TCDN - Vừa qua, một số trang tin và mạng xã hội đưa thông tin bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch VTCA phát biểu “Mua chè, lợn hay đồ cũ của dân phải yêu cầu xuất trình căn cước công dân để lập bảng kê”. Cách giật tít cắt cúp, không đầy đủ thông tin dẫn tới hiểu nhầm và gây nên một số bức xúc.

Ngày 2/12, trên một số trang tin báo chí và mạng xã hội xuất hiện thông tin cho rằng bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) phát biểu: “Mua chè, lợn hay đồ cũ của dân phải yêu cầu người bán xuất trình căn cước công dân để lập bảng kê” tại Tọa đàm “Đồng hành cùng hộ kinh doanh chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai, hướng tới doanh nghiệp”.

Tuy nhiên, tiêu đề và cách thể hiện thông tin này chưa phản ánh đầy đủ nội dung phát biểu, dẫn đến hiểu nhầm và gây bức xúc trong dư luận.

Là đơn vị tổ chức, Tạp chí Tài chính Doanh nghiệp xin trích nguyên văn phần trả lời của bà Nguyễn Thị Cúc tại Tọa đàm như sau:

“Bạn Lê Thị Ngọc Bích nêu vướng mắc: đối với ngành nghề kinh doanh đồ cũ, thiết bị điện tử như máy tính, điện thoại, loa… được thu mua lại từ người tiêu dùng thì thường không có hóa đơn đầu vào. Theo tôi được biết, trong trường hợp này hộ kinh doanh phải lập bảng kê. Tuy nhiên, bảng kê lại yêu cầu thông tin căn cước công dân của người bán, trong khi căn cước hiện nay không thể hiện nhiều thông tin quan trọng; hơn nữa, người dân cũng lo ngại nguy cơ bị lộ, bị sử dụng thông tin vào mục đích xấu nên hầu như không muốn cung cấp. Vậy trong tình huống này, hộ kinh doanh phải làm thế nào để vừa đáp ứng yêu cầu về tính hợp pháp theo quy định của nhà nước, vừa xử lý được khó khăn thực tế trong việc thu thập thông tin từ người bán?

Trả lời câu hỏi này, bà Nguyễn Thị Cúc, Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam cho biết, trong một cuộc tọa đàm trước đây, có một chị phản ánh khá bức xúc rằng khi thu mua các sản phẩm của đồng bào dân tộc, họ hầu như không có căn cước công dân để cung cấp. Tương tự, với các mặt hàng thu gom như đồ đồng nát hoặc tài sản, thiết bị cá nhân đã qua sử dụng mà người dân không còn dùng nữa, người bán cũng không kiểm soát hoặc không cung cấp được thông tin căn cước.

“Tôi đang đi một chiếc xe cũ hơn mười năm rồi, đến lúc con cái giục phải đổi xe mới thì cũng sẽ bán chiếc xe này đi. Khi đó, tài sản này là của cá nhân sở hữu, đã sử dụng nhiều năm, nên làm gì còn hóa đơn. Vậy trong trường hợp này cũng không thể yêu cầu phải có hóa đơn đầu vào, đúng không ạ? Nếu bây giờ chúng ta nói rằng mua tivi, máy tính hỏng… mà người bán không cung cấp bất cứ thông tin gì thì rõ ràng là không có cơ sở để ghi nhận. Vì vậy, chúng ta buộc phải tính toán và có giải pháp phù hợp. Tương tự như khi vào khách sạn, dù không giữ căn cước công dân bản cứng, họ vẫn chụp lại thu thập thông tin tối thiểu để biết khách là ai và ở đâu. Đó là một yêu cầu hoàn toàn bình thường nhằm đảm bảo quản lý”, bà Nguyễn Thị Cúc nhấn mạnh.

Bà Cúc dẫn chứng, một số loại hàng hóa có giá trị hoặc dễ bị đánh tráo như gương chiếu hậu ô tô, nhiều loại có giá rất cao, kẻ xấu có thể bẻ gương và mang đi bán. Trong bối cảnh như vậy, nếu hộ kinh doanh không có chứng từ, không ghi nhận được người bán là ai, mua như thế nào, thì làm sao xác định được nguồn gốc hàng hóa? Đây chính là những rủi ro thực tế cần phải kiểm soát.

Theo bà Cúc, về nguyên tắc, không có quy định nào yêu cầu phải xin xác nhận của UBND xã. Tuy nhiên, thông tin căn cước công dân và địa chỉ của người bán là những dữ liệu tối thiểu để chứng minh nguồn gốc hàng hóa khi thu mua. Ví dụ như mua chè xanh, mua lợn… thì cũng cần có thông tin cơ bản. Nếu không, làm sao phân biệt được hàng thu gom với hàng do người trực tiếp nuôi trồng, sản xuất bán ra? Giữa hai đối tượng này, nghĩa vụ thuế và cách quản lý cũng rất khác nhau.

Hiện nay, nếu doanh nghiệp thương mại bán ra hàng nông, lâm, thủy sản thì áp dụng thuế suất 5%, nhưng nếu mua trực tiếp từ người dân thì lại không chịu thuế. Trong dự thảo sửa Luật Thuế VAT, quy định mới hướng tới việc đối với thương mại hàng nông sản mua trực tiếp từ dân để bán ra thì cũng không phải kê khai tính thuế, nhằm giảm gánh nặng cho các đơn vị xuất khẩu và tạo thuận lợi hơn cho hoạt động lưu thông hàng hóa. Bà Nguyễn Thị Cúc khẳng định, việc cung cấp căn cước công dân vẫn là yêu cầu cần thiết. 

Bổ sung vấn đề này, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH Kế toán và Tư vấn Thuế Trọng Tín nêu thêm: Khi người bán cung cấp căn cước công dân đầy đủ, sẽ giúp giảm rủi ro cho chính hộ kinh doanh, đặc biệt với những mặt hàng dễ bị làm giả, hàng gian lận. Nếu không chứng minh được nguồn gốc, khi cơ quan công an kiểm tra và truy xuất nguồn gốc hàng hóa, việc mua bán có thể bị coi là tiêu thụ hàng gian, hàng giả, gây hậu quả pháp lý rất nghiêm trọng.

“Do đó, chúng ta nên tuân thủ pháp luật, yêu cầu người bán cung cấp địa chỉ cụ thể và thông tin đầy đủ. Việc này giúp hộ kinh doanh kê khai thuế hợp lý, hợp pháp, đồng thời có chứng cứ để chứng minh nguồn gốc hàng hóa, bảo vệ quyền lợi của chính mình. Trong các vụ án hình sự liên quan đến hàng gian, hàng giả, đây cũng là cơ sở quan trọng để chứng minh sự minh bạch của hoạt động kinh doanh. Tôi nhấn mạnh lại điều này để các hộ kinh doanh nắm rõ và thực hiện theo đúng quy định pháp luật”, ông Được nhấn mạnh".