TCDN - Tại Hội nghị đối thoại về chính sách, thủ tục hành chính về thuế và hải quan năm 2025, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam kiến nghị, tháo gỡ một số vướng mắc, khó khăn cho doanh nghiệp, hộ kinh doanh.

VTCA đồng hành cùng cơ quan thuế

Phát biểu tại Hội nghị đối thoại về chính sách, thủ tục hành chính về thuế và hải quan năm 2025, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA) cho biết, năm 2025, VTCA cùng các đại lý thuế trên cả nước đã tham gia rất tích cực, trách nhiệm  chung tay, tập trung nguồn lực cùng đồng hành với cơ quan thuế và có nhiều chính sách ưu đãi hỗ trợ người nộp thuế, nhất là các hộ kinh doanh trong triển khai những chính sách thuế, quản lý thuế lớn.

VTCA cùng các Hội viên cũng đã phối hợp với VCCI, nhiều cơ quan truyền thông, Hiệp hội tổ chức nhiều hình thức trực tiếp, trực tuyến nhằm tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn các chính sách mới cho cộng đồng người nộp thuế. Trong suốt quá trình đồng hành cùng cơ quan thuế và hỗ trợ người nộp thuế, VTCA đã chuyển tải nhiều ý kiến của cộng đồng doanh nghiệp, hộ kinh doanh đến các cơ quan xây dựng pháp luật và Bộ Tài chính, nhiều ý kiến đã được tiếp thu, đưa vào văn bản pháp luật phù hợp thực tiễn và tạo thuận lợi cho cộng đồng doanh nghiệp và người nộp thuế thực hiện tốt nghĩa vụ thuế của mình.

Theo bà Hải, hiện nay người nộp thuế còn ba vướng mắc. Thứ nhất, đối với việc thực hiện hóa đơn, chứng từ điện tử và thuế GTGT. Theo quy định tại Điều 9 về thời điểm lập hóa đơn điện tử tại Nghị định 123 đã được sửa đổi bổ sung bởi Nghị định 70 thì hiện một số ngành rất khó khăn để có thể tuân thủ đúng, dẫn đến khả năng bị xử phạt hóa đơn là rất lớn.

VTCA kiến nghị Bộ Tài chính xem xét mở rộng phạm vi điểm a khoản 4 Điều 9 cho phép một số lĩnh vực ngành nghề được lập hóa đơn đối soát trên cơ sở bảng kê vào thời điểm cuối tháng hoặc khi kết thúc cung cấp dịch vụ đối với một số trường hợp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ với số lượng lớn, phát sinh thường xuyên, cần có thời gian đối soát số liệu giữa doanh nghiệp bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ và khách hàng, đối tác mà người nộp thuế có hệ thống phần mềm quản lý, giám sát để cơ quan thuế có thể truy cập, kết xuất thông tin hậu kiểm như: dịch vụ vận chuyển hàng hóa, hành khách có dữ liệu giám sát hành trình được gửi đến cơ quan nhà nước hoặc có phần mềm lưu giữ từng hành trình điểm đi, điểm đến; hoạt động cung cấp dịch vụ của nhà chung cư; hoạt động ngân hàng, chứng khoán; bảo hiểm…  

Bên cạnh đó, mở rộng phạm vi không phải lập hóa đơn đối với các khoản thanh toán khi đặt cọc đảm bảo thực hiện hợp đồng đối với các dịch vụ mà tại Hợp đồng, khoản đặt cọc được hoàn trả toàn bộ khi thực hiện hợp đồng…

Đề xuất mức xử phạt giảm nhẹ hơn với hành vi lỗi về thủ tục

Thứ hai, đối với quy định về xử phạt hành vi vi phạm trong lĩnh vực thuế, bà Lê Thị Duyên Hải cho hay, mặc dù Nghị định 310 vừa mới ban hành đã có nhiều sửa đổi và giảm mức xử phạt cho người nộp thuế. Tuy nhiên, mức xử phạt cần tiếp tục nghiên cứu theo hướng để khắc phục và giảm nhẹ hơn nữa đối với các hành vi lỗi về thủ tục và không ảnh hưởng đến số nộp ngân sách nhà nước hoặc mức xử phạt cần tương ứng với số tiền phải nộp ngân sách nhà nước, đặc biệt đối với cá nhân và hộ kinh doanh.

Bà Hải dẫn chứng, quy định tại khoản 3 Điều 12, Xử phạt hành vi khai sai, khai không đầy đủ các nội dung trong hồ sơ thuế không dẫn đến thiếu số tiền thuế phải nộp hoặc không dẫn đến tăng số tiền thuế được miễn, giảm, hoàn nhưng vẫn bị phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 8.000.000 đồng là chưa phù hợp; hoặc như khoản 2 Điều 24 về xử phạt hành vi lập hóa đơn không đúng thời điểm chỉ căn cứ số lượng hóa đơn mà không căn cứ doanh số hay số thuế tương ứng trên hóa đơn dẫn đến nhiều hộ kinh doanh hàng tạp hóa, thực phẩm khi có vi phạm về lập hóa đơn không đúng thời điểm sẽ bị xử phạt lớn hơn cả doanh thu bán hàng hóa dịch vụ của hóa đơn là chưa đảm bảo tính khách quan hay công bằng đối với người nộp thuế...

Theo đó, VTCA kiến nghị các quy định xử phạt và mức xử phạt cần phải tính đến hành vi đó gây hậu quả cho ngân sách nhà nước như thế nào để đảm bảo tính khách quan, công bằng cho người nộp thuế.

Đề xuất sàn thương mại điện tử xuất hóa đơn thay cho hộ kinh doanh

Thứ ba, đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh: Luật Quản lý thuế số 108, Luật TNCN số 109 và Luật sửa đổi bổ sung Luật thuế GTGT số 149 đều đã ban hành các chính sách mới đối với hộ kinh doanh và có hiệu lực từ 1/1/2026 nhưng đến nay, các văn bản hướng dẫn cần sớm được ban hành. Đồng thời, trong thời gian đầu thực hiện, rất có thể hộ kinh doanh còn có sai sót, cần có chính sách miễn xử phạt về các hành vi sai thủ tục nhưng không làm thiếu số thuế phải nộp cho các hộ kinh doanh trong năm 2026 để các hộ yên tâm thực hiện.

Bà Lê Thị Duyên Hải chỉ rõ, bên cạnh trách nhiệm tự tính, tự khai, tự nộp của các hộ kinh doanh, còn có trách nhiệm khấu trừ, khai thay, nộp thay của các doanh nghiệp, tổ chức liên quan trong hợp tác kinh doanh với hộ kinh doanh.

Liên quan đến trách nhiệm này, VTCA tiếp tục kiến nghị Bộ Tài chính xem xét sửa đổi quy định lập hóa đơn điện tử đối với hộ kinh doanh trên sàn TMĐT có chức năng thanh toán. Theo Nghị định 117/2025/NĐ-CP về quản lý thuế đối với hoạt động kinh doanh trên sàn TMĐT và nền tảng số của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đã quy định trách nhiệm sàn TMĐT có chức năng thanh toán bắt buộc phải khấu trừ, khai thay, nộp thay hộ kinh doanh nhưng Nghị định về hóa đơn điện tử và Thông tư 32/2025/TT-BTC chỉ quy định hộ kinh doanh trên sàn TMĐT được ủy nhiệm cho sàn xuất hóa đơn, dẫn đến thực tế các sàn TMĐT có chức năng thanh toán hiện không nhận ủy nhiệm, theo đó, trách nhiệm lập hóa đơn thuộc về các hộ, cá nhân kinh doanh qua các sàn này.

Theo bà Hải, trên thực tế, hộ kinh doanh, cá nhân không thể xuất được hóa đơn cho người mua bởi lẽ việc mua bán, thanh toán, danh tính người mua trên sàn do các sàn TMĐT nắm giữ, sàn chỉ đối soát với hộ kinh doanh nên hộ kinh doanh không thể có thông tin lập hóa đơn điện tử cũng như không thể lập hóa đơn đúng thời điểm người mua nhận hàng, dẫn tới nguy cơ hộ kinh doanh bị xử phạt về hóa đơn là rất cao.

Để giải quyết vấn đề này, VTCA đề nghị cần bổ sung trách nhiệm cho các sàn TMĐT có chức năng thanh toán phải xuất hóa đơn thay các hộ kinh doanh, kinh doanh đồng thời với trách nhiệm khấu trừ, khai thay, nộp thay hoặc loại bỏ trách nhiệm xuất hóa đơn bán hàng của các gộ kinh doanh nếu đã được các sàn TMĐT khấu trừ, nộp thay, được sử dụng thông tin doanh thu, số thuế đã nộp thay của sàn TMĐT có chức năng thanh toán thay cho hóa đơn bán hàng mà không phải xuất hóa đơn.

“VTCA mong rằng với sự quan tâm, đổi mới trong chính sách và quản lý thuế, Bộ Tài chính, Cục Thuế tiếp tục quan tâm hoàn thiện và kịp thời ban hành các chính sách vừa đảm bảo tính ổn định, vừa kịp thời tháo gỡ vướng mắc cho cộng đồng doanh nghiệp và người nộp thuế, góp phần khơi thông dòng chảy kinh tế, thúc đẩy sản xuất kinh doanh phát triển và động viên, khuyến khích người nộp thuế tự nguyện, tự giác tuân thủ pháp luật thuế một cách dễ dàng nhất”, bà Hải nhấn mạnh.