TCDN - Cục Thống kê vừa công bố 15 nhóm hàng, mặt hàng xuất khẩu sẽ chịu tác động lớn từ thuế đối ứng của Mỹ và khuyến nghị một số giải pháp ứng phó.

Cục Thống kê thông tin, trước khi Mỹ quyết định áp thuế đối ứng với hàng xuất khẩu từ Việt Nam thì nhiều nhóm hàng xuất khẩu vào Mỹ thời gian qua vẫn phải chịu thuế suất nhập khẩu trung bình khoảng 12%.

Trong đó có mặt hàng chịu thuế 7%, 12%, thậm chí có sản phẩm Việt Nam xuất khẩu vào Mỹ hiện nay đang chịu mức thuế lên tới 27%.

Nguyên nhân do Việt Nam chưa ký hiệp định thương mại tự do với Mỹ. Hơn nữa, mức thuế 46% (hiện đang tạm hoãn trong 90 ngày) là con số tổng quan, không áp đồng loạt, mà áp theo từng dòng sản phẩm.

Vì thế, Cục Thống kê khuyến nghị doanh nghiệp bình tĩnh, tiếp tục thương thảo với các nhãn hàng, nhà mua hàng để thích ứng với mức thuế mới.

Trên thực tế, người tiêu dùng Mỹ vẫn có nhu cầu lớn đối với sản phẩm của Việt Nam và Việt Nam vẫn đang duy trì quan hệ với nhiều đối tác lớn trên toàn cầu, trong đó có Mỹ.

Về các mặt hàng xuất khẩu sẽ chịu tác động lớn vào Mỹ, theo Cục Thống kê có 15 nhóm hàng, mặt hàng, gồm: Máy tính và linh kiện, máy móc thiết bị dụng cụ phụ tùng khác, hàng dệt may, điện thoại và các loại linh kiện, gỗ và sản phẩm từ gỗ.

Giày dép các loại, phương tiện vận tải và phụ tùng, sản phẩm chất dẻo, hải sản, nhóm mặt hàng túi xách, ví, vali, mũ, ô dù.

Đồ chơi và dụng cụ thể thao, sản phẩm từ sắt thép, sắt thép các loại, nhóm hàng máy ảnh, máy quay phim, linh kiện, hạt điều.

Tổng kim ngạch xuất khẩu của 15 nhóm hàng này từ Việt Nam sang Mỹ ghi nhận mức tăng trưởng mạnh trong 5 năm qua, từ khoảng 77 tỷ USD năm 2020 lên tới 119,5 tỷ USD trong năm 2024. Cụ thể, năm 2020, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này đạt 77,1 tỷ USD; đến 2021 là 96,3 tỷ USD; năm 2022 tăng lên 109,4 tỷ USD; năm 2023 giảm nhẹ còn 97 tỷ USD nhưng bật tăng mạnh trở lại vào năm 2024 với con số kỷ lục 119,5 tỷ USD. Trong khi đó, giá trị nhập khẩu từ Mỹ về Việt Nam chỉ khoảng 15,1 tỷ USD. Cán cân thương mại nghiêng hẳn về phía Việt Nam được cho là một trong những lý do khiến chính quyền Mỹ đưa ra các động thái siết thuế thời gian gần đây.

Ba nhóm hàng xuất khẩu có giá trị cao nhất hiện nay là máy vi tính và linh kiện (23,2 tỷ USD), máy móc thiết bị dụng cụ phụ tùng (22,1 tỷ USD) và hàng dệt may (16,2 tỷ USD). Tổng giá trị của ba nhóm hàng này chiếm hơn 51% tổng kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ, nên đây cũng sẽ là các nhóm chịu ảnh hưởng mạnh nhất nếu Mỹ tăng thuế.

Cục Thống kê khuyến nghị doanh nghiệp không nên hoang mang, mà cần chủ động làm việc lại với các đối tác, nhãn hàng để điều chỉnh hợp đồng và cấu trúc giá theo thuế mới.

Trong ngắn hạn, mức thuế 10% (tạm hoãn 90 ngày) chưa gây tác động lớn do đa số hợp đồng đã được ký trước đó. Cục Thống kê nhận định, phần lớn doanh nghiệp xuất khẩu đã đàm phán giá từ trước nên việc điều chỉnh theo thuế mới sẽ do các thương hiệu, nhà phân phối tính toán lại trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, người tiêu dùng Mỹ có thể sẽ là bên chịu tác động trực tiếp nếu giá hàng nhập khẩu tăng.

Tuy nhiên, trong trung hạn, các doanh nghiệp cần theo dõi chặt diễn biến đàm phán giữa hai chính phủ để chủ động đưa ra kế hoạch sản xuất, xuất khẩu phù hợp. Một biểu thuế chi tiết hơn có thể sẽ được Mỹ công bố sau giai đoạn tạm hoãn, trong đó đề cập cụ thể đến các nhóm hàng như ô tô, dệt may, điện thoại, da giày và linh kiện.

Cục Thống kê khuyến nghị các doanh nghiệp cần tiếp tục duy trì đàm phán, hợp tác linh hoạt với các nhãn hàng, nhà nhập khẩu để duy trì thị phần tại Mỹ, đồng thời đa dạng hóa thị trường xuất khẩu sang các đối tác có FTA như EU, Nhật Bản, Hàn Quốc để giảm rủi ro phụ thuộc.

Bên cạnh việc bảo vệ hàng xuất khẩu, Việt Nam cũng đang có động thái cải thiện cán cân thương mại bằng cách tăng nhập khẩu từ Mỹ. Chính phủ đã bổ sung danh mục các mặt hàng có thuế suất ưu đãi nhập khẩu như ô tô, cherry, táo, nho khô – phần lớn có xuất xứ từ Mỹ. Đồng thời, việc nhập khẩu thêm các mặt hàng công nghệ cao như trực thăng, máy bay, năng lượng, thiết bị điện cũng được đẩy mạnh.

Trong bối cảnh này, các cơ chế hợp tác song phương hiện có như Hiệp định thương mại song phương Việt – Mỹ (BTA), Hiệp định khung TIFA cần được phát huy tối đa để hỗ trợ đàm phán, tạo điều kiện cho cả hai bên duy trì mối quan hệ thương mại ổn định, cùng có lợi.

Cục Thống kê nhấn mạnh, dù có nhiều thách thức, Việt Nam vẫn là đối tác xuất khẩu đáng tin cậy trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt khi nhu cầu đối với hàng hóa Việt vẫn ở mức cao. Điều quan trọng là doanh nghiệp cần linh hoạt, theo dõi sát tình hình và chuẩn bị kịch bản ứng phó, thay vì bị động trước những thay đổi chính sách từ các thị trường lớn.