TCDN - Đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương cho rằng bảng giá đất hiện nay thường chậm cập nhật, không phản ánh đúng giá thị trường tại các khu vực đô thị hóa nhanh. Bà đề nghị bổ sung quy định yêu cầu xác định giá bồi thường theo giá thị trường tại thời điểm thu hồi đất, đặc biệt ở nơi có biến động giá cao.

Thảo luận tại tổ về Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương (Khánh Hoà) tập trung góp ý vào nội dung định giá đất. Theo đại biểu, quy định giao Chủ tịch UBND cấp xã xác định “vị trí tương đương” để bồi thường bằng đất ở tại chỗ cần được làm rõ hơn. Bà đề nghị Ban soạn thảo quy định cụ thể tiêu chí, điều kiện để xác định vị trí tương đương, tránh tình trạng cảm tính, bảo đảm tính minh bạch và công khai.

Đại biểu cũng chỉ ra khoảng trống trong dự thảo khi chưa quy định phương án bồi thường trong trường hợp đất tái định cư không bảo đảm giá trị tương đương hoặc không đáp ứng điều kiện sinh hoạt, sản xuất. Bà kiến nghị bổ sung quyền được nhận bồi thường bằng tiền mặt, qua đó mở rộng lựa chọn cho người dân và tăng sự đồng thuận, hạn chế khiếu kiện.

Liên quan đến định giá theo thị trường, đại biểu cho biết bảng giá đất hiện nay thường chậm cập nhật, không phản ánh đúng giá thực tế tại các khu vực đô thị hóa nhanh. Vì vậy, bà đề nghị quy định rõ giá bồi thường phải được xác định theo giá thị trường tại thời điểm có quyết định thu hồi đất, nhất là ở nơi có biến động giá cao, để bảo đảm quyền lợi của người dân.

Về hỗ trợ di dời tài sản, thực tiễn cho thấy nhiều trường hợp tài sản gắn liền với đất như nhà ở, cơ sở sản xuất không thể tháo dỡ hoặc tháo dỡ gây tổn thất nhưng chưa có quy định hỗ trợ. Đại biểu kiến nghị bổ sung quy định hỗ trợ chi phí di dời, xây dựng lại hoặc điều chỉnh phương án bồi thường. Bà cũng đề nghị dự thảo quy định rõ việc hỗ trợ tái sản xuất, tái kinh doanh đối với người dân bị thu hồi đất sản xuất, nhằm giảm thiểu khó khăn sinh kế.

Khẳng định sự cần thiết ban hành Nghị quyết, đại biểu Trần Văn Khải (Ninh Bình) cho rằng hơn một năm sau khi Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, nhiều khó khăn trong thực tiễn đã bộc lộ, trong đó nổi cộm nhất là công tác định giá đất. Việc chậm tháo gỡ “điểm nghẽn” này đang gây ảnh hưởng lớn đến tiến độ dự án, nguồn thu ngân sách và quyền lợi của người dân.

Theo đại biểu Khải, giá đất nhà nước quy định hiện chưa sát thị trường, kéo theo mức bồi thường thấp, khiếu nại kéo dài và thất thu ngân sách. Nhiều dự án tại Ninh Bình bị chậm giải phóng mặt bằng do người dân không đồng thuận. Địa phương cũng rơi vào tình thế khó xử giữa giá Nhà nước và giá thị trường, tiềm ẩn nguy cơ phát sinh tiêu cực.

Doanh nghiệp tại Ninh Bình phản ánh việc bồi thường, giải phóng mặt bằng rất khó khăn khi giá đất Nhà nước quá thấp so với giá thoả thuận ngoài thị trường. Họ buộc phải chi thêm để người dân đồng ý, khiến chi phí đội lên, giảm hiệu quả đầu tư; còn nếu giữ giá nhà nước thì người dân thiệt thòi, dẫn đến khiếu kiện, dự án đình trệ.

Từ thực tế này, đại biểu kỳ vọng Nghị quyết với các cơ chế định giá đất mới sẽ giúp tháo gỡ vướng mắc: bảng giá đất tiệm cận thị trường hơn sẽ tăng nguồn thu ngân sách, bảo đảm bồi thường thỏa đáng cho người dân và tạo sự ổn định xã hội. Doanh nghiệp cũng được hưởng lợi khi quy trình tính giá đất minh bạch, dễ dự toán chi phí, giảm rủi ro khi triển khai dự án. Về lâu dài, thị trường bất động sản sẽ minh bạch, công bằng hơn, từng bước loại bỏ cơ chế “xin – cho” và hạn chế đầu cơ, trục lợi từ chênh lệch địa tô.