TCDN -

Xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trên quy mô toàn cầu sẽ mang lại nhiều cơ hội bứt phá. Tuy nhiên, trên 80% doanh nghiệp Việt vẫn chưa có chiến lược số hóa.

Hạ tầng công nghệ số thấp

TS. Võ Trí Thành, Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh (BCSI) nhận định, “chúng ta nói nhiều về Cách mạng Công nghiệp 4.0, nhưng thực chất chúng ta mới chỉ bắt đầu tiếp cận với nó”. Minh chứng là có tới 81,3% doanh nghiệp chưa có chiến lược thí́ch ứng và cơ cấu tổ chức phù hợp với xu thế số hóa toàn cầu. Điều này sẽ khiến các doanh nghiệp trở nên thụ động, chậm phát triển vì thiếu dữ liệu, thiếu kết nối và mất tí́nh đột phá.

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Cục trưởng Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương cho biết, thông qua chuyển đổi số, các doanh nghiệp/tổ chức sẽ đạt được 5 lợi í́ch lớn: Tăng tỉ suất lợi nhuận; Tăng năng suất; Giảm chi phí́; Tăng doanh thu từ các sản phẩm, dịch vụ mới; Tăng doanh thu từ các sản phẩm, dịch vụ cũ và tăng lòng trung thành khách hàng.

Hiện hạ tầng công nghệ số ở Việt Nam cũng đạt được một số kết quả tí́ch cực, như: số người dùng Internet đạt 67%; tỷ lệ dùng điện thoại đạt 153% cao hơn mức trung bình của khu vực (134%); tỷ lệ băng rộng di động mặt đất/100 dân đạt 39% (mức trung bình của khu vực là 30%).

Tuy nhiên, phát triển kinh tế số ở Việt Nam còn hạn chế, một số chỉ số thấp hơn mức trung bình của khu vực, như: dân số vùng thành thị chỉ đạt 35% (mức trung bình khu vực là 46%); tỷ lệ sử dụng 4G đạt 4% (mức trung bình khu vực là 59%). Ngoài ra, hạ tầng hỗ trợ tỷ lệ thanh toán online thấp, chỉ chiếm khoảng 10%.

Hạ tầng hỗ trợ công nghệ số như hạ tầng thanh toán, hệ thống logistics, nguồn nhân lực, môi trường pháp lý còn chưa đáp ứng yêu cầu. Cụ thể: về hạ tầng thanh toán, theo khảo sát của Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số, chỉ 40% người dân có tài khoản ngân hàng, tỷ lệ thanh toán online chỉ chiếm khoảng 10%. Về hệ thống logistics, theo UPU 2017, chỉ số phát triển dịch vụ vận chuyển của Việt Nam 

chỉ khoảng 47,8%; Hạ tầng, chất lượng, thời gian vận chuyển, thủ tục và chi phí́ thông qua còn hạn chế. Khảo sát của Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số năm 2017 cho thấy, 40% khách hàng mua hàng trực tuyến chưa hài lòng về vận chuyển giao hàng.

Đặc biệt, chất lượng nguồn nhân lực là thách thức lớn, thị trường nặng về lao động đơn giản, 40% tay nghề thấp, 50% lao động trung bình (WEF). Theo nghiên cứu của ILO, 10 năm tới, có tới 88% số việc làm có rủi ro cao và trung bình.

Bên cạnh đó, theo Khảo sát của Bộ Công Thương về mức độ sẵn sàng tiếp cận CMCN 4.0 của các doanh nghiệp công nghiệp, có đến 61% doanh nghiệp đứng ngoài cuộc, 21% doanh nghiệp có sự chuẩn bị bắt đầu, 18% doanh nghiệp sẵn sàng cho việc chuyển đổi số. Các doanh nghiệp khối thương mại và dịch vụ có mức độ tiếp cận và sẵn sàng cho việc chuyển đổi số cao hơn.

Làm quen với thất bại

Ông Lê Văn Lợi, Viện trưởng Viện Tin học Doanh nghiệp (VCCI - ITB) cho rằng, chuyển đổi số là sự tích hợp công nghệ kỹ thuật số vào tất cả  các lĩnh vực của một doanh nghiệp, về cơ bản thay đổi cách doanh nghiệp vận hành và mang lại giá trị cho khách hàng. Đó cũng là thay đổi văn hoá doanh nghiệp, đòi hỏi các doanh nghiệp liên tục tự thách thức hiện trạng thực tại, luôn luôn thử nghiệm mô hình và làm quen với thất bại.

Để chuyển đổi sang mô hình doanh nghiệp số, trước tiên doanh nghiệp cần một chữ ký số và có ít nhất một kết nối internet. Nhân viên của doanh nghiệp được định danh bởi 1 số điện thoại di động, 1 địa chỉ email (phải đạt trên 80%). Đồng thời, việc trao đổi thông tin trong doanh nghiệp sử dụng email. Tất cả các nhân viên bán hàng đều sử dụng mạng xã hội để quảng bá thương hiêu, sản phẩm, chăm sóc khách hàng (Facebook, Zalo, Linkedin, Twitter,...). Ngoài ra, có ít nhất 20% nhân viên biết sử dụng Tiếng Anh để giao tiếo với khách hàng thông qua thư tín.

PGS.TS Nguyễn Văn Nam, Chủ tịch Hội đồng BCSI cho rằng, doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển trong thời đại kỷ nguyên số phải thay đổi, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất và quản trị. Đổi mới sáng tạo đã tạo ra và duy trì năng lực sản xuất có chiều sâu, nâng cao sức cạnh tranh, đẩy mạnh hợp tác đổi mới, sáng tạo, kết nối các ngành kinh tế, hình thành các chuỗi giá trị khu vực, tham gia hiệu quả vào chuối cung ứng toàn cầu.

TS. Võ Trí Thành nhấn mạnh, theo thống kê Việt Nam, tỷ lệ những người có mong muốn kinh doanh nhiều nhất thế giới, nhưng tỷ lệ người sáng tạo vào sản phẩm thấp. Khó khăn hiện nay là thiếu tư duy tự thay đổi, thiếu sự quả quyết trong thực hiện chính sách phát triển. Do vậy, với xu hướng "số hoá" mọi lĩnh vực, các doanh nghiệp phải có hành động cụ thể, tự thay đổi và đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào sản xuất và quản trị. 

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền nhận định, bản chất của chuyển đổi số trong doanh nghiệp chính là việc ứng dụng công nghệ trong các hoạt động của doanh nghiệp như sản xuất, kinh doanh, kho vận, chăm sóc khách hàng và marketing. Tác nhân tác động đến nền kinh tế số ở Việt Nam gồm: doanh nghiệp, cá nhân, người làm chính sách, nhà sáng tạo. Để phát triển, công cuộc chuyển đổi số cần sự tham gia đồng bộ của 4 tác nhân này. Trong đó, vấn đề quan trọng vẫn là tư duy cũng như tầm nhìn của đội ngũ CEO. Tư duy của các CEO trong công cuộc chuyển đổi số này vẫn là tái khởi nghiệp. Vì bản chất nó là việc chuyển đổi toàn bộ quy trình vận hành của doanh nghiệp từ quy trình cũ sang quy trình số. Đồng bộ với việc này là công cuộc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực...

Theo ông Nguyễn Tuấn Anh, chuyên gia cao cấp phụ trách đối tác phát triển phần mềm tại Microsoft châu Á - Thái Bình Dương, làn sóng công nghệ 4.0 mang lại cho Việt Nam cơ hội to lớn bởi người Việt rất sáng tạo về mô hình kinh doanh. Trước những cơ hội và thách thức mới từ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, việc kết nối, hợp tác sâu giữa các doanh nghiệp sẽ là chìa khoá mở ra sự phát triển mạnh mẽ.

Ông Nguyễn Xuân Hoàng, Phó Chủ tích Hội đồng quản trị, Công ty cổ phần Misa cho rằng, các doanh nghiệp nên đưa công nghệ blockchain vào quản trị điều hành doanh nghiệp. Bởi hiện nay, các xu hướng ứng dụng blockchain mang lại nhiều tiện ích cho người dùng, như: trong việc đi lại dùng có thể sử dụng blockchain để chứng thực quyền sở hữu xe tự láim trong dịch vụ tài chính ứng dụng blockchain giúp lưu thông tài chính nhanh hơn, rẻ hơn có thể tiết kiệm hàng tỷ đô la chi phí chuyển tiền trong dịch vụ chăm sóc sức khoẻ ứng dụng blockchain giúp thông tin sức khoẻ của bệnh nhân được mã hoá, chỉ có thể chia sẻ được với bác sỹ liên quan, không bị rò rỉ dữ liệu,

Hiện Misa đã đưa ra thị trường phần mềm hoá đơn điện tử Melnvoice.vn. Đây là giải pháp hoá đơn điện tử duy nhất tại Việt Nam áp dụng công nghệ Blockchain. Điểm vượt trội của hoá đơn điện tử Melnvoice.vn so với những phần mềm hoá đơn điện tử khác là sản phẩm có áp dụng công nghệ blockchain, đảm bảo tính an toàn, minh bạch và tin cậy của hoá đơn điện tử. Công nghệ Blockchain trên Melnvoice.vn được hiểu như một cuốn sổ cái, ghi nhận toàn bộ trạng trái và cập nhật đầy đủ thông tin về hoá đơn cho các bên tham gia đều có thể kiểm tra và xác thức thông tin.

Huyền Nguyễn/ Báo in Tạp chí TCDN Tháng 11.2018