TCDN - Địa bàn hải quan cửa khẩu đường bộ/thủy nội địa phải dùng tọa độ chuẩn, đồng thời mọi cửa khẩu phụ đủ điều kiện đều phải có hải quan thường trực… là những nội dung được quan tâm góp ý nhiều nhất đối với Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 01/2015/NĐ-CP ngày 02/01/2015.

Hiện Bộ Tài chính đang Dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 01/2015/NĐ-CP ngày 02/01/2015 quy định chi tiết phạm vi địa bàn hoạt động hải quan; trách nhiệm phối hợp trong phòng, chống buôn lậu, vận chuyển trái phép hàng hóa qua biên giới. Dự thảo thu hút sự quan tâm góp ý của các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.

Hải quan bố trí cán bộ tại các cửa khẩu phụ

Liên quan đến đề xuất của Thanh Tra Chính phủ về cửa khẩu phụ chưa có trong Phụ lục Nghị định, nếu hạ tầng đầy đủ và có sự thống nhất của Bộ Tài chính cùng các bộ liên quan thì Cục Hải quan phải bố trí công chức thực hiện nhiệm vụ, Bộ Tài chính đã tiếp thu và chỉnh lý, viết lại theo hướng: Đối với cửa khẩu, lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa, lối mở biên giới hoặc địa điểm khác chưa  được xác định là địa bàn hoạt động hải quan theo quy định tại Nghị định này, khi được cơ quan có thẩm quyền mở, nâng cấp, công bố cho phép hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, có đầy đủ cơ sở vật chất, lực lượng chuyên ngành theo quy định của pháp luật thì địa bàn hoạt động hải quan được xác định theo phạm vi khu vực cửa khẩu đã được Chính phủ hoặc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố quyết định.

Góp ý đối với quy định về về lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa thuộc cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính (cửa khẩu song phương), Bộ Công Thương cho rằng, khoản 2 Điều 1 Nghị định số 34/2023/NĐ-CP, nêu rõ “Lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa thuộc cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính (cửa khẩu song phương) được mở để xuất khẩu, nhập khẩu hàng hóa, vật phẩm hoặc cho các trường hợp qua lại biên giới khác theo thỏa thuận giữa Chính phủ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước láng giềng có chung cửa khẩu.” Tuy nhiên, tại dự thảo Nghị định và Tờ trình đang thể hiện lối thông quan, đường chuyên dụng có ranh giới địa bàn hoạt động hải quan riêng biệt so với các cửa khẩu quốc tế, cửa khẩu chính, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ thêm mối quan hệ và tính thống nhất với quy định tại Nghị định số 34/2023/NĐ-CP.

Tiếp thu ý kiến, Bộ Tài chính nhấn mạnh, phụ lục ban hành kèm theo dự thảo Nghị định quy định địa bàn hoạt động hải quan, ranh giới, phạm vi cụ thể thuộc địa bàn hoạt động hải quan đối với các cửa khẩu, lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa. Vì vậy, Bộ Tài chính tiếp thu ý kiến của Bộ Công Thương, quy định thống nhất theo hướng: Cửa khẩu + tên gọi cửa khẩu; Lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa + tên và mốc giới.

Bổ sung cửa khẩu phụ vào địa bàn hoạt động hải quan

“Tại khoản 2 Điều 3 Dự thảo Nghị định, đề nghị bổ sung cụm từ “thành phố” và sửa đổi cụm từ “Cục Hải quan” thành “Chi cục Hải quan khu vực đang quản lý hải quan tại địa bàn tỉnh, thành phố”. Cụ thể: “Đối với cửa khẩu phụ không thuộc phụ lục kèm theo Nghị định này mà được Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố biên giới cho phép hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu có đầy đủ cơ sở vật chất, lực lượng chuyên ngành tại cửa khẩu theo quy định, sau khi Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trao đổi thống nhất với Bộ Tài chính và các Bộ, ngành liên quan thì Chi cục Hải quan khu vực đang quản lý hải quan tại địa bàn tỉnh, thành phố đó có trách nhiệm bố trí cán bộ, công chức thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra, giám sát và kiểm soát theo quy định của Luật Hải quan.” - UBND tỉnh Quảng Trị góp ý.

Trên cơ sở ý kiến của UBND tỉnh Quảng Trị, Bộ Tài chính đã điều chỉnh theo hướng: Đối với cửa khẩu, lối thông quan, đường chuyên dụng vận chuyển hàng hóa, lối mở biên giới hoặc địa điểm khác chưa được xác định là địa bàn hoạt động hải quan theo quy định tại Nghị định này, khi được cơ quan có thẩm quyền mở, nâng cấp, công bố cho phép hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu, có đầy đủ cơ sở vật chất, lực lượng chuyên ngành theo quy định của pháp luật thì địa bàn hoạt động hải quan được xác định theo phạm vi khu vực cửa khẩu đã được Chính phủ hoặc Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố quyết định.

Quy định này đảm bảo thực hiện nhiệm vụ quản lý nhà nước về hải quan: thực hiện thủ tục hải quan: kiểm tra, giám sát, kiểm soát đối với hàng hóa XNK, phương tiện vận tải XNC theo quy định tại Luật Hải quan, tạo thuận lợi cho hoạt động XNK theo quy định của pháp luật. Quy định này phù hợp với Điều 4, Điều 12 Nghị định số 34/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 112/2014/NĐ-CP; Nghị định số 14/2018/NĐ-CP ngày 23/01/2018 đã được sửa đổi bổ sung tại Nghị định 122/NĐ-CP ngày 04/10/2024, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động  XNK, trao đổi mua bán hàng hóa của thương nhân, cư dân biên giới cũng như thực hiện nhiệm vụ chức năng quản lý nhà nước về hải quan tại các cửa khẩu được cơ quan có thẩm quyền cho phép hoạt động, đủ điều kiện theo quy định của pháp luật. Nội dung quy định này không phát sinh thủ tục hành chính vì thực hiện theo các văn bản pháp luật như đã nêu trên do Chính phủ quy định.

Để bảo đảm tính khả thi và thống nhất áp dụng trên toàn quốc, tránh tình trạng mỗi địa phương áp dụng một cách khác nhau, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước, gây khó khăn trong công tác phòng chống buôn lậu, Bộ Khoa học và công nghệ nêu ý kiến, tại khoản 1 Điều 1 Dự thảo Nghị định quy định, việc xác định lại phạm vi địa bàn hoạt động hải quan tại các cửa khẩu đường bộ một cách rõ ràng, cụ thể bằng tọa độ, mốc giới thay vì các quy định chung chung như “toàn bộ địa giới hành chính xã” bảo đảm tính nhất quán và minh bạch trong việc áp dụng. Tuy nhiên, đối với khoản 2 Điều 3 (đề xuất mới) về cơ chế cho phép hoạt động tại các cửa khẩu phụ chưa có trong phụ lục, kiến nghị đơn vị soạn thảo quy định rõ hơn hoặc giao Bộ Tài chính chủ trì ban hành văn bản hướng dẫn về các tiêu chí tối thiểu cho “cơ sở vật chất, lực lượng chuyên ngành tại cửa khẩu”.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng, khoản 2 điều 3 được bổ sung để đảm bảo công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thương mại biên giới đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động XNK. Bởi theo các Quyết định của Thủ tướng phê duyệt quy hoạch cửa khẩu đến năm 2050 sẽ được nâng cấp, và theo quy định tại Nghị định số 34/2023/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định số 112/2014/NĐ-CP quy định về quản lý biên giới thì UBND tỉnh quyết định mở cho phép cửa khẩu phụ..., quy định về cơ sở vật chất cho các lực lượng chuyên ngành tại cửa khẩu (trong đó có hải quan) do UBND tỉnh sở tại đầu tư, bố trí theo quy định tại Nghị định 112 không thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính. Đối với các cửa khẩu này Bộ Tài chính sẽ tổng kết, đánh giá và phối hợp với Bộ ngành liên quan, UBND tỉnh sở tại đề xuất bổ sung vào địa bàn hoạt động hải quan khi sửa đổi Nghị định (Điều 3 trách nhiệm thi hành quy định: trường hợp cần sửa đổi, bổ sung cửa khẩu đường bộ Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng, Bộ Công Thương và UBND tỉnh, thành phố sở tại xem xét trình Chính phủ.