TCDN - Dự án Luật điện lực (sửa đổi) đưa ra chính sách về phát triển điện hạt nhân, bổ sung quy định để giá điện theo thị trường, cơ cấu biểu giá điện.

Đề xuất nhà nước độc quyền phát triển điện hạt nhân

Chiều 21/10, thừa ủy quyền Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên đọc tờ trình Dự án Luật điện lực (sửa đổi). Theo Bộ trưởng, dự thảo luật không có nội dung trái Hiến pháp, các nội dung đề xuất công khai, minh bạch, không có chính sách trái chủ trương, quy định của Đảng, pháp luật của nhà nước, không lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ.

Dự án luật quy định nguyên tắc chung trong phát triển điện hạt nhân nhằm góp phần đảm bảo cung ứng điện, an ninh năng lượng và đáp ứng mục tiêu trung hoà các bon vào năm 2050 như cam kết của Việt Nam tại COP 26; sửa đổi, bổ sung các hành vi bị cấm trong hoạt động điện lực và sử dụng điện để phù hợp với tình hình mới.

Lần sửa đổi lần này đưa ra chính sách về phát triển điện hạt nhân, với đề xuất, nhà nước độc quyền trong đầu tư xây dựng các dự án nhà máy điện loại này, do đây là dự án quan trọng liên quan tới an ninh quốc gia.

Cùng với đó, việc đầu tư xây dựng, vận hành và chấm dứt hoạt động, cũng như đảm bảo an toàn nhà máy điện hạt nhân phải tuân thủ quy định của Luật Năng lượng nguyên tử và các quy định liên quan.

Dự án điện hạt nhân phải sử dụng công nghệ hiện đại, có kiểm chứng nhằm đảm bảo an toàn cao nhất. Bên cạnh đó, tuỳ thuộc tình hình kinh tế, xã hội từng thời kỳ, dự thảo luật quy định Thủ tướng sẽ quy định cơ chế đặc thù, để triển khai đầu tư, xây dựng, vận hành nhà máy điện hạt nhân…

Thẩm tra nội dung này, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy cho rằng, chính sách phát triển điện hạt nhân là vấn đề mới, cần phải báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định. Cùng với đó, cần rà soát, làm rõ quy định liên quan các lĩnh vực Nhà nước độc quyền đầu tư.

Theo đó, chỉ quy định những nội dung thực sự cần thiết để bảo đảm an ninh năng lượng, tạo cơ chế thu hút xã hội hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho việc huy động các nhà đầu tư, giảm đầu tư công, tăng tính khả thi và quản lý nhà nước hiệu quả hơn.

Sửa đổi cơ cấu biểu giá điện

Ở lần sửa đổi này, Chính phủ cũng bổ sung quy định để giá điện theo thị trường, cơ cấu biểu giá hợp lý hơn. Việc này nhằm giảm dần và tiến tới xoá bù chéo giữa các nhóm khách hàng dùng điện, vùng miền, cụ thể giữa điện sinh hoạt và sản xuất.

Giá điện cũng đảm bảo không phân biệt đối xử giữa các đơn vị điện lực, quyền tự quyết định giá mua, bán trong khung và cơ cấu biểu giá do Nhà nước quy định.

Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường khi thẩm tra, đề nghị làm rõ việc cụ thể hóa các chính sách về giá điện, xóa bỏ bù chéo. Theo cơ quan thẩm tra, Bộ Công Thương đã có báo cáo giải trình, song một số vấn đề chưa được làm rõ. Ví dụ, chưa có quy định, nguyên tắc để minh bạch các thành phần của giá điện, gồm các khoản hỗ trợ đối tượng chính sách, vùng sâu, vùng xa...

"Trước mắt, các khoản này vẫn được hạch toán vào giá điện, nhưng cần tách bạch và có lộ trình dài hạn để việc chi này lấy từ ngân sách hoặc nguồn tài chính khác", cơ quan thẩm tra đề nghị.

Về hoạt động mua bán điện theo hướng thúc đẩy thị trường điện cạnh tranh minh bạch, công bằng, hiệu quả và giá điện theo cơ chế thị trường, Ủy ban Khoa học, công nghệ và môi trường đề nghị rà soát để bảo đảm cụ thể, thống nhất. Dự luật cũng chưa có quy định về “thị trường điện kỳ hạn” và “hợp đồng điện giao ngay”, cần rà soát để bảo đảm tính thống nhất với Luật Thương mại.

Cơ quan thẩm tra cũng đề nghị nghiên cứu bổ sung thông tin trong hợp đồng mua bán điện phục vụ sinh hoạt và làm rõ nội dung các hoạt động mua bán điện; bổ sung quy định về nguyên tắc xác định giá và trách nhiệm của các bên trong hợp đồng dịch vụ điện...

Chính phủ trình Quốc hội xem xét, thông qua dự án luật này theo quy trình một kỳ họp. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra đề nghị thông qua luật tại 2 kỳ họp để có đủ thời gian dành cho việc nghiên cứu, thảo luận, bảo đảm chất lượng, khả thi, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước.