TCDN - Trong những năm qua, Công ty TNHH Mua bán nợ Việt Nam (DATC) luôn khẳng định vị thế là đơn vị chủ lực trong xử lý nợ xấu, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước. Không chỉ vậy, đơn vị còn đặt ra mục tiêu sẽ mở rộng phạm vi, đối tượng doanh nghiệp tái cơ cấu thông qua xử lý nợ, kể cả doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác trong thời gian tới.

Thực hiện các nhiệm vụ chính trị được Chính phủ và Bộ Tài chính giao về xử lý nợ, tái cơ cấu một số Tập đoàn, Tổng công ty nhà nước, thời gian qua DATC đã luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, góp phần ổn định sản xuất kinh doanh cho các đơn vị. Cụ thể: Về xử lý nợ cho Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), trong năm 2015, DATC đã xử lý nợ thông qua việc mua nợ tại các tổ chức tín dụng với giá trị nợ được xử lý là 2.221,18 tỷ đồng. Số nợ đã thu hồi 1.253,23 tỷ đồng và tiếp tục thực hiện việc giải chấp tài sản đảm bảo cho Vinalines sau khi DATC thu hồi nợ và hoàn chỉnh đề án phát hành trái phiếu cơ cấu nợ đối với các doanh nghiệp chuyển giao từ Tổng công ty Công nghiệp tàu thủy (SBIC).
Đối với SBIC, Công ty đã phối hợp với SBIC hoàn thiện, ký kết hợp đồng hoán đổi nợ 3 bên DATC - SBIC - Tổ chức tín dụng và Đề án phát hành trái phiếu DATC để cơ cấu nợ trong nước đợt 1 giai đoạn 2. Xây dựng Đề án phát hành hối phiếu để hỗ trợ ngân hàng thu hồi vốn ứng trước mua lại nợ của SBIC, đồng thời hoàn tất việc ký kết hợp đồng giao dịch trái phiếu quốc tế DATC.
Bên cạnh đó, DATC cũng tiếp tục xử lý nợ và tái cơ cấu cho nhiều Tổng công ty nhà nước khác như: Tiếp tục triển khai đề án tái cơ cấu Tổng công ty Thuốc lá Việt Nam, trong đó mua nợ, xử lý tài chính cho Công ty Thực phẩm Miền Bắc với giá trị 359,81 tỷ đồng và đang tiếp tục đàm phán với ngân hàng để xử lý tiếp khoản nợ 723,82 tỷ đồng. Xử lý tài chính chuyển đổi Công ty TNHH 1 thành viên Haprocimex sau khi được UBND TP.Hà Nội đã chấp thuận chủ trương thực hiện tái cơ cấu theo phương thức xử lý nợ, xử lý tài chính, đến nay, DATC đã mua khoản nợ 530,69 tỷ đồng của các tổ chức tín dụng để xử lý tài chính, chuyển đổi Haprocimex thành công ty cổ phần. Sau khi xử lý nợ, Công ty sẽ phối hợp với Bộ Công Thương và UBND TP.Hà Nội hoàn thiện đề án cơ cấu 2 doanh nghiệp này hoàn thành công tác chuyển đổi doanh nghiệp trong năm 2016.
Không chỉ là đơn vị chủ lực trong xử lý nợ xấu, tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, đến nay, Công ty đang dần mở rộng lĩnh vực mua, bán nợ xấu của các ngân hàng. Với giá trị nợ DATC trực tiếp xử lý trong năm 2015 là 5.118,06 tỷ đồng của các tổ chức tín dụng trong nước, ngoài nước và xử lý thông qua việc phát hành hối phiếu, trái phiếu là 7.600,94 tỷ đồng, đưa tổng số nợ được DATC xử lý cả năm là 12.719 tỷ đồng. Đây cũng là năm đầu tiên Công ty thực hiện thí điểm mua nợ của tổ chức tín dụng ngoài nước. Lũy kế giai đoạn 2011 - 2015, Công ty đã xử lý trực tiếp và gián tiếp gần 60.000 tỷ đồng nợ xấu. Trong năm 2016, đơn vị tiếp tục đặt ra mục tiêu mở rộng phạm vi, đối tượng doanh nghiệp tái cơ cấu thông qua xử lý nợ, kể cả doanh nghiệp FDI, doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác, triển khai rộng rãi việc mua nợ của các ngân hàng có vốn nước ngoài, các khoản nợ phải thu của các doanh nghiệp, các tổ chức kinh tế, cá nhân.
Theo đó, định hướng mở rộng đối tượng mua bán nợ không chỉ gồm doanh nghiệp nhà nước cũng đã được nêu rõ trong Thông tư số 135/2015/TT-BTC về Điều lệ tổ chức và hoạt động của Công ty sửa đổi Thông tư 79/2011/TT-BTC mới đây nêu rõ: DATC được phép mua các khoản nợ, tài sản mà chủ nợ, chủ tài sản có nhu cầu bán (bao gồm cả tài sản và quyền sử dụng đất, tài sản trên đất được sử dụng để đảm bảo cho các khoản nợ, nợ nước ngoài, hối phiếu, trái phiếu, bao gồm cả hối phiếu, trái phiếu do DATC phát hành). Trước đây, Thông tư 79/2011/TT-BTC yêu cầu đơn vị phải sử dụng tối thiểu 70% tổng nguồn vốn đầu tư để mua các khoản nợ và tài sản đối với khách nợ là doanh nghiệp do Nhà nước sở hữu 100% vốn điều lệ thực hiện sắp xếp, chuyển đổi sở hữu và lành mạnh hóa tình hình tài chính trong quá trình kinh doanh đã gây “hạn chế”, “bó hẹp” khả năng của đơn vị. Nay với Quy chế mới đã giúp Công ty chủ động, linh hoạt trong thực tế, đặc biệt trước tình hình thị trường mua bán nợ có nhiều biến động.
Về vấn đề trên, trong một cuộc trao đổi với DATC gần đây, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Văn Hiếu nhận định, thị trường mua bán nợ bắt đầu có tính cạnh tranh, không chỉ có DATC, Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức tín dụng Việt Nam (VAMC) mà còn rất nhiều các hình thức hoạt động khác, do vậy thời gian tới áp lực đối với DATC sẽ dần tăng lên. Công ty là công cụ thực hiện tái cơ cấu doanh nghiệp, xưa nay nhấn mạnh là doanh nghiệp nhà nước nay cần nhấn mạnh thêm là doanh nghiệp nói chung thể hiện bằng Thông tư số 135/2015/TT-BTC sửa đổi. Tuy nhiên Công ty vẫn phải là công cụ để xử lý nợ, tái cơ cấu các doanh nghiệp nhà nước, hiện giờ đối tượng thường là các tập đoàn, tổng công ty lớn cho nên DATC phải vươn tầm, sớm gọi là tổng công ty để khi làm việc với các đơn vị lớn sẽ đường hoàng về mọi mặt.
Mặt khác việc mở rộng đối tượng mua nợ ngoài doanh nghiệp nhà nước, Công ty cần hết sức chú ý, vừa mạnh dạn, quyết tâm nhưng phải đoàn kết và thực sự cần có năng lực. DATC vừa làm và rút kinh nghiệm, mở dần đừng vội mở to. Bản thân kinh doanh mua bán nợ là rủi ro, toàn những thứ không xài được người ta mới bán cho mình, đó là “rủi ro của rủi ro” cho nên đòi hỏi cả về năng lực trình độ, phẩm chất, đặc biệt là tính quyết đoán và dám chịu trách nhiệm của người cán bộ, nhân viên làm công tác này. Kế đó khi việc mua nợ đã xong đối với cả đối tượng doanh nghiệp nhà nước và ngoài nhà nước cần chú ý đến hiệu quả tái cơ cấu làm sao tối ưu nhất phải thu nợ càng nhanh càng tốt, xác định là ưu tiên hàng đầu và “cực chẳng đã” mới chuyển thành vốn góp. Hiện, DATC giống như một Tổng công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn Nhà nước (SCIC) nhỏ gồm vài chục doanh nghiệp thành viên có vốn góp. Vấn đề quản trị các doanh nghiệp đó yêu cầu Công ty phải có các bộ phận như SCIC, trong một số trường hợp Công ty phải cử người xuống để nắm các chức vụ chủ chốt...

TRẦN HẢI