TCDN - Theo đánh giá của chuyên gia, nếu hết giai đoạn này dịch chưa dừng lại, các doanh nghiệp nhập khẩu gỗ Việt Nam cần tìm kiếm nguồn hàng thay thế hoặc phải đình trệ sản xuất.

Theo các chuyên gia, năm 2020 có thể là năm biến động đối với ngành gỗ do ảnh hưởng của dịch Covid-19 đang diễn biến rất phức tạp tại Trung Quốc – một trong những thị trường xuất nhập khẩu các mặt hàng gỗ rất quan trọng của Việt Nam.

Thực tế, bức tranh thương mại gỗ Việt Nam – Trung Quốc chủ yếu hình thành do nhóm các mặt hàng gỗ nguyên liệu. Dịch Covid-19 bùng phát tháng 12/2019 được cho là sẽ tiếp tục tác động tiêu cực đến quan hệ thương mại giữa hai nước.

Năm 2019, ngành gỗ bỏ ra gần 2,55 tỷ USD để nhập khẩu các mặt hàng gỗ vào Việt Nam, chủ yếu là gỗ nguyên liệu. Trong đó, Trung Quốc, châu Phi, Mỹ, EU là các nguồn cung gỗ nguyên liệu lớn nhất cho Việt Nam với tổng giá trị trên 1,7 tỷ USD.

Trong đó, Trung Quốc là quốc gia cung cấp các loại ván lớn nhất cho Việt Nam với giá trị nhập khẩu đạt 395,5 triệu USD, chiếm 60% trong tổng kim ngạch tất cả các mặt hàng gỗ từ Trung Quốc nhập vào Việt Nam. Dịch viêm phổi cấp Covid-19 đã làm cho nguồn cung này hiện đang bị dừng lại. Lượng hàng đã nhập trước đó doanh nghiệp Việt đủ nguyên liệu sản xuất trong vòng 1 - 2 tháng nữa.

Dăm gỗ là mặt hàng quan trọng nhất được xuất từ Việt Nam sang Trung Quốc với kim ngạch năm 2019 đạt 972,2 triệu USD, chiếm 79,2% tổng kim ngạch xuất khẩu tất cả các mặt hàng. Dịch Covid-19 đang làm cho các công ty sản xuất giấy, bột giấy tại Trung Quốc phải ngừng hoạt động, hoặc hoạt động cầm chừng. Điều này đang và sẽ còn tiếp tục gây ra tình trạng chậm trễ trong việc xuất khẩu dăm của Việt Nam sang thị trường này.

Không chỉ vậy, Chính phủ Trung Quốc cũng đã quyết định dừng dỡ hàng ở một số cảng và tăng cường biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt đối với các phương tiện vận chuyển, bốc dỡ hàng, bao gồm hàng vận chuyển bằng tàu biển và điều này tiếp tục gây khó khăn cho xuất khẩu dăm gỗ từ Việt Nam. 

Bên cạnh đó, Trung Quốc cũng là nguồn cung phụ kiện quan trọng cho ngành gỗ của Việt Nam. Các doanh nghiệp tại Việt Nam phụ thuộc nhiều vào các mặt hàng như dây đai, phụ kiện, thanh trượt, bản lề, sơn, hóa chất và một số mặt hàng kim loại khác từ Trung Quốc. Trong các sản phẩm từ gỗ, nguyên liệu gỗ chiếm 35%, còn lại là các vật liệu phụ khác chiếm 65%. Điều đáng nói, hiện các vật liệu phụ mặc dù có xuất xứ từ Mỹ nhưng vẫn sản xuất tại Trung Quốc.

Theo đánh giá của ông Tô Xuân Phúc, Tổ chức Forest Trends, nếu hết giai đoạn này dịch chưa dừng lại, các doanh nghiệp nhập khẩu gỗ Việt Nam cần tìm kiếm nguồn hàng thay thế hoặc phải đình trệ sản xuất.

Không chỉ các doanh nghiệp Việt bị ảnh hưởng mà dịch Covid-19 còn tác động trực tiếp đến các nhà máy Trung Quốc và các doanh nghiệp FDI từ các quốc gia khác hoạt động tại Việt Nam, phụ thuộc vào Trung Quốc về nguồn cung gỗ nguyên liệu và các mặt hàng phụ trợ khác. Chính sách phong tỏa phòng dịch khiến các nhà máy chưa được phép quay lại hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng.

Chỉ tính riêng trong giai đoạn từ 2014 đến nay, Trung Quốc có 184 doanh nghiệp đăng ký và hoạt động trong ngành. Năm 2019 có 93 doanh nghiệp của Trung Quốc tham gia xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam.

Ông Vũ Hải Bằng, Chủ tịch HĐQT Công ty LD Woodland cho biết: “Sự gián đoạn cung ứng này cũng gây ra tác hại lớn cho doanh nghiệp. Với một số khâu sử dụng kỹ thuật Trung Quốc cũng bị ảnh hưởng. Hiện nay có nhiều nhà máy phải dừng lại vì chuyên gia Trung Quốc không sang được để tham gia vào quá trình hoàn thiện sản phẩm…”

Chủ tịch Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam Đỗ Xuân Lập cho rằng, dịch Covid-19 còn tác động đến các nhà máy của Trung Quốc vận hành tại Việt Nam, khi các nhà máy chưa được phép quay lại hoạt động hoặc hoạt động cầm chừng do chính sách phong toả của cả Việt Nam - Trung Quốc.

Theo thống kê, có 184 doanh nghiệp Trung Quốc đang hoạt động trong ngành gỗ tại Việt Nam, trong đó có 93 doanh nghiệp tham gia xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam. Dịch Covid-19 không chỉ tác động đến các doanh nghiệp Trung Quốc đang hoạt động tại Việt Nam, mà còn cả các doanh nghiệp FDI từ các quốc gia khác hoạt động tại Việt Nam và phụ thuộc vào nguồn cung nguyên liệu từ Trung Quốc. 

Không chỉ thế, hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và EU (EVFTA) đã chính thức được phê chuẩn. Thực thi Hiệp định trong tương lai có thể góp phần mở rộng thị phần cho các mặt hàng gỗ từ Việt Nam tại thị trường châu Âu. Tuy nhiên, với hầu hết các mặt hàng gỗ xuất khẩu vào EU hiện đang có mức thuế rất thấp (từ 6% trở xuống), và thực thi chính thức Hiệp định sẽ chỉ bắt đầu sau khi Quốc hội 2 bên phê chuẩn, trong năm 2020 sẽ khó có thể có những bước đột phá trong việc mở rộng thị phần cho các mặt hàng gỗ của Việt Nam tại EU.

Chính phủ Mỹ vào đầu tháng 2 vừa rồi đã chính thức đưa Việt Nam ra khỏi danh sách các nước đang phát triển. Điều này có thể tạo ra những tác động đến việc Việt Nam xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ vào thị trường này.