TCDN - Chiều 1/11, Quốc hội tiếp tục thảo luận về việc thực hiện dự toán ngân sách 2016, dự toán ngân sách 2017 và phương án phân bổ ngân sách. Đánh giá bức tranh ngân sách hiện đang rất căng thẳng, các ĐB cho rằng phải có sự chia sẻ, vào cuộc của cả hệ thống chính trị để vượt qua giai đoạn này.

Chính phủ báo cáo thẳng thắn về bức tranh nợ công

Theo dõi nhiều năm về vấn đề quản lý ngân sách và nợ công của Chính phủ, đại biểu (ĐB) Trần thị Quốc Khánh (Hà Nội) đánh giá đây là lần đầu tiên Chính phủ báo cáo khá thẳng thắn những khó khăn về quản lý thu chi, nợ công cũng như các khoản nợ khác của nhà nước. Áp lực này không chỉ dồn lên vai Chính phủ mà dồn xuống cả các địa phương, kể cả các thành phố lớn, Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng, chưa kể cả các địa phương khác luôn phải có sự hỗ trợ của ngân sách Trung ương (NSTƯ).

Đánh giá cao những nỗ lực về điều hành ngân sách của Chính phủ trước tình hình bất lợi, ĐB Trần Hoàng Ngân cho rằng cả hệ thống chính trị và các địa phương phải chia sẻ những khó khăn này. Đồng thời, Chính phủ phải có thông điệp rõ ràng và minh bạch là tình hình nợ công, tình hình ngân sách hết sức căng thẳng, để giảm đi tính ỷ lại vào nguồn vốn trung ương.

Đồng tình với việc giữ trần nợ công ở mức 65%, ĐB cũng có kiến nghị với Quốc hội về mức trần nợ Chính phủ 53%. Theo ĐB Trần Hoàng Ngân, mức trần này nên đặt ở mức ít nhất là 54 - 55%. Lý do là bởi năm nay nợ Chính phủ đã vượt trần do GDP không đạt theo kế hoạch (hơn 53%). Nếu quy định mức trần 53% thì thực tế đã vượt và Chính phủ sẽ rất khó trong điều hành. Do đó, ĐB đề nghị Quốc hội nên tạo cho Chính phủ một dư địa rất hẹp để chính sách đi vào cuộc sống.

Cũng lo ngại về những khó khăn thời gian tới, ĐB Phùng Đức Tiến (Hà Nam) cho rằng thu ngân sách giai đoạn tới sẽ gặp nhiều hạn chế, khả năng tăng nguồn thu nội địa khó khăn. Do đó, chỉ tiêu thu NSNN dựa trên mục tiêu tăng trưởng GDP trên 6,7% cho năm 2017 là khá cao, thậm chí khó khả thi. Chính phủ cần phải dự báo tính toán một cách bài bản để chủ động ứng phó trong trường hợp mục tiêu tăng trưởng GDP 6,7% không đạt được.

Địa phương chia sẻ khó khăn với NSTƯ

Tại phiên thảo luận, một số ĐB cũng có ý kiến về việc điều chỉnh các tỷ lệ điều tiết, cân đối ngân sách giữa trung ương và địa phương. ĐB Trần Thị Hằng (Bắc Ninh) cho biết, tỷ lệ giữ lại trong thời kỳ 2017 - 2020 của Bắc Ninh dự kiến giảm xuống 83% so với mức 93% của giai đoạn trước. Đây là tỷ lệ giảm đáng kể với tỉnh có quy mô ngân sách còn nhỏ và chưa thực sự vững chắc như Bắc Ninh. Tuy nhiên, trước những khó khăn của NSTƯ như Chính phủ đã nêu, với tinh thần chia sẻ cùng NSTƯ, Bắc Ninh sẽ sắp xếp lại cơ cấu các khoản chi, cân đối ngân sách, quản lý ngân sách một cách chặt chẽ, tiết kiệm hiệu quả để hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế giai đoạn 2017 - 2020.

ĐB Lưu Đức Long (Vĩnh Phúc) cũng cho biết, tỷ lệ giữ lại của phân chia cho Vĩnh Phúc giảm từ mức 67% giai đoạn 2007 – 2010 xuống mức dự kiến là 53% của giai đoạn 2017 – 2020.

Mặc dù vậy, Vĩnh Phúc cũng chia sẻ với khó khăn chung của cả nước và các địa phương không có điều tiết. “Chúng tôi cơ bản nhất trí với phương án của Chính phủ trước Quốc hội về tỷ lệ ngân sách giữ lại cho Vĩnh Phúc giai đoạn 2017 - 2020. Đây cũng là việc thực hiện nghiêm khoản 8 Điều 9 Luật NSNN 2015. Đó là, sau mỗi thời kỳ ổn định ngân sách, các địa phương phải tăng khả năng tự cân đối, phát triển NSĐP, thực hiện giảm dần tỷ lệ bổ sung cân đối từ ngân sách cấp trên hoặc tăng tỷ lệ phần trăm (%) nộp về ngân sách cấp trên đối với các khoản theo phân chia giữa các cấp ngân sách để tăng nguồn lực cho ngân sách cấp trên thực hiện các nhiệm vụ chi quốc gia, và phát triển đồng đều giữa các địa phương", ĐB Lưu Đức Long nói.

'Tấm chăn nhỏ mà cần phủ quá nhiều'

ĐB Ngàn Phương Loan (Lạng Sơn) nhận xét, việc xác định tỷ lệ điều tiết thu rất khó khăn và áp lực khi phải vừa bảo đảm cân đối phát triển kinh tế, vừa phải giải quyết các vấn đề xã hội, bảo đảm cân đối giữa các vùng, vừa chăm lo phát triển, vừa hỗ trợ các địa phương còn khó khăn do kinh tế chưa phát triển thu không đủ chi.

Đánh giá các địa phương trọng điểm thu có nỗ lực rất lớn trong việc khai thác và phát triển nguồn thu và vì vậy xứng đáng được đầu tư ở mức lớn hơn để tiếp tục phát triển, ĐB cũng chỉ ra rằng khoảng cách về kinh tế, ngân sách giữa các địa phương trọng điểm và các địa phương còn lại đang ngày một tăng nhanh. Đây chính là một xu hướng cần phải được điều chỉnh bằng công cụ điều tiết, để đảm bảo sự hài hòa giữa các địa phương và vùng miền.

Chia sẻ với những khó khăn trong điều hành ngân sách, ĐB Hoàng Quang Hàm (Phú Thọ) ví von “NSNN như một tấm chăn nhỏ mà phải phủ ấm nhiều nên lĩnh vực chi nào cũng chơi vơi, còn nhiều nhiệm vụ chi chưa bố trí đủ nguồn.... Bộ Tài chính, Chính phủ như một quản gia trong một gia đình nghèo khó với nhiều yêu cầu chi của cấp có thẩm quyền trong một rừng nhu cầu chi theo thuyết minh của bộ, ngành, địa phương đều cấp bách cả”.

Trước nhiều vấn đề, ý kiến đóng góp của các ĐB Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng đã có phần giải trình cặn kẽ, chi tiết nhiều vấn đề, đặc biệt là nội dung điều tiết ngân sách địa phương, trung ương vào cuối của phiên thảo luận./.