rất nặng, các tổ chức quốc tế đều đánh giá là tăng trưởng kinh tế của thế giới là âm khoảng 4-5%.

Riêng đối với Việt Nam, 9 tháng chúng ta tăng trưởng 2,1%, thu khoảng 64%, mà nếu bình thường, 9 tháng ta phải thu 74-75%. Trên cơ sở tình hình dịch bệnh lúc đó, chúng ta xây dựng dự toán 2021 có phần thận trọng, vì vậy đến tháng 9/2021, báo cáo Quốc hội, chúng ta dự báo thu ngân sách, mặc dù khó khăn như thế nhưng vẫn vượt dự toán. Tất nhiên, lúc ấy chúng tôi dự báo vượt khoảng hơn 20.000 tỷ nhưng thực tế vượt trên 22.000 tỷ.

Thứ tư, về cơ cấu thu đang dần bền vững hơn. Thu nội địa ngày càng chiếm vị trí chủ đạo, thu từ đất đai ngày càng giảm. Trong năm 2021, thu nội địa chiếm khoáng 84-85%, so với giai đoạn trước, chúng ta đã có bước phát triển vượt bậc. Giai đoạn 2006-2010, thu nội địa chúng ta khoảng 60%, còn lại chúng ta thu từ các yếu tố phụ thuộc rất nhiều vào thị trưởng bên ngoài, đấy là thu dầu thô, thu hoạt động xuất khẩu.

Cũng có ý kiến cho rằng thu của chúng ta thời gian vừa qua tăng vượt khá chủ yếu từ đất. Đúng là như vậy, thu từ đất vượt tới gần 80.000 tỷ. Tuy nhiên, chúng ta cũng phải nhìn nhận sự phục hồi kinh tế quý IV rất tốt, từ mức âm 6% quý III thì đến quý IV đảo ngược chiều là 5,22%, riêng thu từ sử dụng đất trong quý IV khoảng 74% dự toán.

Thu cũng phản ánh xu thế chung, đó là trong điều kiện kinh tế khó khăn như vậy nhưng niền tin của nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài, vào nền kinh tế Việt Nam vẫn rất tốt. Thu hút FDI trong năm 2021 vẫn tăng tới 9% so với 2020 trong bối cảnh chúng ta khó khăn về dịch bệnh như vậy. Rồi đầu tư toàn xã hội tăng, như vậy niềm tin vào nền kinh tế rất khá. Các sự án đầu tư ở địa phương vẫn phát triển. Khi các địa phương có dự án đầu tư, người ta đấu giá và thu tiền sử dụng đất. Nếu nhìn khía cạnh như thế thì rất tích cực.

Vấn đề chúng ta thu được tiền như thế, chúng ta phải quản lý đầu tư phát triển hiệu quả nhất để thúc đẩy kinh tế ở địa phương và cả nước. Cái đấy không có gì đáng lo ngại.

Đồng tình với Thứ trưởng Bộ Tài chính, TS. Nguyễn Sĩ Dũng nhận định vấn đề lạm thu rất khó xảy ra bởi phải có căn cứ pháp luật để thu, “không phải muốn thu thế nào thì thu”.

Thêm vào đó, Bộ Tài chính đã áp dụng hóa đơn điện tử, số hóa nhiều hoạt động, rất minh bạch. Bởi vậy, khi thu đúng, thu đủ thì số thu tăng.

“Có thể trước kia không minh bạch, giấu doanh thu, bây giờ đã số hóa, hóa đơn điện tử giúp Bộ quản lý nhanh hơn. Đây cũng là xu hướng lành mạnh, rất đáng nghi nhận”, ông Dũng nói.