TCDN - Đại biểu Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) cho rằng quy định doanh thu của hộ kinh doanh từ 200 triệu đồng trở lên phải tính thuế TNCN là chưa hợp lý, bởi mức doanh thu này thì thu nhập bình quân chỉ đạt chưa đến 17 triệu đồng/tháng, thấp hơn nhiều so với mức giảm trừ gia cảnh hiện hành.

Đề nghị tính toán lại mức doanh thu cho hộ kinh doanh

Góp ý về quy định thuế TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh, đại biểu Lương Văn Hùng (Quảng Ngãi) cho rằng, quy định doanh thu từ 200 triệu đồng trở lên phải tính thuế TNCN là chưa hợp lý, bởi với doanh thu 200 triệu đồng thì thu nhập bình quân chỉ đạt chưa đến 17 triệu đồng/tháng. Trong khi đó Ủy ban Thường vụ Quốc hội vừa thông qua nghị quyết nâng mức giảm trừ gia cảnh thuế TNCN năm 2026 lên 15,5 triệu đồng/tháng cho bản thân người nộp thuế và 6,2 triệu đồng/tháng đối với một người phụ thuộc.

“Do đó, tôi đề nghị cần tính toán lại mức doanh thu để tính thuế TNCN đối với thu nhập từ kinh doanh để phù hợp với Nghị quyết của Ủy Ban thường vụ Quốc hội và thực tế cuộc sống”, đại biểu Lương Văn Hùng đề xuất.

Theo đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp), mặc dù đối với hộ kinh doanh, mức doanh thu 200 triệu đồng trở xuống không phải chịu thuế TNCN đã tăng lên so với trước, nhưng vẫn cần tính toán cho phù hợp với thực tiễn, bởi đấy chỉ là thu nhập ròng, khi kinh doanh còn phải bỏ ra các chi phí khác.

Đại biểu Hòa kiến nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu các quy định cho cân đối và nhân văn. Ngoài ra mức ngưỡng doanh thu chịu thuế TNCN có liên quan trực tiếp tới người thu nhập, tôi cũng đề nghị quy định luôn vào trong luật để Quốc hội theo dõi, giám sát thay vì giao cho Chính phủ quy định chi tiết.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cũng cho rằng mức ngưỡng doanh thu không chịu thuế này là quá thấp so với thực tiễn kinh doanh và không bảo đảm sự công bằng khi so sánh với mức thu nhập của người làm công ăn lương được giảm trừ gia cảnh.

Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Cơ quan soạn thảo tính toán, điều chỉnh nâng mức doanh thu của cá nhân kinh doanh không phải chịu thuế để bình đẳng và phù hợp hơn với mức giảm trừ gia cảnh (theo đó, có thể đồng thời điều chỉnh cả mức ngưỡng này của Luật thuế giá trị gia tăng). Ngoài ra, mức ngưỡng doanh thu này liên quan trực tiếp đến quyền lợi và nghĩa vụ của người nộp thuế, cần được quy định trong Luật để bảo đảm thẩm quyền của Quốc hội và sự rõ ràng, minh bạch cho người nộp thuế, do đó đề nghị bỏ quy định tại khoản 4 Điều 7 dự thảo Luật.

Cần tính toán lại mức thuế suất hộ kinh doanh khi xóa bỏ thuế khoán

Về việc bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ năm 2026, đại biểu Nguyễn Thị Mai Thoa (đoàn ĐBQH thành phố Hải Phòng) chỉ ra hệ thống chính sách thuế còn phức tạp, do đó cần quy định đơn giản, dễ hiểu, có lộ trình và cơ chế hỗ trợ.

Cùng quan điểm, đại biểu Lã Thanh Tân (Hải Phòng) đề nghị dự thảo phải bổ sung phương pháp xác định "doanh thu thực tế" và quy định rõ trách nhiệm của cơ quan thuế trong việc hỗ trợ hộ kinh doanh kê khai dựa trên dữ liệu hóa đơn điện tử, ngân hàng.

Liên quan đến kê khai thuế, tính thuế, khấu trừ thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, dự thảo Luật đề xuất chuyển sang chế độ kê khai theo doanh thu hóa đơn thay cho cơ chế thuế khoán hiện hành. Đại biểu Nguyễn Thành Trung (Lào Cai) nhận định, việc chuyển đổi này sẽ khiến mức doanh thu tính thuế cao hơn so với mức thuế khoán đang áp dụng. Nếu vẫn giữ nguyên tỷ lệ thuế suất trên doanh thu như hiện hành, gánh nặng cho người nộp thuế là hộ và cá nhân kinh doanh sẽ tăng lên rất nhiều. Đại biểu nhấn mạnh đây là nhóm đối tượng chiếm số đông trong xã hội, đề nghị Cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án điều chỉnh lại mức thuế suất để không tạo thêm khó khăn, đồng thời đảm bảo khuyến khích nhóm này phát triển.

Đại biểu Nguyễn Hữu Toàn (Lai Châu) cũng đồng tình cần rà soát lại, đánh giá tác động để đảm bảo thực hiện đúng chủ trương khuyến khích hộ kinh doanh phát triển, chuyển đổi theo phương thức nộp thuế mới.

Trong khi đó, đại biểu Đào Chí Nghĩa (Cần Thơ) đề nghị bổ sung miễn thuế cho phần thu nhập sau khi đã nộp thuế TNCN đối với chủ hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai. Theo đại biểu, việc quy định này sẽ bảo đảm được tính công bằng khi đánh thuế và tránh đánh trùng thuế trên cùng một nguồn lợi nhuận đối với các cái hình thức kinh doanh cá nhân. 

Tại báo cáo thẩm tra dự án Luật Thuế TNCN (sửa đổi), Ủy ban Kinh tế và Tài chính cho biết, dự thảo Luật đã quy định cụ thể mức ngưỡng doanh thu (3 tỷ) làm cơ sở áp dụng phương pháp tính thuế theo tỷ lệ % trên doanh thu.

Tuy nhiên, các mức thuế suất theo tỷ lệ % vẫn đang được giữ như hiện hành. Việc chuyển từ cơ chế khoán sang áp dụng kê khai doanh thu theo hoá đơn sẽ dẫn đến thay đổi về mức doanh thu của các hộ/cá nhân kinh doanh dân sinh (về cơ bản sẽ tăng cao hơn so với các mức khoán mà các hộ/cá nhân đang áp dụng hiện nay). Theo đó, sẽ tăng nghĩa vụ thuế TNCN đối với nhiều hộ, cá nhân kinh doanh, trong khi phần lớn các đối tượng nộp thuế khác, như cá nhân làm công ăn lương, người có thu nhập cao trong lĩnh vực khoa học công nghệ,… được giảm đáng kể về nghĩa vụ thuế TNCN.

Trước thực tế đó, Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị Cơ quan soạn thảo bổ sung số liệu đánh giá tác động cụ thể đối với ngân sách, nhất là về sự thay đổi trong gánh nặng thuế đối với các cá nhân kinh doanh dân sinh.

Trong trường hợp cần thiết (nếu sự thay đổi về doanh thu theo kê khai so với các mức khoán đang thực hiện là quá lớn), đề nghị Cơ quan soạn thảo cân nhắc phương án điều chỉnh lại các mức thuế suất để bảo đảm gánh nặng về thuế đối với đại đa số các cá nhân kinh doanh không bị ảnh hưởng quá lớn, phù hợp với tinh thần Nghị quyết số 68-NQ/TW và mục tiêu cải thiện đời sống cho người dân của Đảng và nhà nước.