Phát triển doanh nghiệp tư nhân: Nhiều “đơn” nhưng “bệnh” vẫn không khỏi
TCDN -
Chi phí sử dụng lao động tăng, chi phí logistics/GDP cao hơn nhiều nước trong khu vực, tỷ lệ doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ tăng liên tục… là thông tin được đưa ra tạ hội thảo Hội thảo khoa học Quốc gia về Kinh tế Việt Nam năm 2017 và Triển vọng năm 2018. Hội thảo Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phối hợp cùng Ban Kinh tế Trung ương và Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội đồng tổ chức..JPG)
Theo PGS. TS. Tô Trung Thành (đồng chủ biên ấn phẩm Đánh giá kinh tế Việt Nam thường niên 2017: Tháo gỡ rào cản đối với sự phát triển của doanh nghiệp” của Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), nền kinh tế Việt Nam đang đối diện với nhiều tồn tại và thách thức. Chất lượng tăng trưởng chưa có cải thiện, nền kinh tế vẫn dựa chủ yếu vào gia tăng tổng đầu tư và tăng trưởng tín dụng trong khi chất lượng của các nguồn lực còn thấp. Cách thức tăng trưởng hiện nay khiến dư địa tác động chính sách bị thu hẹp, những chính sách quản lý tổng cầu gây sức ép bất ổn như lạm phát hay bất ổn tài chính.
Khu vực doanh nghiệp còn đối diện nhiều rào cản phát triển. Tỷ lệ doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ tăng cao liên tục từ năm 2012, hiện đã lên đến hơn 48% tổng số doanh nghiệp. Trong 3 khu vực, các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có tỷ lệ thua lỗ cao hơn hẳn so với doanh nghiệp Nhà nước. Nếu doanh nghiệp FDI thua lỗ có thể một phần do hoạt động “chuyển giá”, thì con số hơn 48% doanh nghiệp tư nhân thua lỗ (so với hơn 16% thuộc khu vực Nhà nước) đã cho thấy rõ nét những khó khăn này.
Đại diện nhóm nghiên cứu Trường đại học Kinh tế Quốc dân chỉ rõ, đó là những rào cản trên thị trường các yếu tố sản xuất và thực hiện nghĩa vụ thuế phí hải quan với Nhà nước. Cụ thể, có sự phân biệt đối xử khác nhau giữa các doanh nghiệp nhỏ và vừa và các doanh nghiệp lớn, giữa các loại hình doanh nghiệp sở hữu tư nhân và sở hữu Nhà nước. Kết quả thực nghiệm cho thấy xác suất hồ sơ xin vay vốn được chấp nhận giải ngân sẽ bị giảm khoảng 23,7 đến 26 điểm phần trăm nếu doanh nghiệp nộp hồ sơ thuộc doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, sẽ tăng khoảng từ 2,3 đến 2,8 điểm phần trăm nếu đó là doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước.
Chi phí sử dụng lao động trong các doanh nghiệp tăng có xu hướng tăng trong thời gian qua đã làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp khoảng 11,4%. Điều này khiến tỷ lệ doanh nghiệp có lợi nhuận giảm đáng kể từ mứ 63,2% xuống còn 40,6%.
Tương tự, với một tỷ lệ chi phí logistics/GDP của Việt Nam đứng ở mức 20,9% GDP năm 2017, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Trung Quốc (14,5%), Singapore (8,5%), Malaysia và Philippines (13%)… cũng đang khiến doanh nghiệp Việt Nam “vất vả” trong kiểm soát chi phí. Có tới 44% doanh nghiệp được hỏi nhận định chi phí vận tải đường bộ ở mức cao và rất cao, 17% doanh nghiệp thường xuyên phải trả các khoản phí không chính thức.
Đặc biệt, chi phí phi chính thức gây ra cho doanh nghiệp bởi các thủ tục hành chính vẫn tương đối lớn. Có tới 19,6% doanh nghiệp phản ánh phải bỏ ra trên 30% thời gian việc xử lý các vấn đề liên quan đến thuế và hải quan. Nhiều thủ tục hành chính phức tạp còn khiến nhiều doanh nghiệp phải quà cáp cho bán bộ thuế trong các lần gặp.
Cùng quan điểm về thực trạng của khu vực doanh nghiệp tư nhân, ông Võ Trí Thành cho rằng, trên thị trường chứng khoán, tính thanh khoản và lợi nhuận của doanh nghiệp đều giảm. Những doanh nghiệp trên sàn được áp dụng theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế, còn những doanh nghiệp ngoài sàn tình hình còn khác nữa. Nhưng vấn đề, thị trường chứng khoán trong năm 2018 vẫn được kỳ vọng tăng tới 1.200 điểm, tăng trưởng kinh tế vẫn được dự báo là 6,8-7%. Vậy đằng sau những con số hứng khởi này là gì, phải phân tích cụ thể, chính xác để tính toán thực lực của nền kinh tế nếu loại bỏ những đóng góp của các ông lớn như Samsung hay Formosa.
Theo ông Phan Đức Hiếu, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), Việt Nam đã đưa ra nhiều “đơn thuốc” nhằm tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp từ các nghị quyết của Đảng, Quốc hội và Chính phủ… nhưng “căn bệnh” doanh nghiệp trong nước mãi không phát triển vẫn không thể khỏi. Thách thức lớn nhất, việc chưa đạt được các mục tiêu đặt ra là do các giải pháp không được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc. “Cắt bỏ điều kiện kinh doanh mới chỉ là điều kiện đầu tiên. Phải tính tới việc thiết kế những chính sách thúc đẩy cạnh tranh bởi chính sách cạnh tranh mới là trái tim của nền kinh tế, giúp nền kinh tế phát triển bền vững và dài hạn”, ông Hiếu cho hay.
PV
Khu vực doanh nghiệp còn đối diện nhiều rào cản phát triển. Tỷ lệ doanh nghiệp kinh doanh thua lỗ tăng cao liên tục từ năm 2012, hiện đã lên đến hơn 48% tổng số doanh nghiệp. Trong 3 khu vực, các doanh nghiệp tư nhân và doanh nghiệp đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) có tỷ lệ thua lỗ cao hơn hẳn so với doanh nghiệp Nhà nước. Nếu doanh nghiệp FDI thua lỗ có thể một phần do hoạt động “chuyển giá”, thì con số hơn 48% doanh nghiệp tư nhân thua lỗ (so với hơn 16% thuộc khu vực Nhà nước) đã cho thấy rõ nét những khó khăn này.
Đại diện nhóm nghiên cứu Trường đại học Kinh tế Quốc dân chỉ rõ, đó là những rào cản trên thị trường các yếu tố sản xuất và thực hiện nghĩa vụ thuế phí hải quan với Nhà nước. Cụ thể, có sự phân biệt đối xử khác nhau giữa các doanh nghiệp nhỏ và vừa và các doanh nghiệp lớn, giữa các loại hình doanh nghiệp sở hữu tư nhân và sở hữu Nhà nước. Kết quả thực nghiệm cho thấy xác suất hồ sơ xin vay vốn được chấp nhận giải ngân sẽ bị giảm khoảng 23,7 đến 26 điểm phần trăm nếu doanh nghiệp nộp hồ sơ thuộc doanh nghiệp vừa và nhỏ. Tuy nhiên, sẽ tăng khoảng từ 2,3 đến 2,8 điểm phần trăm nếu đó là doanh nghiệp thuộc sở hữu Nhà nước.
Chi phí sử dụng lao động trong các doanh nghiệp tăng có xu hướng tăng trong thời gian qua đã làm giảm lợi nhuận của doanh nghiệp khoảng 11,4%. Điều này khiến tỷ lệ doanh nghiệp có lợi nhuận giảm đáng kể từ mứ 63,2% xuống còn 40,6%.
Tương tự, với một tỷ lệ chi phí logistics/GDP của Việt Nam đứng ở mức 20,9% GDP năm 2017, cao hơn nhiều so với các nước trong khu vực như Trung Quốc (14,5%), Singapore (8,5%), Malaysia và Philippines (13%)… cũng đang khiến doanh nghiệp Việt Nam “vất vả” trong kiểm soát chi phí. Có tới 44% doanh nghiệp được hỏi nhận định chi phí vận tải đường bộ ở mức cao và rất cao, 17% doanh nghiệp thường xuyên phải trả các khoản phí không chính thức.
Đặc biệt, chi phí phi chính thức gây ra cho doanh nghiệp bởi các thủ tục hành chính vẫn tương đối lớn. Có tới 19,6% doanh nghiệp phản ánh phải bỏ ra trên 30% thời gian việc xử lý các vấn đề liên quan đến thuế và hải quan. Nhiều thủ tục hành chính phức tạp còn khiến nhiều doanh nghiệp phải quà cáp cho bán bộ thuế trong các lần gặp.
Cùng quan điểm về thực trạng của khu vực doanh nghiệp tư nhân, ông Võ Trí Thành cho rằng, trên thị trường chứng khoán, tính thanh khoản và lợi nhuận của doanh nghiệp đều giảm. Những doanh nghiệp trên sàn được áp dụng theo tiêu chuẩn và thông lệ quốc tế, còn những doanh nghiệp ngoài sàn tình hình còn khác nữa. Nhưng vấn đề, thị trường chứng khoán trong năm 2018 vẫn được kỳ vọng tăng tới 1.200 điểm, tăng trưởng kinh tế vẫn được dự báo là 6,8-7%. Vậy đằng sau những con số hứng khởi này là gì, phải phân tích cụ thể, chính xác để tính toán thực lực của nền kinh tế nếu loại bỏ những đóng góp của các ông lớn như Samsung hay Formosa.
Theo ông Phan Đức Hiếu, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM), Việt Nam đã đưa ra nhiều “đơn thuốc” nhằm tháo gỡ rào cản cho doanh nghiệp từ các nghị quyết của Đảng, Quốc hội và Chính phủ… nhưng “căn bệnh” doanh nghiệp trong nước mãi không phát triển vẫn không thể khỏi. Thách thức lớn nhất, việc chưa đạt được các mục tiêu đặt ra là do các giải pháp không được thực hiện đầy đủ, nghiêm túc. “Cắt bỏ điều kiện kinh doanh mới chỉ là điều kiện đầu tiên. Phải tính tới việc thiết kế những chính sách thúc đẩy cạnh tranh bởi chính sách cạnh tranh mới là trái tim của nền kinh tế, giúp nền kinh tế phát triển bền vững và dài hạn”, ông Hiếu cho hay.
PV
Bạn đang đọc bài viết
Phát triển doanh nghiệp tư nhân: Nhiều “đơn” nhưng “bệnh” vẫn không khỏi tại chuyên mục
Thị trường
của Tạp chí Tài chính doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác:
email: [email protected], hotline: 086 508 6899
