TCDN - Taị Báo cáo môi trường kinh doanh – Doing business 2019 toàn cầu vừa được Ngân hàng thế giới công bố, mức độ thuận lợi về môi trường kinh doanh của Việt Nam xếp thứ 69/190 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Có thể nói, đây là năm thứ 5 liên tiếp các cải cách về thuế được ghi nhận trong Báo cáo Môi trường kinh doanh. Theo đánh giá của World Bank (WB), hầu hết các chỉ số liên quan đến thuế đều có sự cải thiện so với năm trước đó và được ghi nhận nhờ những nỗ lực của Việt Nam trong cải thiện thủ tục nộp thuế.

Theo DB 2019, thời gian nộp thuế của nước ta là 498 giờ (trong đó thuế 351 giờ, bảo hiểm xã hội (BHXH) 147 giờ). Số giờ này không thay đổi so với DB2017 và năm 2018. Phân tích cụ thể hơn, trong số 351 giờ nộp thuế thì đến 334 giờ là thời gian dành cho việc tính toán số liệu và chuẩn bị tờ khai tại chính doanh nghiệp. Còn thời gian cho việc nộp tờ khai và nộp thuế với cơ quan Thuế chỉ còn 17 giờ. Như vậy, trung bình mỗi tháng doanh nghiệp chỉ mất có 1,42 giờ để thực hiện các thủ tục với cơ quan Thuế. Đây có thể nói là một con số rất thấp so với các nước trong khu vực do ngành thuế đã triển khai các dịch vụ khai thuế, nộp thuế bằng phương thức điện tử cho tất cả các doanh nghiệp.

Tuy nhiên, theo Tổng cục Thuế, trong chỉ số về số giờ nộp thuế, một số các cải cách tạo thuận lợi cho doanh nghiệp và đã được áp dụng vài năm nay nhưng vẫn chưa được ghi nhận. Đó là việc đến nay tuyệt đối không có doanh nghiệp nào phải gửi Bảng kê hóa đơn cho cơ quan Thuế (áp dụng từ tháng 11/2014 theo Nghị định 71/2014). Trong khi đó, theo tính toán của WB, thời gian về thuế gía trị gia tăng vẫn tính việc doanh nghiệp lập Bảng kê bằng excel mất 90 giờ.

Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế cũng cho rằng một số quy định đơn giản hóa thủ tục về tính thuế TNDN tại Thông tư số 96/2015/TT-BTC ngày 22/6/2015 của Bộ Tài chính chưa được ghi nhận như: thu hẹp dần khoảng cách về thời điểm xác định doanh thu tính thuế giữa thuế và kế toán… do đó thời gian tuân thủ nghĩa vụ thuế TNDN vẫn cao 132 giờ/tổng số 351 giờ. Trên thực tế số giờ chuẩn bị dữ liệu kê khai thuế TNDN của các doanh nghiệp cũng đã giảm nhiều do đã áp dụng các quy định trên.

Số lần nộp thuế chỉ còn 5 lần

Cũng theo báo cáo DB 2019, tính toán của WB chỉ ra số lần nộp thuế của nước ta là 10 lần (trong đó các loại thuế 9 lần, BHXH 1 lần), giảm 4 lần so với DB 2018. Dù là một điểm nổi bật trong DB 2019 nhưng Tổng cục Thuế cho rằng trên thực tế, từ khi sửa đổi Luật số 71 năm 2015, số lần khai thuế TNDN chỉ còn 1 lần trong năm (khai quyết toán năm), thay bằng 5 lần (tạm khai theo quy định và khai quyết toán năm) so với trước đây. Đồng thời DB 2019 vẫn ghi nhận còn 1 lần thuế/phí xăng dầu trong khi hiện doanh nghiệp không phải khai/nộp trực tiếp và doanh nghiệp đầu mối xăng dầu cũng khai/nộp thuế bảo vệ môi trường điện tử. Như vậy nếu được ghi nhận đầy đủ theo thực tế thì số lần nộp thuế có thể giảm được 5 lần nữa .

Đáng chú ý, một trong những nguyên nhân khiến ảnh hưởng tới chỉ số nộp thuế của nước ta nhiều nhất đó là việc tại DB 2019, chỉ số sau kê khai (hoàn thuế GTGT, thanh/kiểm tra thuế TNDN lên tới 49.08 điểm.

Theo Tổng cục Thuế, theo quy định thì việc hoàn thuế GTGT chỉ áp dụng cho các trường hợp hoàn thuế GTGT cho doanh nghiệp có hàng hóa xuất khẩu và hoàn cho trường hợp đầu tư. Tuy nhiên, việc khảo sát DB được thực hiện trên một doanh nghiệp giả định là một doanh nghiệp vừa và nhỏ không có hoạt động xuất khẩu do đó điểm chỉ số thời gian để hoàn thành bộ hồ sơ hoàn thuế GTGT và thời gian doanh nghiệp nhận được tiền hoàn thuế được tính bằng 0. Đó chính là là nguyên nhân dẫn đến điểm chỉ số sau kê khai chỉ đạt 49,08 điểm.

Theo WB, những ghi nhận tại DB 2019 đã khẳng định những nỗ lực cải cách hành chính của ngành Thuế trong những năm qua, ngành Thuế đã triển khai cải cách cả về thể chế và công tác quản lý thuế.

Đại diện Tổng cục Thuế cho biết, để thực hiện cải thiện chỉ số nộp thuế trong DB các năm tới thì Bộ Tài Chính và cả ngành thuế đều phải nỗ lực hơn nữa trong việc cải cách thể chế để tạo thuận lợi hơn cho doanh nghiệp về cả mức độ và độ dễ dàng tiếp cận chính sách, đồng thời phải tăng cường thực hiện điện tử hóa các thủ tục hành chính của doanh nghiệp về cả mức độ và độ dễ dàng tiếp cận chính sách.

Cùng với ngành Thuế, các doanh nghiệp cũng cần phải ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác kế toán, đồng bộ việc ghi sổ kế toán với việc tính toán nghĩa vụ thuế từ đó mới có thế giảm được thời gian tuân thủ nghĩa vụ thuế, góp phần giảm thời gian nộp thuế.

Đặc biệt, theo đại diện Tổng cục Thuế, tại các báo cáo DB tới đây, các tổ chức tư vấn đánh giá cũng cần ghi nhận kịp thời những kết quả Việt Nam đã cải cách, doanh nghiệp thực tế đã được áp dụng nhiều năm nhưng vẫn chưa được ghi nhận để việc tính điểm trong chỉ số Nộp thuế được chính xác, phản ánh đúng nỗ lực của cả cơ quan quản lý và doanh nghiệp.

Theo Baohaiquan