TCDN - Theo Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB), một số phương thức như định giá ô nhiễm, giúp các doanh nghiệp đăng ký dễ dàng hơn, đánh thuế hàng hóa và dịch vụ kỹ thuật số… có thể tăng thu ngân sách từ thuế lên tới 4% GDP cho các nền kinh tế thuộc khu vực đang phát triển châu Á và Thái Bình Dương.

Báo cáo Triển vọng Phát triển Châu Á (ADO) năm 2022 được ADB công bố hôm nay (6/4) nêu rõ, các cải cách chính sách sẵn có, khi được áp dụng một cách chiến lược, có thể cho phép các nền kinh tế thuộc khu vực đang phát triển châu Á tăng thu thuế lên tới 4% tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Lý do ADB đưa ra đó là dân số già hóa của khu vực đang phát triển châu Á sẽ đòi hỏi chi tiêu cao hơn cho lương hưu và chăm sóc sức khỏe, đồng thời cuộc sống ngày càng sung túc sẽ thúc đẩy kỳ vọng được hưởng hàng hóa và dịch vụ công với chất lượng ngày càng tốt hơn. Đầu tư lớn vào năng lượng sạch là cần thiết để giải quyết mối đe dọa từ biến đổi khí hậu.

Để đáp ứng những nhu cầu này cũng như các nhu cầu khác nữa, các quốc gia sẽ cần phải tranh thủ các nguồn lực tài chính công và tư nhân. Các giải pháp mà các chính phủ cần xem xét bao gồm thu thuế giá trị gia tăng hiệu quả hơn, cải cách các cơ chế ưu đãi thuế, đưa nhiều doanh nghiệp hơn vào nền kinh tế chính thức và tối ưu hóa thuế thu nhập cá nhân và thuế tài sản.

Chuyên gia Kinh tế trưởng Albert Park của ADB cho biết: “Các nền kinh tế ở khu vực châu Á và Thái Bình Dương sẽ phải đối mặt với nhu cầu ngày càng tăng về đảm bảo chi tiêu công hiệu quả trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục và môi trường”.

“Những cải cách chính sách nhằm cải thiện hành thu thuế và tăng thu ngân sách có thể giúp khu vực đạt được tăng trưởng kinh tế bền vững và bao trùm. Những cải cách như vậy phải được thực hiện trên cơ sở từng trường hợp cụ thể và theo các cách thức không kìm hãm tăng trưởng hoặc tạo ra gánh nặng không đáng có đối với người nộp thuế”, Chuyên gia Kinh tế trưởng Albert Park cho hay.

Ngay cả trước khi xảy ra đại dịch, Ủy ban Kinh tế và Xã hội Châu Á - Thái Bình Dương của Liên Hợp Quốc ước tính rằng khu vực này sẽ cần tăng chi tiêu hàng năm khoảng 1,5 nghìn tỷ USD - tương đương khoảng 5% GDP - để đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững vào năm 2030. Theo ước tính của ADB, thông qua việc ban hành các cải cách, các nền kinh tế đang phát triển của châu Á có thể tăng thu thuế thêm 3 đến 4 điểm phần trăm từ mức trung bình khoảng 16% GDP trước đại dịch.

ADB dẫn chứng, việc tạo điều kiện để doanh nghiệp đăng ký kinh doanh dễ dàng hơn và giảm chi phí giao dịch có thể đưa nhiều doanh nghiệp nhỏ tham gia vào nền kinh tế chính thức, giúp tăng cường thu thuế. Ở Đông Nam Á, các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa chiếm 98% tổng số doanh nghiệp và 41% GDP tính đến năm 2020. Chính phủ cũng có thể cải thiện hành thu từ hoạt động thương mại dịch vụ kỹ thuật số đang phát triển mạnh ở châu Á và Thái Bình Dương, tăng hơn gấp ba lần kể từ năm 2005 lên mức 1,4 nghìn tỷ đô la vào năm 2020.

Các loại thuế khác có thể giúp tăng thu ngân sách đồng thời trực tiếp thúc đẩy bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng như các công cụ định giá các-bon và thuế nhiên liệu hóa thạch đã được chứng minh là giúp giảm thiểu ô nhiễm.

Theo Báo cáo ADO 2022, thuế đánh vào rượu, thuốc lá và thực phẩm và đồ uống không lành mạnh có thể giúp tăng thu ngân sách thêm đến 0,6% GDP, đồng thời mang lại kết quả tốt hơn về sức khỏe và giảm chi phí y tế.

Ngoài ra, các chiến dịch thông tin công khai dựa trên hiểu biết sâu sắc về hành vi và sử dụng tốt hơn các công nghệ kỹ thuật số cũng có thể giúp tăng cường thu thuế. Báo cáo lưu ý rằng việc cải thiện chất lượng chi tiêu của Chính phủ là chìa khóa để khai thác mức độ sẵn sàng nộp thuế mang tính nội tại của người dân.