Tích hợp các quy hoạch vào quy hoạch tổng thế quốc gia

Phát biểu đầu phiên họp, Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển đánh giá đây là dự án Luật lớn, rất quan trọng, tích hợp tới toàn bộ quy hoạch phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội trong cả nước. Với tầm ảnh hưởng như vậy, qua nhiều lần thảo luận, lấy ý kiến, dự thảo đã dần được hoàn thiện nhưng vẫn còn những ý kiến khác nhau liên quan đến quy hoạch biển, quy hoạch không gian và một số quy hoạch đặc thù.

Theo dự thảo, Luật này sẽ tác động tới 33 luật khác nhau. Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Hồng Thanh, cơ quan thẩm tra dự án Luật cho biết, do tính phức tạp, nhiều ý kiến khác nhau giữa các bộ ngành, Ủy ban Kinh tế đã tổ chức nhiều cuộc họp riêng với các bộ, ngành để đạt được sự thống nhất và đưa đến dự thảo luật ngày hôm nay.

Giải trình về một số vấn đề lớn của dự án Luật như về quy hoạch quốc gia, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết đã phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức làm việc với các Bộ, ngành về danh mục các ngành quốc gia lập quy hoạch tại Phụ lục 1, trên cơ sở đó đã tiếp thu, rà soát, chỉnh lý danh mục quy hoạch ngành quốc gia để đảm bảo tính liên kết, đồng bộ và khả thi trong việc lập, thực hiện quy hoạch và phát triển của các ngành; đồng thời đã chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng tích hợp những nội dung quy hoạch ngành vào quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch không gian biển quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh và các bộ quản lý chuyên ngành có trách nhiệm triển khai thực hiện.

Đối với quy hoạch xây dựng, một vấn đề ”vướng” nhiều ý kiến khác nhau trong các lần thảo luận trước đây, dự thảo Luật sau khi tham khảo ý kiến các bên liên quan đã được tiếp thu, chỉnh lý theo hướng: hệ thống đô thị và nông thôn quốc gia vẫn được bộ quản lý chuyên ngành lập và tích hợp vào nội dung của quy hoạch tổng thể quốc gia; các quy hoạch xây dựng vùng liên tỉnh, quy hoạch khu chức năng đặc thù cấp quốc gia được lập và tích hợp vào nội dung quy hoạch vùng; các quy hoạch xây dựng vùng tỉnh, quy hoạch khu chức năng đặc thù cấp tỉnh bao gồm định hướng phát triển đô thị tỉnh lỵ và các thành phố, thị xã thuộc tỉnh; các thị trấn.

Định hướng phát triển hệ thống khu kinh tế, khu công nghệ cao và khu công nghiệp đã được xác định trong quy hoạch cấp quốc gia, quy hoạch vùng trên địa bàn tỉnh; định hướng phát triển các cụm công nghiệp; định hướng tổ chức lãnh thổ khu vực nông thôn, phát triển các vùng sản xuất nông nghiệp tập trung; định hướng phân bố hệ thống điểm dân cư; xác định khu vực quốc phòng, an ninh; định hướng phát triển những khu vực có điều kiện kinh tế, văn hóa, xã hội khó khăn, những khu vực có vai trò động lực… được lập và tích hợp vào nội dung quy hoạch tỉnh.

Bên cạnh đó, bổ sung quy định việc lập và thực hiện quy hoạch xây dựng, quy hoạch chi tiết các khu chức năng đặc thù cấp vùng, cấp tỉnh, các khu du lịch, khu di tích văn hóa... sẽ được thực hiện theo quy định của pháp luật xây dựng và pháp luật có liên quan tại dự thảo Luật quy hoạch.

Không có quyền lực tuyệt đối trong quyết định quy hoạch

Phát biểu tại phiên họp, các đại biểu, các chuyên gia kỳ cựu được mời tham gia ý kiến đều đánh giá cao tầm quan trọng của dự án đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Tuy nhiên, các đại biểu cũng băn khoăn về tính khả thi bởi sự phức tạp, quy mô ảnh hưởng lớn đòi hỏi nhiều lĩnh vực phải phối hợp đồng bộ.

Theo GS.TS Đặng Hùng Võ, khi chúng ta chuyển từ tư duy bao cấp sang thị trường, hệ thống quy hoạch bị chia cắt, tách nhỏ theo bộ, ngành, lĩnh vực, gây chồng chéo hoặc đối kháng nhau. Với tình hình hiện nay, đây là cơ hội tốt để thay đổi đồng bộ tư duy về quy hoạch. GS.TS Đặng Hùng Võ cho rằng, quy hoạch chính là kịch bản để phát triển trong tương lai sao cho hiệu quả cao hơn, đất nước tốt đẹp hơn. Ngược lại, nếu tiếp tục việc quy hoạch như hiện nay, chắc chắn sẽ không kịch bản phát triển tốt. Luật Quy hoạch sẽ đưa ra quy tắc xây dựng kịch bản này, sao cho chúng ta có kịch bản tốt nhất, tích hợp các quy hoạch vào nhau nhưng phải trùng khớp với nhau theo một hiệu quả cao nhất.

Ngoài những nội dung mang tính tổng quát, đại biểu Trần Văn Tiến quan tâm đến việc thực hiện quy hoạch ra sao khi đây vốn là điểm yếu lâu nay của chúng ta. Đại biểu đề nghị dự thảo Luật cần quy định rõ việc thực hiện quy hoạch thế nào, lộ trình ra sao, trách nhiệm của các cấp, ngành tới đây, tránh chung chung.

Giải trình tại phiên họp, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Đặng Huy Đông cho biết dự án Luật đưa ra cách tiếp cận hoàn toàn mới để tích hợp toàn bộ các quy hoạch trong cả nước một cách thống nhất, trùng khớp. Điểm nổi bật là sẽ có bảng quy hoạch tổng thể cấp quốc gia, vùng, tỉnh, thực hiện theo phương thức tích hợp, tránh được sự chồng chéo, bất cập của công tác quy hoạch hiện nay.

Để đạt được điều này, Thứ trưởng Đặng Huy Đông cho biết sẽ không có cơ quan nào đứng ra độc lập quyết định quy hoạch để tránh có quyền lực tuyệt đối, bởi bản thân việc phân chia tài nguyên để phục vụ phát triển kinh tế đụng chạm rất nhiều đến lợi ích. Do đó, phải dùng phương pháp tích hợp các cơ quan cùng lựa chọn phương án nào có lợi nhất.