TCDN - Sàn giao dịch cung cấp xăng dầu sẽ góp phần minh bạch giá cả, tránh lợi ích nhóm, độc quyền, tăng lượng dự trữ xăng dầu…

Sáng 27/6, Trung tâm Nghiên cứu Kinh tế và Chiến lược Việt Nam (VESS) và Liên minh Công bằng Thuế Việt Nam công bố kết quả nghiên cứu “Những đặc điểm cần lưu ý của thị trường xăng dầu Việt Nam và sự ảnh hưởng đến phúc lợi hộ gia đình”.

Ông Nguyễn Đức Thành, Giám đốc VESS nhấn mạnh, xăng dầu là một trong những mặt hàng thiết yếu đối với người tiêu dùng.

Theo nghiên cứu, cách thức tính giá cơ sở hiện nay có nhiều điểm yếu khiến giá xăng dầu cơ sở không phản ánh đúng giá xăng dầu thực tế và không theo kịp sự thay đổi giá xăng dầu của thị trường quốc tế. Cụ thể, tỷ trọng thuế theo Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu hiện nay là chiếm 35% trong giá cơ sở.

Các loại chi phí định mức trong giá cơ sở được tính bằng cách bình quân và dựa trên báo cáo của tất cả cdoanh nghiệp. Từ đó xuất hiện các doanh nghiệp có mức chi phí cao hơn chi phí định mức, doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường do giảm động lực kinh doanh. Bên cạnh đó có thể xuất hiện tình trạng gửi giá do giá cơ sở không sát thực tế.

Thuế nhập khẩu xăng dầu được tính bằng cách mức thuế nhập khẩu tính trong giá cơ sở điều hành giá bán lẻ xăng dầu theo mức bình quân gia quyền của các biểu thuế. Do đó, theo nhóm nghiên cứu sẽ phát sinh chênh lệch giữa mức thuế thực tế doanh nghiệp phải nộp và mức thuế suất bình quân.

Theo VESS để thị trường tự quyết định giá xăng dầu, nhà nước thực hiện vai trò giám sát. Đồng thời cần hình thành sàn giao dịch cung cấp xăng dầu để tính giá thay vì theo mức giá thế giới để có giá xăng dầu phù hợp.

Đồng tình với đề xuất hình thành sàn giao dịch cung cấp xăng dầu, ông Phạm Ngọc Hùng, chuyên gia xăng dầu nhấn mạnh Nghị định kinh doanh xăng dầu hiện đang bộc lộ nhiều bất cập đặc biệt chính sách kinh doanh khiến cho doanh nghiệp có thể gặp lãi lỗ và ảnh hưởng tới giá xăng dầu trong thời gian vừa qua.

“Chúng ta có lượng tiêu thụ xăng dầu lớn lại có nguồn cung xăng dầu trong nước chiếm tới 70%. Tại sao không lập sàn đấu giá xăng dầu?”, ông Hùng đặt câu hỏi.

Giải thích về điều này, theo ông Hùng, khi có sàn đấu giá xăng dầu thì sẽ công khai minh bạch được giá, tránh được lợi ích nhóm, độc quyền đồng thời tăng lượng dự trữ xăng dầu quốc gia do các công ty đã đáp ứng đủ điều kiện kho cung ứng…

Cũng theo nghiên cứu, Việt Nam có cách áp thuế lên mặt hàng xăng dầu tương đối khác biệt so với một vài quốc gia lớn trên thế giới và trong khu vực. Việt Nam là một trong số ít các quốc gia đa phần sử dụng các khoản thuế tương đối để áp lên mặt hàng xăng dầu, đồng thời là quốc gia hiếm hoi áp trực tiếp đồng thời hai khoản thuế tiêu thụ đặc biệt và bảo vệ môi trường lên mặt hàng xăng dầu.

Theo nhóm nghiên cứu, mặc dù giá xăng dầu bán lẻ của Việt Nam ở mức tương đối thấp so với nhiều quốc gia trên thế giới nhưng so với thu nhập bình quân đầu người thì mức giá này ở vị trí cao hơn so với một vài quốc gia phát triển hoặc có cùng điều kiện kinh tế như Mỹ, Nga, Malaysia, Indonesi,… Việt Nam có thể đối mặt với lạm phát, thuế tăng, giá đầu vào tăng, khi giá xăng dầu ở mức cao do chi phí cho xăng dầu được coi là một trong các khoản chi phí đầu vào của sản xuất. Chính sách thuế hiện tại có thể không còn phù hợp với bối cảnh xăng dầu thế giới biến động bất thường như hiện nay.