TCDN - Doanh nghiệp phải đáp ứng những điều kiện gì? Hồ sơ, thủ tục thế nào? Quy trình ra sao?… là những vấn đề đã được làm rõ tại hội thảo Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn trong và ngoài nước do Tạp chí Tài chính doanh nghiệp phối hợp với Trung tâm Thông tin Kinh tế - Phòng Thương mại và Công nghiệp tổ chức vừa qua.

Phát biểu tại hội thảo, ông Đặng Quyết Tiến, Phó cục trưởng Cục Tài chính doanh nghiệp, Bộ Tài chính kiêm Tổng Biên tập Tạp chí Tài chính doanh nghiệp cho rằng, trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế, cộng đồng doanh nghiệp nói chung, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa đang cần sự hỗ trợ mạnh mẽ. Ngoài hỗ trợ cải cách thủ tục hành chính, đổi mới môi trường kinh doanh, cần đi thẳng vào vấn đề chính sách có đi vào cuộc sống hay không?


Hiện cả nước có khoảng 600.000 doanh nghiệp nhưng có khoảng 30% doanh nghiệp gần như không tiếp cận được nguồn vốn, trong đó bao gồm: vốn ngân hàng, vốn hỗ trợ của Chính phủ, vốn từ các chính sách do Chính phủ đưa ra. Giai đoạn 2008 - 2009, Chính phủ đã đưa ra gói kích cầu 16.000 tỷ đồng với mục tiêu chủ yếu là hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng đối tượng tiếp cận được nguồn vốn này chủ yếu là doanh nghiệp lớn do hồ sơ của doanh nghiệp nhỏ và vừa không đủ tiêu chuẩn. Do vậy, Qũy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa được thành lập mới đây cần xây dựng các tiêu chuẩn, “lưới lọc” phù hợp với doanh nghiệp nhỏ và vừa, đồng thời có cơ chế để các ngân hàng góp vốn vào quỹ. Qua đó, giảm bớt thủ tục, tránh phiền hà cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng sẽ nghiên cứu cơ chế thúc đẩy các quỹ bảo lãnh tín dụng địa phương. Thực tế cả nước có khoảng 14 - 15 quỹ nhưng chỉ 1/3 quỹ hoạt động với điều kiện lãnh đạo tỉnh phải bảo trợ cho quỹ thì doanh nghiệp mới vay được. Bởi quy mô vốn của quỹ còn hạn chế nên khi ký bảo lãnh, ngân hàng chưa thực sự tin tưởng.

Theo ông Phan Thanh Miễn – Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Nghệ An, bên cạnh khó khăn về vốn, việc tiếp cận đất đai của doanh nghiệp còn không ít vướng mắc. Doanh nghiệp nhỏ và vừa trong cả nước nói chung và tỉnh Nghệ An nói riêng vẫn chủ yếu xây dựng văn phòng, nhà xưởng tại khu đất ở, rất ít doanh nghiệp có đất riêng để xây dựng nhà máy, văn phòng. Để tăng số lượng và chất lượng doanh nghiệp theo kế hoạch đề ra (đến năm 2020 cả tỉnh có khoảng 25.000 doanh nghiệp), tỉnh cần quy hoạch đất chia lô bán nền cho doanh nghiệp xây dựng nhà máy sản xuất. Chỉ khi doanh nghiệp có đất mở rộng sản xuất, tăng quy mô mới có điều kiện thế chấp tài sản, vay ngân hàng. Một vấn đề khác, hiện thủ tục hành chính còn rườm rà, phức tạp khiến doanh nghiệp phải làm đi, làm lại nhiều lần, trong khi cán bộ vì doanh nghiệp hầu như chưa có, vẫn coi doanh nghiệp là đối tượng quản lý dẫn đến mất nhiều thời gian và chi phí của doanh nghiệp.

Chia sẻ khó khăn về vấn đề tài sản thế chấp, ông Nguyễn Hồng Cương, Giám đốc Công ty TNHH Hải Tuấn nêu, doanh nghiệp đã thành lập được 20 năm, chuyên sản xuất giống, nuôi trồng thủy sản cho các tỉnh miền Bắc. Hiện đơn vị muốn nâng cấp và mở rộng sản xuất, nhưng theo quy định của UBND tỉnh Nghệ An, doanh nghiệp thủy sản chỉ được thuê đất tối đa 20 năm. Vậy doanh nghiệp có thể vay vốn của ngân hàng không? và có đủ điều kiện để vay của Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa không?

Ông Chế Phạm Khánh Hoàng - Phó Giám đốc chi nhánh Ngân hàng TMCP Phát triển nhà TP. Hồ Chí Minh (HDbank) tại Vinh cho biết, nếu đất này mang tên chủ sở hữu của doanh nghiệp, ngân hàng sẽ cho vay bằng cách thế chấp tài sản hình thành trên đất. Bên cạnh đó HDbank đang nhận thế chấp tài sản hình thành trong tương lai, dòng tiền thu từ dự án với điều kiện dự án khả thi, tài khoản của doanh nghiệp mở tại HDbank để đơn vị kiểm soát dòng tiền của doanh nghiệp khi thực hiện dự án. Một hình thức tài sản thế chấp khác là doanh nghiệp có thể lấy bảo lãnh của các tổ chức tín dụng khác như Ngân hàng Phát triển Việt Nam đã bảo lãnh hỗ trợ theo chương trình năm 2009 - 2010 để thế chấp vay tại HDbank.
Về điều kiện vay vốn tại Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, theo ông Bùi Hoàng Tùng - Quỹ Phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa, một trong những điều kiện để doanh nghiệp có thể vay vốn từ Quỹ là có dự án sản xuất, kinh doanh khả thi thuộc 01 trong 03 ngành kinh tế sau: nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản; công nghiệp chế biến, chế tạo; cung câp nước, hoạt động quản lý và xử lý rác thải, nước thải. Như vậy, doanh nghiệp trên thuộc lĩnh vực được hỗ trợ từ Quỹ. Hồ sơ doanh nghiệp cần chuẩn bị bao gồm: giấy đề nghị hỗ trợ vốn từ quỹ, giấy đăng ký kinh doanh, điều lệ của doanh nghiệp để xem xét doanh nghiệp có thuộc đối tượng, đủ điều kiện được hỗ trợ. Nếu đủ điều kiện, Quỹ sẽ chuyển hồ sơ cho ngân hàng nhận ủy thác hướng dẫn tiếp thủ tục. Theo đó, các ngân hàng thương mại sẽ yêu cầu hồ sơ pháp lý, hồ sơ kinh tế, trong đó có dự án sản xuất, kinh doanh; hồ sơ đảm bảo (nếu có).

Để các cơ chế hỗ trợ của Qũy phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa triển khai có hiệu quả, ông Vũ Minh Á - Giám đốc Công ty TNHH Bình Minh cho rằng, hiệp hội doanh nghiệp nhỏ và vừa của tỉnh cần thành lập bộ phận hỗ trợ, tư vấn doanh nghiệp về các tiêu chí, thủ tục vay vốn từ quỹ, quy trình lập dự án. Các doanh nghiệp muốn vay vốn phải làm đơn, sau đó tổ chức này sẽ trực tiếp đến doanh nghiệp để đánh giá, tư vấn xây dựng dự án, thẩm định vay vốn. Như vậy vừa tạo sức lan tỏa trong công đồng doanh nghiệp, vừa tránh tạo lợi ích nhóm.
Tiếp thu ý kiến của doanh nghiệp, đại diện Quỹ phát triển doanh nghiệp nhỏ và vừa cho hay, hiện Quỹ đang xây dựng kế hoạch phối hợp với 3 ngân hàng nhận ủy thác, các hiệp hội tổ chức hội thảo 3 miền hoặc tổ chức các điểm tư vấn tại các cụm, khu công nghiệp để hướng dẫn doanh nghiệp lập hồ sơ theo các tiêu chuẩn của Quỹ. Vì vậy, doanh nghiệp có thể tìm hiểu thông tin khi tham gia các buổi hội thảo này hoặc trực tiếp đến các chi nhánh của các ngân hàng nhận ủy thác. Làm như vậy sẽ hiệu quả và nhanh hơn.

Để hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa, ông Lee Byoung Hui, chuyên gia tài chính Quỹ bảo lãnh tín dụng Hàn Quốc (KODIT) chia sẻ, Chính phủ Hàn Quốc đã có cơ chế cho vay thông qua qua hệ thống bảo lãnh tín dụng, bao gồm Quỹ bảo lãnh tín dụng Hàn Quốc (KODIT), Quỹ Bảo lãnh tín dụng Công nghệ Hàn Quốc (KOTEC), Liên đoàn Hiệp hội bảo lãnh tín dụng Hàn Quốc (KOREG). Trong đó, vốn hoạt động của KODIT được hình thành từ các khoản góp vốn của Chính phủ, các tổ chức tín dụng, doanh nghiệp. Quá trình bảo lãnh bắt đầu khi doanh nghiệp nhỏ và vừa nộp đơn đề nghị trực tiếp đến KODIT. KODIT sẽ phát hành bảo lãnh sau khi soát xét, phân tích tín dụng và kiểm tra thực địa. Ngân hàng xem xét chứng thư bảo lãnh tín dụng như tài sản thế chấp đáng tin cậy và tiến hành cho vay đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

THU HẰNG - Tạp chí In tháng 9-2016