TCDN - Trong kinh doanh, sự cố hay khó khăn của doanh nghiệp này sẽ là cơ hội để doanh nghiệp khác cùng lĩnh vực vượt lên và chiếm giữ thị phần

Cú "sảy chân" của Điện Quang 2 năm trước

Đúng quãng thời gian này 2 năm trước, lần đầu tiên sau nhiều năm, vốn hóa thị trường của Công ty Cổ phần Bóng đèn phích nước Rạng Đông đã vượt qua Công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang chỉ vì những lùm xùm quanh sai phạm của lãnh đạo công ty, đồng thời là cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa.

Thế nhưng, trong kinh doanh, mọi thứ đều có thể xoay chuyển và diễn tiến bất ngờ, vượt qua những toan tính của các chuyên gia lẫn người trong cuộc. Vụ cháy nhà xưởng của Công ty Rạng Đông hôm 28/8 vừa qua là một ví dụ.

Đều giữ vị thế là hai doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực sản xuất thiết bị chiếu sáng, cổ phiếu DQC của Công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang và cổ phiếu RAL của Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông từng có chuỗi thời gian khá tương đồng. Với lượng cổ phiếu niêm yết nhiều hơn, Điện Quang theo đó cũng giữ khoảng cách an toàn với Rạng Đông về quy mô vốn hóa.

Tuy nhiên, khoảng cách này đã bị san bằng từ giữa năm 2017 với đà sụt giảm liên tục của DQC, trong khi RAL vẫn giữ được xu hướng tăng giá. Tính đến giữa tháng 9/2017, lúc đó vốn hóa của Điện Quang chỉ còn gần 1.200 tỷ đồng, trong khi Rạng Đông là 1.358 tỷ.

Khi đó, Điện Quang đang đứng trước ngưỡng cửa khó khăn với hàng loạt vấn đề, từ quản trị cho đến hoạt động kinh doanh chính, trong khi Rạng Đông đang tận dụng cơ hội này để vượt lên.

Bắt đầu từ đây diễn biến giá của 2 doanh nghiệp sản xuất thiết bị chiếu sáng bắt đầu có sự phân hóa.

Khi đó, trong khi cổ phiếu RAL liên tục nằm trong xu hướng tăng giá và dễ dàng vượt mốc 100.000 đồng, có phiên còn đạt ngưỡng 119.000 đồng/cp, thì ở chiều ngược lại, cổ phiếu DQC của Điện Quang sau khi chạm đỉnh cao nhất kể từ khi niêm yết là 84.000 đồng (giá đã điều chỉnh) đã bước vào giai đoạn lao dốc. Liên tục hơn một năm liền nằm trong "sóng" giảm, cổ phiếu của doanh nghiệp tính đến phiên giao dịch gần nhất chỉ còn 37.000 đồng.

Quãng thời gian sau đó, trong báo cáo phân tích của các công ty chứng khoán đều đưa ra góc nhìn không mấy tích cực với Điện Quang trong ngắn hạn. Không chỉ rủi ro về mặt quản trị, công ty hiện cũng vướng phải nhiều khó khăn khác từ hoạt động kinh doanh.

Không còn khoản doanh thu tài chính đột biến từ đối tác Cuba, thị trường xuất khẩu gặp bế tắc do lượng hàng tồn kho giá rẻ cạn dần, trong khi phân khúc đèn LED - động lực tăng trưởng mới của Điện Quang từ năm 2013, gặp nhiều khó khăn trong ngắn hạn.

"Niềm vui ngắn chẳng tày gang"

Thế nhưng, vụ cháy nhà máy của Công ty Rạng Đông hôm 28/8 vừa qua đã mở ra nhiều cửa sáng cho các đối thủ trong lĩnh vực bóng đèn, thiết bị chiếu sáng và Điện Quang không là ngoại lệ.

Phiên giao dịch trên sàn chứng khoán cuối tuần qua, cổ phiếu DQC của Công ty Cổ phần Bóng đèn Điện Quang tăng trần gần 7%, trong khi cổ phiếu RAL của Công ty Cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông gần chạm mức giá sàn. 

"Vụ cháy tại nhà máy Rạng Đông không chỉ thiệt hại 150 tỷ theo ước tính của ban giám đốc mà còn cuốn đi kỳ vọng của nhiều nhà đầu tư về doanh nghiệp này", Lê Hằng, bộ phận tư vấn đầu tư một công ty chứng khoán tại Hà Nội chia sẻ. "Rạng Đông sảy chân, sự chú ý hướng vào Điện Quang cũng là điều dễ hiểu".

Trên thực tế, Rạng Đông và Điện Quang không phải hai cái tên xa lạ. Hai doanh nghiệp so kè trong ngành công nghiệp chiếu sáng, cũng là hai cái tên nội địa hiếm hoi có thể cạnh tranh sòng phẳng với những sản phẩm nhập khẩu. Tuy nhiên, sự cố với Rạng Đông có thể ảnh hưởng đến kết quả kinh doanh cả năm của công ty này, cũng khó tạo cơ hội cho Điện Quang bứt lên vì khủng hoảng hai năm gần đây chưa được giải quyết.

Nhưng sự cố cháy nhà máy mới thực sự khiến Rạng Đông nguy cấp. Uớc tính sơ bộ từ phía công ty, thiệt hại từ vụ cháy khoảng 150 tỷ đồng. Tuy nhiên, giới phân tích dự báo, tác động thực tế có thể lớn hơn con số này. Điều này là bởi cấu trúc tài chính của Rạng Đông, với một mô hình khác hoàn toàn so với Điện Quang.

Kết thúc quý 2/2019, tỷ lệ nợ phải trả trên tổng nguồn vốn của Rạng Đông xấp xỉ 70%, còn với Điện Quang con số này chỉ bằng một nửa. Ở khía cạnh hiệu suất hoạt động, dù doanh thu của Rạng Đông trong nửa đầu năm nay gấp hơn bốn lần Điện Quang và biên lợi nhuận gộp cao hơn, nhưng thực tế, tỷ lệ lợi nhuận sau thuế trên doanh thu cả hai doanh nghiệp này lại gần tương đương nhau.

Hai chi tiết này nói lên một điều, Rạng Đông đang sử dụng đòn bẩy từ nợ vay để khuếch đại hiệu suất hoạt động, nhưng đồng thời cũng đánh đổi lợi nhuận lấy thị phần. Minh chứng cho điều này là chi phí lãi vay của Rạng Đông gấp 10 lần Điện Quang, còn chi phí bán hàng gấp hơn 6 lần.

Sử dụng đòn bẩy cao là cách để đi nhanh hơn đối thủ, cũng là cách mà Rạng Đông đã vượt qua Điện Quang chỉ trong vài năm ngắn ngủi gần đây. Tuy nhiên, sử dụng đòn bẩy tài chính vốn được giới phân tích gọi là "con dao hai lưỡi", bởi nếu hệ thống gặp vấn đề, tác động cũng sẽ tăng lên tương ứng.

Diễn biến giá cổ phiếu gần đây đã cho thấy sự lo ngại của giới đầu tư về triển vọng của công ty. "Thị giá RAL đã mất hơn 12% chỉ sau hai phiên giao dịch cuối tuần. Mọi người đã bắt đầu lo lắng", chuyên viên Lê Hằng nói. Có chuyên gia còn ví sự bứt lên của Rạng Đông sau sự cố của Điện Quang 2 năm trước như là một niềm vui, nhưng nó quá ngắn, chẳng tày một gang tay.

Còn với giới đầu tư, rất có thể vụ cháy nhà xưởng vừa qua của Rạng Đông sẽ là một bước ngoặt kém vui, là cú sảy chân đáng tiếc của doanh nghiệp này, nhưng nó lại tạo ra cơ hội để đối thủ cạnh tranh trực tiếp là Công ty Điện Quang vượt lên sau một thời gian dài có phần để Rạng Đông lấn lướt.