TCDN - Để hướng tới mục tiêu 2 triệu doanh nghiệp, việc bỏ thuế khoán là tất yếu nhưng cần gỡ bỏ các rào cản lớn về chi phí, tâm lý cho các hộ kinh doanh.

Báo Pháp Luật Tp.HCM vừa tổ chức tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc hóa đơn điện tử, hướng tới 2 triệu doanh nghiệp” tại số 34 Hoàng Việt, phường Tân Sơn Nhất, Tp.HCM.

Sự kiện có sự tham gia của đại diện Sở Tài chính Tp.HCM, Cục Thuế Tp.HCM, Hiệp hội Doanh nghiệp Tp.HCM, Trung tâm Hỗ trợ Doanh nghiệp nhỏ và vừa, các nhà cung cấp dịch vụ hóa đơn điện tử cùng đông đảo lãnh đạo doanh nghiệp, hộ kinh doanh, tiểu thương và đơn vị bán hàng trực tuyến.

Mục tiêu của buổi tọa đàm là tạo ra một diễn đàn trao đổi thẳng thắn, đa chiều nhằm tháo gỡ những khó khăn trong quá trình áp dụng hóa đơn điện tử (HĐĐT). Nội dung chính xoay quanh việc làm rõ lộ trình chuyển đổi đến năm 2026, cơ chế chính sách thuế đối với hộ kinh doanh khi chuyển đổi lên doanh nghiệp, đồng thời tìm giải pháp xử lý các rào cản về chi phí, công nghệ và tâm lý trong quá trình triển khai.

Theo ông Nguyễn Tiến Dũng - Phó Cục trưởng Cục Thuế Tp.HCM, đến cuối tháng 7/2025, thành phố quản lý 349.255 hộ và cá nhân kinh doanh, trong đó 266.089 hộ phải nộp thuế, đóng góp 8.269 tỷ đồng cho ngân sách năm 2024 và 6.248 tỷ đồng trong 7 tháng đầu 2025 (tăng 24% so với cùng kỳ).

Hiện có 93,5% hộ (248.799 hộ) nộp thuế theo phương pháp khoán, chỉ 6,5% (17.290 hộ) nộp theo kê khai. Đáng chú ý, trong số hộ khoán có 18.509 hộ đạt doanh thu từ 1 tỷ đồng/năm trở lên.

Việc ứng dụng công nghệ bước đầu đạt kết quả tích cực: 100% hộ kê khai nộp hồ sơ điện tử, 80% hộ nộp thuế qua mạng (70% qua Etax Mobile). Ngoài ra, 21.319 hộ đã đăng ký sử dụng HĐĐT từ máy tính tiền.

Trước áp lực phải chuyển đổi gần 250.000 hộ khoán sang kê khai vào năm 2026, Cục Thuế Tp.HCM khẳng định sẽ đồng hành cùng người nộp thuế. Ngành thuế đã ký kết với các nhà cung cấp HĐĐT để hỗ trợ miễn phí cho hộ kinh doanh khi chuyển đổi, đồng thời lập kênh hỗ trợ kỹ thuật nhanh, cử cán bộ thuế phối hợp cùng doanh nghiệp phần mềm đến tận hộ để cài đặt và hướng dẫn, kể cả ngoài giờ hành chính.

Ông Mai Xuân Thành - Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, Ngành thuế sẽ trình Quốc hội sửa đổi toàn diện Luật Quản lý thuế 2019, khẳng định đây là một đòi hỏi cấp thiết trong bối cảnh mới. Lý do được đưa ra là sự bùng nổ của kinh tế số và các mô hình kinh doanh mới đã khiến khung pháp lý hiện hành không còn phù hợp. Định hướng cốt lõi của lần sửa đổi này là một cuộc cải cách triệt để về tư duy, chuyển từ “quản lý” sang “phục vụ”, lấy người nộp thuế làm trung tâm để thúc đẩy sản xuất, kinh doanh.

Để hiện thực hóa mục tiêu trên, công tác quản lý sẽ được chuyển đổi số và hiện đại hóa toàn diện. Đây sẽ là nền tảng để siết chặt quản lý đối với thương mại điện tử và các dịch vụ số xuyên biên giới. Song song đó, các quy định sẽ được xây dựng để áp dụng phương thức quản lý rủi ro nhằm tăng cường chống thất thu và chuyển giá. Về lộ trình, dự án luật dự kiến được trình Quốc hội và thông qua tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV.

Ở góc độ chính sách, bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam cho rằng, hiện nay, mức doanh thu miễn thuế cho hộ, cá nhân kinh doanh 200 triệu đồng/năm đã quá lạc hậu. Mức này chỉ tương đương doanh thu hơn 540.000 đồng/ngày, không còn phù hợp với bối cảnh chi phí và mức sống hiện tại. Do đó, kiến nghị cần mạnh dạn nâng ngưỡng doanh thu được miễn thuế lên 400-500 triệu đồng/năm. Việc này không chỉ tương xứng với định hướng điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân, mà còn giúp giảm đáng kể gánh nặng thủ tục hành chính cho hàng triệu hộ kinh doanh và cả cơ quan thuế.

Hệ lụy trực tiếp từ mức miễn thuế thấp cũng là một nút thắt lớn về HĐĐT. Khi hộ kinh doanh được miễn thuế, họ không xuất hóa đơn khiến các DN mua hàng của họ không có chứng từ đầu vào hợp lệ để kê khai chi phí. Vướng mắc này đang gây khó khăn cho hoạt động kinh doanh của nhiều bên.

Để giải quyết, một giải pháp linh hoạt đã được đề xuất: Cho phép bên mua hàng được đề nghị cơ quan thuế cấp hóa đơn và thực hiện nộp thuế thay cho bên bán. Cơ chế này vừa giúp hợp thức hóa chứng từ cho DN, vừa tránh gây phiền hà cho các hộ kinh doanh nhỏ lẻ.

Bên cạnh đó, cần có quy định cụ thể để kết nối, đồng bộ dữ liệu khi chuyển đổi sang mã số định danh cá nhân. Điều này nhằm tháo gỡ lúng túng cho những người có nhiều nguồn thu nhập ở các địa phương khác nhau, giúp họ thực hiện nghĩa vụ thuế một cách thuận lợi nhất.

Ngoài ra, các chuyên gia cũng đề cập đến việc cần đồng bộ dữ liệu khi áp dụng mã số định danh cá nhân, để hỗ trợ những người có nhiều nguồn thu nhập ở nhiều địa phương thực hiện nghĩa vụ thuế thuận lợi hơn.

Theo luật sư Đỗ Ngọc Anh - Phó Viện trưởng Viện Khoa học Pháp lý và Phát triển Doanh nghiệp, hộ kinh doanh hiện là lực lượng đông đảo, năng động và bám sát thị trường nhưng chủ yếu hoạt động nhỏ lẻ, thiếu tư cách pháp nhân, nên gặp nhiều hạn chế trong việc tiếp cận vốn, công nghệ và cơ hội kinh doanh lớn. Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị sẽ là bệ phóng giải quyết những vướng mắc này, tạo điều kiện để hộ kinh doanh mạnh dạn chuyển đổi thành doanh nghiệp. Nghị quyết đặt mục tiêu đến năm 2030 có 2 triệu doanh nghiệp và đến 2045 đạt 3 triệu doanh nghiệp.

Một điểm thay đổi mang tính căn bản là việc xóa bỏ hình thức thuế khoán chậm nhất vào năm 2026, thay thế bằng các biện pháp hỗ trợ giúp quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi. Đây cũng là bước tiến quan trọng gắn liền với lộ trình hóa đơn điện tử, hướng đến môi trường kinh doanh minh bạch, công bằng.

Để thúc đẩy, Nhà nước đã ban hành loạt chính sách ưu đãi. Doanh nghiệp nhỏ và vừa, trong đó có những đơn vị chuyển đổi từ hộ kinh doanh, sẽ được miễn lệ phí môn bài và miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu thành lập. Đồng thời, mục tiêu là giảm ít nhất 30% thời gian và chi phí tuân thủ pháp luật cho doanh nghiệp, cung cấp miễn phí nền tảng số, phần mềm kế toán, dịch vụ tư vấn pháp lý, đào tạo về thuế, nhân sự và quản trị. Những hỗ trợ này giúp hộ kinh doanh vượt qua rào cản về vốn, kiến thức để chuyển đổi thuận lợi hơn, từ đó có cơ hội tiếp cận vốn ngân hàng, phát hành trái phiếu, tham gia đấu thầu các dự án lớn.

Ở khía cạnh công nghệ, ông Nguyễn Gia Bảo Long - Giám đốc phát triển kinh doanh Haravan, chia sẻ hiện nay người bán hàng đa kênh, từ trực tuyến đến cửa hàng truyền thống, có thể quản lý đơn hàng, hàng hóa, dòng tiền và chăm sóc khách hàng chỉ bằng điện thoại thông minh. Giải pháp này vừa tiết kiệm chi phí, vừa giúp quản lý doanh số mọi lúc, mọi nơi. Haravan hiện đã hỗ trợ hơn 60.000 hộ kinh doanh triển khai mô hình này.

Haravan còn cung ứng các công cụ quản lý sản phẩm đa dạng, từ sản phẩm combo, sản phẩm có nhiều đơn vị tính đến sản phẩm nhiều biến thể. Ứng dụng quản lý tập trung mọi đơn hàng, theo dõi trạng thái thanh toán và vận chuyển, đồng thời kết nối với hơn 15 đơn vị vận chuyển và 12 cổng thanh toán.

Đặc biệt, Haravan tích hợp giải pháp xuất hóa đơn điện tử (Haravan – Invoice) trực tiếp từ máy tính tiền, chuyển dữ liệu kết nối cơ quan thuế, hỗ trợ đầy đủ chữ ký số và cấu hình hệ thống. Doanh nghiệp này hiện đang phối hợp với cơ quan quản lý để triển khai chương trình hỗ trợ miễn phí 3 tháng giải pháp quản lý bán hàng tích hợp hóa đơn điện tử, kèm ưu đãi thêm 6 tháng khi đăng ký gói dài hạn.

Ông Long khẳng định chi phí mà Haravan cung cấp cho tiểu thương là rất thấp, với mục tiêu giúp họ vừa tuân thủ quy định pháp luật, vừa quản lý hoạt động kinh doanh hiệu quả.