TCDN - UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu vừa có văn bản hỏa tốc gửi Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư để báo cáo về dự án khu du lịch Vũng Tàu Paradise.

Theo đó, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã yêu cầu tỉnh này báo cáo, làm rõ 4 nội dung liên quan dự án khu du lịch Vũng Tàu Paradise như sau: lý do không thực hiện việc gia hạn; rà soát trách nhiệm của các bên liên quan trong việc tực hiện góp vốn, giao đất; phân tích toàn diện các khó khăn, vướng mắc khi tiến hành xử lý tài sản trên đất; đánh giá hệ lụy trong trường hợp phát sinh tranh chấp kiện tụng, đề xuất phương án xử lý...

Không thể thế chấp tài sản để vay vốn.

Ngay từ khi ra đời, dự án FDI đầu tiên của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu dù chưa có đồng lãi nào thì đã gặp phải nhiều sóng gió, trong khi thời hạn hoạt động chỉ được cấp phép 25 năm.

Theo Giấy phép đầu tư của Công ty Liên Doanh Vũng Tàu Paradise, theo các quyết định, văn bản giao đất của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và theo hợp đồng liên doanh thì khu đất 220ha nêu trên được Công ty dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu góp vốn vào liên doanh, do đó, theo quy định của pháp luật về đất đai (Luật đất đai 1987, Nghị định số 30-HĐBT ngày ngày 23-3-1989 về việc thi hành Luật Đất đai 1987, Quy định về việc cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất ban hành kèm theo Quyết định số 201-QĐ/ĐKTK ngày 14/7/1989 của Tổng cục Quản lý ruộng đất, Thông tư 1124/TT-TCĐC ngày 08/9/1995 của Tổng Cục Địa Chính, Luật Đất đai 2003 và nghị định, thông tư hướng dẫn thi hành luật này) thì Công Ty Liên Doanh Vũng Tàu Paradise phải được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất 220ha nêu trên.

Tuy nhiên, trên thực tế, mặc dù Công ty Liên Doanh Vũng Tàu Paradise đã được bàn giao đất trên thực địa (theo biên bản bàn giao ký ngày 07/6/1993) nhưng bên Việt Nam trong liên doanh (Công ty dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu) lại không bàn giao hồ sơ pháp lý khu đất (Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số A002613 cấp ngày 03/10/1991 cấp cho Công ty dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu và các hồ sơ tài liệu kèm theo)cho liên doanh, cũng không thực hiện thủ tục sang tên người sử dụng đất, không thực hiện đăng ký quyền sử dụng đất khu đất nêu trên cho liên doanh.

Việc làm này của Công ty dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu đã vi phạm cam kết về nghĩa vụ, trách nhiệm của Công ty dịch vụ du lịch quốc tế Vũng Tàu tại gạch đầu dòng thứ 2 của Khoản 1 Điều 13 Hợp đồng liên doanh ký ngày 26/9/1990 với nội dung “- Giải quyết xin các giấy phép sử dụng đất đai…”.

Công ty Liên Doanh Vũng Tàu Paradise đang là người sử dụng đất đối với khu đất 220ha trên thực tế, và về mặt pháp lý, công ty liên doanh cũng có quyền được sử dụng khu đất này, nhưng cho đến nay công ty liên doanh vẫn chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất này theo luật định.

Việc quyền được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với khu đất của Công ty liên doanh Vũng Tàu Paradise không được đảm bảo, không được thực hiện, đồng thời việc bàn giao mặt bằng khu đất cho liên doanh cũng bị chậm trễ (theo Khoản 1, Điều 7 và Điều 12 Hợp đồng liên doanh thì thời hạn giao đất là 03 tháng kể từ ngày 23/4/1991, nhưng đến tận ngày 07/6/1993 mới bàn giao mặt bằng khu đất cho liên doanh) khiến cho dự án không thể triển khai đúng tiến độ, các quy hoạch 1/500 chưa lập xong và chưa được phê duyệt, toàn bộ các công trình xây dựng hầu hết không có giấy phép xây dựng hoặc không được cấp Giấy chứng nhận quyền sở hữu công trình.

Từ đó dẫn tới toàn bộ vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài (26.336.042 USD) đầu tư vào chi phí dự án và chi phí tài sản cố định, đầu tư xây dựng các công trình của dự án hầu hết đã bị chôn tại chỗ, không thể quay vòng, tài sản hình thành trên đất không thể thế chấp, cầm cố để vay vốn, khiến việc khai thác hiệu quả vốn đầu tư đạt quá thấp và chủ yếu là thua lỗ, thậm chí sau này cũng sẽ gặp khó khăn khi thanh lý tài sản.

Sau 6 năm  khi được cấp phép đầu tư, cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 đã khiến vốn đầu tư vào các dự án nước ngoài nói chung và dự án của Công ty trở nên khan hiếm. Tuy vậy, công ty vẫn cố gắng tối đa để huy động vốn và đưa dự án đi vào hoạt động.

Không lâu sau đó, vào năm 2006, khi các hạng mục ban đầu đã đi vào hoạt động và bắt đầu thu hút được du khách trong và ngoài nước thì cơn bão số 9 khốc liệt nhất trong lịch sử mang tên Durian đã càn quét khắp các tỉnh Tây Nam Bộ, gây thiệt hại nặng nề. Hậu quả là cơn bão đã khiến cơ sở vật chất, hạ tầng của Công ty vừa đi vào hoạt động đã bị thiệt hại nặng nề, đòi hỏi nguồn vốn tiếp tục để tái đầu tư.

Cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, chỉ 2 năm sau cơn bão Durian, lại tiếp tục gây ra những khó khăn mới cho toàn thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng, mà trong đó công ty cũng bị ảnh hưởng.

Công ty đã nhiều lần đề nghị xin được điều chỉnh dự án cho phù hợp với tình hình thực tế nhưng không được chấp thuận. Trong khi, các nhà đầu tư nước ngoài trong Liên doanh đang tìm mọi cách để phát triển dự án thì trong các năm 2006, 2008, UBND tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu liên tục có công văn yêu cầu chấm dứt trước thời hạn hoạt động của liên doanh. Hơn nữa, ngày 25/6/2012, phía Việt Nam trong Liên doanh (Intourco ) đơn phương phát hành văn bản số 45/QTVT gửi UBND tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu đề nghị được tiếp tục thực hiện dự án sau khi hết thời hạn 25 năm của Liên doanh.

Ngay sau đó ngày 16/7/2012, UBND tỉnh Bà Rịa -Vũng Tàu gửi công văn số 4297/UBND-VP đến Bộ Kế hoạch và Đầu tư  (KHĐT) báo cáo xin chủ trương đầu tư mới dự án, theo hướng đề nghị Bộ này chấp thuận đề xuất của Intourco. Và ngày 15/8/2012, Bộ KH-ĐT có văn số 6119/BKHĐT-ĐTNN trả lời công văn số 4297, trong đó nêu rõ việc lựa chọn nhà đầu tư để đầu tư dự án mới thuộc thẩm quyền quyết định của UBND tỉnh BR-VT. Những hành động này của Intourco cũng như của UBND tỉnh BR-VT là không công bằng với các đối tác nước ngoài trong liên doanh, đồng thời tạo dư luận không tốt cho các nhà đầu tư nước ngoài.

Khó khăn trong việc thanh lý tài sản trên đất

Về nội dung vướng mắc trong việc thanh lý tài sản trên đất, UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nêu rõ theo quy định của Luật Đất đai, thời hạn sử dụng đất đã hết nhưng không được gia hạn nên nhà nước thu hồi đất theo quy định.

Đồng thời, nhà nước thu hồi đất không được bồi thường về đất và không được bồi thường tài sản gắn liền với đất. Quỹ đất sau thu hồi giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh quản lý.Theo quy định của Luật Đầu tư, nhà đầu tư thực hiện thanh lý dự án và thanh lý tài sản trên đất theo quy định. Theo đó việc thanh lý dự án thuộc trách nhiệm của nhà đầu tư, Công ty liên doanh Vũng Tàu Paradise tự thanh lý dự án đầu tư sau khi dự án đầu tư chấm dứt hoạt động theo quy định pháp luật về thanh lý tài sản trong 12 tháng kể từ ngày bị thu hồi đất.

Cũng theo UBND tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã có văn bản hướng dẫn việc thanh lý dự án theo các quy định về đầu tư và đất đai nêu trên, thuộc trách nhiệm của nhà đầu tư.

Tuy nhiên, việc xử lý tài sản gắn với đất theo quy định gặp khó khăn do tài sản có hạng mục sân golf 27 lỗ cần duy trì thường xuyên để chăm sóc thảm cỏ, có chi phí đầu tư, duy tu bảo dưỡng cao và hiện nay sân golf đang hoạt động với khoảng 600 lao động.

Nên kéo dài thời gian hoạt động dự án?

Liên quan đến chủ trương thu hồi dự án Vũng Tàu Paradise của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu vì hết hạn theo giấy phép,  GS.TSKH Nguyễn Mại, người ký Giấy phép đầu tư cho Dự án khu du lịch Vũng Tàu Paradise (khi đó GS.TSKH Nguyễn Mại là Phó Chủ nhiệm Uỷ ban Nhà nước về Hợp tác đầu tư, nay là Bộ KH&ĐT - PV) cho biết, không có lý do gì để thu hồi một dự án như Vũng Tàu Paradise, cơ quan chức năng Việt Nam nên gia hạn, kéo dài thời gian hoạt động của dự án lên 50 năm.

Theo GS.TSKH Nguyễn Mại , thời điểm cấp phép dự án, vị trí dự án chỉ là đồi cát bỏ hoang nhưng lại được định giá thành USD. Chính phủ, tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu nên xem xét một cách khách quan hoàn cảnh lịch sử, xung đột giữa hai bên khi chủ đầu tư mất khá nhiều tiền đầu tư vào đây mà lãi lời chưa nhiều, rồi sau đó thì ông chủ chết và phải cơ cấu lại vốn.

Việc kéo dài thời hạn dự án thêm vài chục năm nữa cũng chẳng sao và làm như vậy thì chúng ta được lợi là không chỉ xúc tiến đầu tư vào dự án mới mà còn thông cảm với các nhà đầu tư gặp khó khăn. Phải giải quyết một cách có lý, có tình. Cả một khu du lịch người ta đã có kinh nghiệm quản lý rồi và bây giờ chúng ta chẳng mất gì cả thì nên căn cứ vào lịch sử và căn cứ vào thực tế để xem xét gia hạn hoạt động.

“Nếu dừng lại, chấm dứt hoạt động dự án thì ít nhất mất vài năm mới giải quyết được, nhà đầu tư không được hoạt động, người mới cũng phải mất thời gian thương thảo. Nếu thu hồi thì phải tính lại, đền bù ít nhất cũng bằng vốn nhà đầu tư bỏ ra. Việc này cũng mất vài năm, vừa mất thời gian, vừa mất tiền, lợi bất cập hại. Do đó phương án thu hồi là không nên”, GS.TSKH  Nguyễn Mại phân tích.

Cũng theo GS.TSKH Nguyễn Mại, không phải cứ Giấy phép hết hạn là thu hồi, mà luật có quy định nhà đầu tư có quyền đề nghị kéo dài dự án. Vì đây là dự án FDI đầu tiên vào Vũng Tàu thời điểm đó và Luật lúc đó chỉ cấp phép tối đa 25 năm, nhưng hiện nay rất nhiều dự án có quy mô nhỏ hơn cũng được 50 năm nên việc kéo dài thời gian lên 50 năm là đúng luật. Do đó, cũng nên thông cảm với các nhà đầu tư vào các dự án như trên.

Đặc biệt, trong văn bản liên quan đến việc cấp phép trước đây cũng thể hiện Chính phủ Việt Nam chấp thuận xem xét đàm phán, kéo dài thời gian hoạt động của dự án khi Giấy phép đầu tư Vũng Tàu Paradise hết hạn.

Bà Liu Mei Teh - Chủ tịch hội doanh nhân Đài Loan tại Việ Nam, (đại diện cổ đông tại Công ty liên danh Vũng Tàu Paradise) cho biết, đến nay các tranh chấp trong liên doanh đã được giàn xếp ổn thỏa, nhà đầu tư cũng đã chuẩn bị đầy đủ tài chính để tiếp tục theo đuổi dự án, nhóm cổ đông cũng đồng lòng cam kết đầu tư mở rộng dự án Vũng Tàu Paradise trong thời gian tới nên cơ quan chức năng cần xem xét lại việc chấm dứt hoạt động dự án Vũng Tàu Paradise, tránh gây thiệt hại rất lớn đến nhà đầu tư cũng như ảnh hưởng đến môi trường đầu tư của Việt Nam.

Được biết, cổ đông của liên doanh Vũng Tàu Paradise cũng khuyên bà Liu Mei Teh khởi kiện vụ việc ra tòa án quốc tế, đòi bồi thường hàng tỷ USD. Tuy nhiên, bà Liu Mei Teh cho biết bà “rất tin tưởng vào việc giải quyết có lý, có tình, xem xét lại hình trình rất gian khổ của nhà đầu từ từ phía tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu, của cơ quan chức năng để dự án có thêm thời gian hoạt động và thu hồi vốn”.