TCDN - Gửi văn bản đến Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) cho rằng, việc lập dự toán tổng mức đầu tư bến số 1 Cảng Quy Nhơn có nhiều bất thường, dấu hiệu đội vốn, nguy cơ thất thoát ngân sách nhà nước.

Cụ thể, theo VAFI, trong vụ việc này, các chức danh chủ chốt tại Cảng Quy Nhơn và HĐQT đều do HĐQT Vinalines bổ nhiệm và có chức danh đang là cán bộ lãnh đạo nòng cốt của Vinalines.

Do đó, không thể phó thác cho Vinalines giải quyết được vì không khách quan độc lập, vì vậy Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước cần chủ động vào cuộc để kiểm tra những dấu hiệu bất thường của Dự án Bến số 1 Cảng Quy Nhơn.

“Đã qua 3 tuần kể từ khi VAFI có văn bản đầu tiên gửi các Cơ quan quản lý nhà nước phản ánh những dấu hiệu bất thường trong lập dự toán tổng mức đầu tư Bến số 1 Cảng Qui Nhơn nhưng chưa thấy Uỷ ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp phản hồi lại các văn bản của VAFI”, văn bản VAFI gửi Ủy ban Quản lý vốn nhà nước nêu.

Theo Hiệp hội này, cổ đông Cảng Quy Nhơn, VAFI có trách nhiệm bảo vệ tài sản của cổ đông tư nhân & nhà nước và Uỷ ban quản lý vốn nhà nước lại càng có trách nhiệm hơn khi nhà nước đang nắm giữ 75% vốn điều lệ tại Cảng Quy Nhơn  và đó cũng là chức năng nhiệm vụ của Uỷ ban.

Theo nội dung văn bản VAFI gửi đi, Hiệp hội đề nghị Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp kiểm tra dự toán giá cọc ống BTCT D=(70-44)cm 80Mpa.

Cụ thể, ngày 20/7/2020, CTCP Tư vấn xây dựng công trình hàng hải (CMB) đã lên tiếng sau 3 tuần im lặng bằng văn bản số 360/CMB-KH về tổng mức đầu tư dự án nâng cấp Bến 1 CQN, văn bản được đăng tải trên www.quynhonport.vn.

Văn bản không phản đối báo giá cọc của Bê tông Minh Đức mà VAFI đưa ra và chỉ nói đơn giá sau thuế 3.215.751 VND/md do CMB dự toán căn cứ vào 1 số báo giá của các công ty tại thời điểm tháng 1/2020, tuy nhiên CMB không đề cập cụ thể là căn cứ vào báo giá của công ty nào?

Bên cạnh đó, VAFI cũng đề nghị kiểm tra những dấu hiệu rất bất thường về báo giá do CMB lập: Cụ thể, giá sau thuế của Minh Đức là 1.925.000 VND/md, thấp hơn CMB 40%, do vậy trị giá  dự toán cung cấp 33.880 tấn cọc sẽ giảm 43,5 tỷ  (từ 108,9 tỷ do CMB lập).

Theo VAFI, từ tháng 1/2020 đến nay, giá thép các loại chỉ giảm khoảng 10% do giá quặng thế giới tăng 20% do ảnh hưởng convid 19 làm nguồn cung giảm tại Braxin, giá ximăng và nhân công giảm không đáng kể. Những nhân tố chính tạo giá cọc không biến động nhiều trong khi theo CMB thì giá cọc thay đổi lớn là 40%?

“Vì CMB là doanh nghiệp do nhà nước nắm cổ phần chi phối nên UBQLV cần đề nghị CMB trực tiếp giải trình lấy báo giá từ các đơn vị nào ? Kiểm tra các báo giá này có thể hiện là giá thị trường hay không hay là giá đạo diễn? Sản xuất cọc BTLT không khó nên trên thị trường có rất nhiều đơn vị làm được loại cọc này, do vậy công tác thẩm tra báo giá là không khó”, VAFI nhấn mạnh.

Kiểm tra dự toán giá các loại thép do CMB lập tại thời điểm tháng 1/2020

Theo VAFI, nguyên vật liệu để làm cầu tầu thì sắt thép các loại, cọc BTLT chiếm tỷ trọng rất lớn, cho nên cần trực tiếp  kiểm tra trước các nguyên liệu chiếm tỷ trọng lớn.

Cổ đông là người bỏ tiền quá đắt cho CMB lập báo cáo nghiên cứu khả thi nhưng thuyết minh giá vật liệu rất khó hiểu như gộp chung thép các loại hay thép tấm các loại mà không bóc tách chi tiết ra.

Cổ đông có hỏi Tư Vấn Đại Dương xem có tài liệu nào chi tiết hơn không để thẩm định thì được trả lời rằng không được cung cấp và không thể thẩm tra dự toán giá thép tại thời điểm tháng 1/2020.

"Thép tấm các loại dùng làm mối cọc có giá sau thuế 28.043.638 đ/t trong khi đó giá thị trường thép tấm dầy 10 – 12 khoảng 14 triệu – 15 triệu/tấn, không hiểu yếu tố nào tạo nên đơn giá trên?",  VAFI thắc mắc.

Theo VAFI, thép các loại dùng để liên kết đầu cọc đổ bê tông tại chỗ có đơn giá sau thuế 23.515.423 vnd/tấn, trong khi giá thị trường các loại thép dài khoảng 13 triệu đ/t, thép hình 14-15 triệu đồng /tấn ? Thép các loại làm BTCT đầu cọc đúc sẵn có đơn giá 19.989.104 đ/t trong khi giá các loại thép dài có đơn giá khoảng 13 triệu đ/tấn.

“Nhân đây cũng xin yêu cầu lại rằng cổ đông công ty CQN là người trả tiền dịch vụ cho CMB chứ không phải TGĐ hay Chủ tịch HĐQT do đó đề nghị CMB minh bạch và giải thích ngay những vấn đề trên, đồng thời cung cấp toàn bộ hồ sơ dự án cho cổ đông, cho tư vấn thẩm định và cho các cơ quan quản lý nhà nước”, VAFI khẳng định.

Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam cho rằng, HĐQT Cảng Qy Nhơn đang có lập luận tổng mức đầu tư đang được lập, dự toán không phải là con số cuối cùng cho nên chưa thê xảy ra thất thoát. 

Trên thực tế suất đầu tư cao hơn nhiều so với khu vực tư nhân đang tồn tại tại 1 bộ phận Doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có cổ phần chi phối của nhà nước.

Suất đầu tư cao được đạo diễn ngay từ khi lập báo cáo nghiên cứu khả thi và chỉ chỉnh sửa chút ít khi có báo cáo thiết kế chi tiết.

Rất khó có chuyện thay đổi đột ngột từ thấp lên cao hoặc thay đổi từ cao xuốn thấp trừ khi dự án được kiểm soát nghiêm ngặt , cho nên các cơ quan quản lý nhà nước cần vào cuộc thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi do CMB lập tại thời điểm tháng 1/2020 để rút ra những bài học kinh nghiệm về công tác quản lý và quan trọng hơn là phải có giải pháp để xóa bỏ tận gốc tỉnh trạng suất đầu tư cao.

Phía VAFI cũng gửi câu hỏi tới Bộ trưởng Bộ Tài chính, Bộ KH-ĐT, Bộ xây dựng về thực trạng suất đầu tư cao đang tồn tại trong khu vực doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp có cổ phần chi phối của nhà nước. "Nếu biết thì phải làm gì để xóa bỏ tận gốc tình trạng này?", VAFI kiến nghị.

Tài chính Doanh nghiệp sẽ tiếp tục thông tin vụ việc.