TCDN - Nhật Bản ghi nhận hơn 9.000 doanh nghiệp phá sản lần đầu tiên sau 9 năm trong năm tài chính 2023. Giới phân tích dự đoán con số này có thể vượt quá 10.000 trong năm 2024 trong bối cảnh thiếu lao hụt động và lạm phát tăng cao.

Theo dữ liệu công bố hôm thứ Hai của Tokyo Shoko Research, từ ngày 1/4/2023 - 31/3/2024, số vụ phá sản doanh nghiệp liên quan đến các khoản nợ từ 10 triệu yên (66.000 USD) trở lên đã tăng 32% đạt con số 9.053, mức cao nhất chưa từng thấy.

Điều này đã ảnh hưởng đến nhiều ngành công nghiệp quan trọng trên quy mô rộng. Trong ngành xây dựng, giá cả của nguyên vật liệu tăng đột biến, dẫn đến mức tăng 39% trong số vụ phá sản, lên 1.777 doanh nghiệp. Trong ngành bán buôn, Nhật Bản đã ghi nhận mức tăng 27%, lên tới 1.048 doang nghiệp.

Sự gia tăng các vụ phá sản đang phản ánh tình hình khó khăn của các doanh nghiệp vừa và nhỏ, do lạm phát chi phí và thiếu hụt lao động. Đồng thời, điều này cũng cho thấy nền kinh tế đang chuyển từ giai đoạn được hỗ trợ bởi Covid-19 sang một chu kỳ bình thường hơn, với sự thành lập và phá hủy doanh nghiệp thông thường.

Các vụ phá sản lan rộng khắp mọi vùng của đất nước, trong đó Shikoku - hòn đảo nhỏ nhất trong bốn hòn đảo chính của Nhật Bản - bị ảnh hưởng nặng nề nhất với mức tăng 57%.

Thời kỳ đại dịch, các doanh nghiệp được hưởng lợi từ các khoản vay “0-0”, không cần trả lãi hoặc gốc trong một thời gian. Khi giai đoạn ân hạn này kết thúc, các khoản hoàn trả đã tăng trong năm 2023. Có 622 vụ phá sản trong năm tài chính 2023 tại các công ty nhận được khoản vay “0-0”, tăng 14% so với trước đó.

Năm tài chính 2023, số vụ phá sản trong ngành nhà hàng, vốn đã được hưởng lợi từ các khoản trợ cấp cho việc đóng cửa tạm thời hoặc giảm giờ làm việc trong thời kỳ đại dịch, đã đạt mức cao kỷ lục là 930 vụ.

Trong một cuộc khảo sát vào tháng 2 với khoảng 3.000 công ty của Tokyo Shoko Research, chỉ có 4% số người được hỏi cho biết họ có thể chuyển toàn bộ chi phí nguyên vật liệu và nhiên liệu tăng lên, trong khi 38% cho biết là không thể.

Yamakon, một nhà bán buôn hải sản khô có trụ sở tại Nagoya, bị sụt giảm thu nhập do đơn đặt hàng từ các nhà hàng giảm, ngay cả khi chi phí cung ứng tăng vọt. Phải vật lộn với tình hình để vượt qua các chi phí đắt đỏ này, họ đã phải vào quy trình làm thủ tục phá sản vào tháng 11.

Một quan chức việc làm ở vùng Tohoku phía đông bắc Nhật Bản nhấn mạnh tình trạng phá sản của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đang tiếp tục gia tăng. Điều này dẫn đến một số lượng đáng kể người lao động bị sa thải hoặc phải rời bỏ công việc do các quyết định của công ty. Nhân viên ngành tài chính ở khu vực phía nam Kanto, xung quanh Tokyo, quan ngại rằng “nhiều công ty sẽ phá sản nếu giá nguyên liệu và nhiên liệu tiếp tục tăng”.

Trong tháng 4 này, ngoài việc phải hoàn trả các khoản vay “0-0” và giá cả tăng cao, giới hạn làm thêm giờ đã được áp dụng trong ngành xây dựng và logistics. Trong bối cảnh khó khăn ngày càng tăng trong việc tuyển dụng lao động như tài xế, số vụ phá sản do thiếu hụt lao động đã đạt con số 191 trên tất cả các ngành trong năm tài chính 2023 và có khả năng tiếp tục gia tăng thêm.

Nobuo Tomoda, Giám đốc điều hành tại Tokyo Shoko Research, đã nhấn mạnh rằng sự tăng chi phí vận chuyển do sự thiếu hụt lao động trong ngành logistics sẽ có tác động mạnh đến nhiều ngành công nghiệp khác. Lưu ý đến khả năng chi phí đi vay có thể tăng trong nửa cuối năm tài chính 2024 do việc tăng lãi suất của Ngân hàng Nhật Bản, ông cho biết rằng, điều này sẽ là một đòn giáng cho các công ty đã xây dựng mô hình kinh doanh dựa trên giả định lãi suất thấp, và rất có khả năng số vụ phá sản sẽ vượt qua con số 10.000 trong năm tài chính 2024.

Trong khi các công ty đang gặp khó khăn buộc phải rời khỏi thị trường, các công ty khởi nghiệp vẫn tiếp tục phát triển. Dự tính tổng số tiền gọi vốn cho các công ty khởi nghiệp trong năm 2023 là khoảng 850 tỷ yen, theo Cơ sở dữ liệu khởi nghiệp ban đầu (Initial startup database). Mặc dù con số này thấp hơn so với mức kỷ lục khoảng 970 tỷ yen vào năm 2022, nhưng nó vẫn gấp 1,7 lần so với con số khoảng 500 tỷ yen vào năm 2018.

Seisaku Kameda, nhà kinh tế tại tổ chức tư vấn Sompo Institute Plus, cho biết: "Kinh tế chỉ có thể được phục hồi nếu các doanh nghiệp có năng suất cao, lợi nhuận cao được tạo ra thay vì các công ty phá sản hoặc đóng cửa."

Nhật Bản đã có 765 thương vụ hợp nhất và chuyển giao doanh nghiệp (M&A) về kế thừa trong năm tài chính 2023, tăng 10% so với năm trước, theo công ty tư vấn M&A Recof.