TCDN - Thanh tra Chính phủ phát hiện nhiều thiếu sót, vi phạm trong việc thẩm định điều kiện cho vay; thực hiện phân loại nợ không đúng quy định...tại Sacombank. Thậm chí, Sacombank đã cho 9 doanh nghiệp vay với dư nợ bằng 48,52% vốn tự có của ngân hàng, lên tới 9.262 tỷ đồng để đầu tư vào 1 dự án.

Theo kết luận thanh tra về đề án tái cơ cấu, xử lý nợ xấu ngân hàng giai đoạn 2013-2017 tại Ngân hàng Sài Gòn Thương tín (Sacombank), tổng dư nợ tín dụng với 16 khách hàng của ngân hàng ngày tại thời điểm 31/12/2017 là 15.372 tỷ đồng, và giảm về còn 15.218 tỷ đồng vào 31/8/2018.

Sacombank đã cho 9 doanh nghiệp vay với dư nợ bằng 48,52% vốn tự có của ngân hàng, lên tới 9.262 tỷ đồng.

9 doanh nghiệp này gồm Công ty cổ phần Him Lam Thủ Đô, Công ty cổ phần Đầu tư Hồng Bàng, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Bảo Lộc, Công ty cổ phần Đầu tư TMDV Nam Thắng, Công tỷ cổ phần Thương mại xây dựng Công Phúc, Công ty cổ phần Hạ tầng Bảo Tín, Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Việt Phú Mỹ, Công ty cổ phần Việt Hà và Công ty cổ phần Hiệp Ân. Số doanh nghiệp trên vay vốn rồi nhận chuyển nhượng và đầu tư vào cùng một dự án - dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An.

Theo thông báo kết luận thanh tra, 9 doanh nghiệp này không có mối quan hệ liên quan theo quy định Luật các Tổ chức tín dụng, không trực tiếp thực hiện dự án, mà vay vốn để chuyển cho bên thứ ba qua hình thức ký hợp đồng nguyên tắc về chuyển nhượng các phân khu thuộc dự án.

Theo quy định, một khách hàng chỉ được vay tối đa 15% vốn tự có của một tổ chức tín dụng. Nhưng theo Thanh tra Chính phủ, các nhà băng này có tình trạng cho vay tập trung một khách hàng, một dự án thông qua các khách hàng độc lập để tránh vi phạm quy định. Họ cũng cho vay để góp vốn vào các công ty con, mua lại phần vốn góp của các cổ đông công ty sở hữu dự án.

Trong khi đó, ngân hàng chỉ thẩm định năng lực tài chính với khách hàng vay vốn thay vì đơn vị thực hiện dự án. Việc này dẫn tới tiềm ẩn rủi ro cho ngân hàng. Khi thanh tra, dự án đang khó khăn về pháp lý đất đai, làm tăng chi phí lãi vay, ảnh hưởng chất lượng tín dụng, kết quả kinh doanh của Sacombank.

Nhiều thiếu sót, vi phạm đã được cơ quan thanh tra chỉ ra, như một số khách hàng cung cấp số liệu cho Sacombank sai lệch với số tại cơ quan thuế. 

Sacombank cũng chưa kiểm soát chặt chẽ việc một số khách hàng cùng vay vốn tại ngân hàng này và ngân hàng khác để giải ngân cho hợp đồng chuyển nhượng phân khu thuộc dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An của Công ty SDI. Việc này cũng dẫn tới rủi ro về tài sản đảm bảo dùng thế chấp chung cho khoản vay của 9 khách hàng là toàn bộ các quyền tài sản, lợi ích từ dự án khu đô thị Sài Gòn Bình An khi dự án chưa có đầy đủ các hồ sơ pháp lý về quyền sở hữu.

Sacombank cũng thiếu sót trong thẩm định điều kiện cho vay vốn, như phương án vay vốn không đảm bảo khả thi với Công ty TNHH Đầu tư và phát triển bất động sản Office 85; Công ty cổ phần Đầu tư Long Biên, Công ty cổ phần Đồng Tâm. Khả năng tài chính để trả nợ của một số khách hàng, như Công ty cổ phần Đầu tư và phát triển Bất động sản Dấu ấn Sài Gòn, Công ty TNHH Vina Alliance, Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức, chưa được đảm bảo.

Sacombank cũng cho khách hàng là Công ty TNHH Bất động sản Trí Đức vay vốn để mua 62% phần vốn góp và thế chấp bằng chính phần vốn góp của doanh nghiệp này trong 3 năm. Bản chất việc cấp tín dụng này tương tự việc cấp tín dụng để đầu tư, kinh doanh cổ phiếu.

Đối với những vi phạm trên tại Sacombank, Thanh tra Chính phủ kiến nghị ngân hàng phải giám sát chặt chẽ tiến độ thực hiện dự án của khách hàng vay vố, yêu cầu khách hàng cam kết bổ sung vốn tự có đảm bảo nguồn vôn theo tiến độ thực hiện dự án tại CTCP ĐT và PT Bất động sản Dấu ấn Sài Gòn.

Kiểm soát chặt chẽ khoản vay Cty Đồng Tâm và tình hình tài chính của khách hàng, có biện pháp khắc phục tình trạng mất cân đối về tài chính. Trường hợp khách hàng không có biện pháp khắc phục tình trạng trên, kiến nghị thu hồi nợ trước hạn.

Rà soát, tính lại lãi phạt kể từ ngày 4/8/2017 theo đúng hợp đồng tín dụng đối với Cty TNHH SX TM Soài Rạp.

Tại Ngân hàng Quốc dân - NCB, Thanh tra Chính phủ đã kiểm tra 6 hồ sơ cấp tín dụng, trong đó có 4 hồ sơ dự nợ tại thời điểm 31/8/2018 là gần 1.700 tỷ đồng (chiếm 4,94% tổng dư nợ của Ngân hàng) và 2 hồ sơ tín dụng đã bán nợ cho VAMC với tổng dư nợ gốc thời điểm bán nợ là hơn 687 tỷ đồng.

Kết quả cho thấy NCB đã thẩm định, phê duyệt cho vay khi khách hàng chưa đủ điều kiện vay vốn đối với một số doanh nghiệp.

Ngân hàng này cũng cho vay khi tài sản bảo đảm chưa được đăng ký giao dịch đảm bảo, chưa thực hiện thẩm định lại định kỳ, tài sản bảo đảm là cổ phiếu nhưng không có cơ sở định giá giá trị...