TCDN - Các chuyên gia kinh tế cho rằng cần có chính sách đánh thuế tài sản đối với những trường hợp có nhiều tài sản để tăng thu ngân sách và điều tiết thị trường.

TS Cấn Văn Lực, chuyên gia kinh tế trưởng Ngân hàng BIDV cho rằng nhu cầu về nhà ở giai đoạn 2021-2030 tiếp tục gia tăng, đặc biệt tại khu vực đô thị do các nguyên nhân như tốc độ gia tăng dân số cùng xu hướng đô thị hóa, tăng trưởng kinh tế gắn liền với mức thu nhập của người dân tăng làm tăng khả năng chi trả nói chung và tăng mức độ sẵn sàng chi trả cho nhu cầu về nhà ở nói riêng, nhu cầu cải tạo, thay thế nhà ở do sự thiếu hụt về chất lượng của nhà ở.

Tuy nhiên, theo ông Lực, các chính sách thuế và phí vẫn chưa phát huy hiệu quả chức năng điều tiết và định hướng thị trường.

TS Lực phân tích, thuế tài sản đất phi nông nghiệp còn ở mức thấp 0,03% trong khi nhiều nước trên thế giới luôn ở mức 1-1,5%, từ đó tạo cơ hội cho hoạt động đầu cơ bất động sản. Thuế chuyển quyền bất động sản do không xác định được giá trị thu nhập nên vẫn sử dụng thuế chuyển quyền ở mức 2% giá trị bất động sản tính theo Nhà nước, gây thất thu lớn cho ngân sách. Thuế công với mức phí trước bạ 0,5%, công chứng 0,1%, thẩm định 0,15 tương đối phù hợp với các đô thị nhưng còn khá cao với khu vực nông thôn.

Cùng với đó, tại Việt Nam vẫn chưa đánh thuế bất động sản nhà ở thứ 2, thứ 3,... Chính vì vậy, ông Cấn Văn Lực cho rằng cần nghiên cứu có chính sách thuế bất động sản thứ 2, 3... để góp phần giảm đầu cơ, tăng thu ngân sách.

PGS.TS Vũ Sỹ Cường, Học viện Tài chính cho rằng, hiện nay có nghịch lý các tỉnh nghèo thu ngân sách chủ yếu phụ thuộc vào đất.

“Đây là câu chuyện đã bàn từ nhiều năm nay. Số thu ngân sách từ đất đai không giảm mà vẫn còn tiếp tục tăng. Tỷ suất lợi nhuận từ đất đai, bất động sản quá lớn cần phải có thuế tài sản”, ông Cường cho hay.

Cũng đồng tình với TS Vũ Sỹ Cường, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan nhấn mạnh, tại Việt Nam thuế tài sản rất cần vì chênh lệch thu nhập tăng lên dữ dội nhưng không bằng chênh lệch về tích tụ tài sản. Đất đai hiện đang tập trung quá nhiều trong tay một số người mà chúng ta lại bỏ qua thuế tài sản. Cần phải làm nghiêm túc hơn và triệt để hơn về vấn đề này.

Trong khi đó, theo TS Nguyễn Ngọc Tuyến, Nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính, Bộ Tài chính cho biết, Việt Nam chưa có chưa có thuế tài sản nhưng đã đánh một số loại thuế liên quan tới tài sản như thuế sử dụng đất phi nông nghiệp, thuế sử dụng đất nông nghiệp... Trong vòng 10 năm qua, Bộ Tài chính cũng đã dự thảo thuế tài sản và thảo luận vấn đề này nhưng vẫn chưa ban hành được.

TS Nguyễn Ngọc Tuyến nhấn mạnh, thuế tài sản là loại thuế cổ xưa nhất của các loại thuế. Loại thuế lớn nhất là đánh vào đất đai nhưng ở Việt Nam không dễ thu vì thiếu sự đồng bộ giữa các bộ luật.

Đơn cử như Luật Đất đai quy định giá đất do nhà nước ban hành để làm căn cứ xác định giá tính thuế trong hoạt động chuyển nhượng, chuyển đổi. Tuy nhiên, giá nhà đất lại do thị trường quyết định là chính.  

“Giá thị trường 1m2 đất ở Hà Nội có nơi là 2 tỷ đồng, có nơi 1 tỷ đồng nhưng khung giá UBND TP Hà Nội lúc cao nhất khoảng 200 triệu đồng. Chênh nhau gần chục lần vậy ban hành luật thuế tài sản thì căn cứ vào lá nào, 200 triệu đồng hay 2 tỷ đồng?”, ông Tuyến đặt câu hỏi.

Bên cạnh đó còn câu chuyện như trường hợp được hưởng căn biệt thự từ hồi ông bà để lại có giá trị lên tới mấy trăm tỷ đồng nhưng thu nhập chỉ có 10 triệu đồng/tháng. Vậy đánh thuế trên cái nhà trăm tỷ đó như thế nào?

TS Cấn Văn Lực khuyến nghị, để hoàn thiện hơn chính sách thuế và phí bất động sản nhằm điều tiết thị trường hiệu quả hơn, cần xem xét các mức thuế được điều chỉnh theo vùng miền; điều chỉnh mức thuế sử dụng đất phi nông nghiệp cho phù hợp với thông lệ quốc tế (từ 0,2-1%); và đồng bộ hóa chính sách thuế, phí bất động sản gắn với thuế, phí đất đai; luôn tính đến yếu tố địa phương, vị trí, thị trường và cần cập nhật thường xuyên hơn.