TCDN - Trước nay, người ta nhắc nhiều tới vai trò của bà Nguyễn Thanh Phượng tại VietCapital Bank. Dù vậy, ít ai biết rằng, bên cạnh thâu tóm Sacombank, đại gia Trầm Bê còn dang rộng "cánh tay" sang cả VietCapital Bank.

Khu công nghiệp nghìn tỷ

Dọc theo đại lộ Nguyễn Văn Linh về hướng Thị trấn Tân Túc (huyện Bình Chánh, TP.HCM), đoạn tiếp giáp cầu Cần Giuộc có một dải đất trống rất lớn, trải dài gần 1km, nằm trơ trọi ngày này qua tháng khác kệ cho xung quanh đang thay đổi chóng mặt.

Khu đất trống dù mang "mác" huyện, nhưng lại nằm giáp ranh với Quận 8 và trên cửa ngõ đi vào Quận 7 cũng như khu vực trung tâm Sài Gòn. Người dân xung quanh đa phần mới về đây định cư, không nắm rõ lai lịch của mảnh đất, chỉ mang máng rằng đây là dự án "rất lớn", và "đã bỏ hoang nhiều năm".

Theo tìm hiểu của Nhadautu.vn, dự án có tuổi đời gần hai thập niên được nhắc trên đây là Khu công nghiệp Phong Phú. Dự án được đặt tên theo xã sở tại có lẽ sẽ tiếp tục chìm vào quên lãng, nếu cuối năm ngoái không được Ngân hàng Sacombank đưa ra đấu giá để thu hồi nợ xấu, với mức khởi điểm đủ để cái tên Phong Phú bắt đầu "đọng lại" trong tâm trí nhiều người.

Trong bản tin của mình, Sacombank mô tả tài sản cần đấu giá là "Quyền tài sản phát sinh từ việc đền bù tại dự án KCN Phong Phú. Quy mô 134 ha, trong đó 67ha đất khu công nghiệp, 67 ha đất dành cho khu dịch vụ công nghiệp (nhà ở chuyên gia, siêu thị, bệnh viện...). Đã thực hiện đền bù quỹ đất diện tích 120,2 ha, phần còn lại khoảng 13,8 ha chưa đền bù và chưa hoàn thành tái định cư cho 201 hộ dân".

Những thông tin khác được Sacombank đính kèm là Dự án có thời hạn sử dụng 50 năm, nằm liền kề Khu đô thị Phú Mỹ Hưng, cách giao lộ Nguyễn Văn Linh - Quốc lộ 1A 3,7km, cách giao lộ Nguyễn Văn Linh - Quốc lộ 50 là 3km.

Giá bán khởi điểm là 6.650,7 tỷ đồng.

Ở diễn biến mới nhất, UBND TP.HCM vừa có chỉ đạo tạm ngưng đấu giá và yêu cầu thanh tra chấp hành quy định pháp luật trong việc thực hiện dự án, dù trước đó Sacombank khẳng định có đủ cơ sở pháp lý để tiếp tục thực hiện đấu giá.

Phạm vi bài viết không đi sâu vào vấn đề này, mà sẽ chỉ đề cập đến danh tính nhóm nhà đầu tư đứng sau doanh nghiệp dự án - CTCP Khu công nghiệp Phong Phú.

Hình bóng nhà họ Trầm

CTCP Khu công nghiệp Phong Phú (PPIP) được thành lập năm 2001, tới năm 2007 do CTCP Đầu tư Xây dựng Bình Chánh (BCI) nắm 70%, Công ty Phát triển Nam Sài Gòn (Sadeco) góp 25% và Công ty Phát triển Công nghiệp Tân Thuận (IPC) bỏ 5% còn lại. Liên danh này ban đầu dự tính đầu tư 1.129 tỷ đồng và sẽ thu về khoản lợi nhuận gộp 525 tỷ đồng từ dự án.

Bình Chánh BCI là cái tên gắn liền với doanh nhân lừng lẫy Trầm Bê. Đại gia người Hoa đồng hành cùng chặng đường phát triển của BCI, từ khi doanh nghiệp này cổ phần hoá năm 1999. Bởi vậy, tiềm năng phát triển của lô đất hơn 1,3 triệu m2 ở cửa ngõ phía Nam Sài Gòn, ông Trầm Bê chắc hẳn là người thông tường hơn cả.

Và cũng có lẽ bởi vậy, mà vị này dù chỉ nắm 3% vốn BCI, song năm 2011 đã thuyết phục, hoặc bằng cách thức nào đó, tác động HĐQT BCI chấp thuận nhượng lại toàn bộ phần vốn chi phối (245 tỷ đồng) trong PPIP với giá 607 tỷ đồng cho CTCP Đầu tư Khu đô thị mới Sài Gòn (Saigonnic).

Đây là mức giá mà các cổ đông của BCI không đến nỗi thiệt thòi. Song, điều cần nhấn mạnh là từ đây, số phận của dự án KCN Phong Phú hoàn toàn rẽ theo một hướng khác.

Dữ liệu của Nhadautu.vn cho thấy từ đầu năm 2012 tới cuối năm 2016, khu đất đã bị "xé" nhỏ làm hàng chục mảnh, mang đi thế chấp tại Ngân hàng Phương Nam và sau này là Sacombank để vay vốn hoặc bảo đảm nghĩa vụ cho một bên thứ ba, mà một tỷ lệ không nhỏ có liên hệ trực tiếp đến ông Trầm Bê. Đây cũng là giai đoạn vị doanh nhân quê Trà Vinh "hô mưa, gọi gió" trong giới ngân hàng, đặc biệt sau thương vụ Southern Bank "nuốt chửng" Sacombank năm 2012.

Đây cũng là nguyên nhân lý giải vì sao dự án KCN Phong Phú lại được Sacombank đưa ra đấu giá vào cuối năm ngoái, trong bối cảnh "triều đại" mới của ông Dương Công Minh đang gắng sức dọn dẹp những tàn dư từ thời ông Trầm Bê.

Trong đống tàn tích đó, còn có một dự án lớn nữa của "chủ mới" KCN Phong Phú - CTCP Đầu tư Khu đô thị mới Sài Gòn (Saigonnic), là dự án Tiểu khu 3 - Khu dân cư Bình Trị Đông, Quận Bình Tân, TP.HCM quy mô 47,3ha.

Dự án từ khi "chưa thành hình", cuối năm 2012 đã được Sacombank nhận thế chấp với giá trị tài sản bảo đảm được định giá lên tới 5.927 tỷ đồng. Dự án "chết yểu" này tiếp tục treo trên bảng cân đối kế toán của Sacombank suốt nhiều năm sau đó. Cuối Quý III năm ngoái, Sacombank đã gộp dự án với lô đất gần 6,1ha cạnh đó để bán đấu giá với mức khởi điểm 6.029 tỷ đồng.

VietCapital Bank

Hai ví dụ trên đây phần nào khắc hoạ được mối quan hệ đặc biệt giữa Saigonnic và ông Trầm Bê. Và để rõ ràng hơn nữa, biết thêm rằng Tổng giám đốc kiêm người đại diện theo pháp luật của Saigonnic là bà Viên Tú Anh (là chị bà Viên Đông Anh - vợ ông Trầm Bê).

Sẽ là thiếu sót nếu không đề cập đến một thương vụ kín tiếng khác của Saigonnic. Giai đoạn Ngân hàng Gia Định tăng vốn từ 1.000 lên 3.000 tỷ đồng các năm 2010-2011, nhà băng ngay sau đó đổi tên thành Bản Việt (VietCapital Bank) xuất hiện một loạt cổ đông lớn, tới cuối năm 2011 là Hoa Lâm Group (8,16%), Công ty TNHH Thương mại Dịch vụ Đầu tư Tấn Phát - pháp nhân có nhiều liên hệ tới Trần Thái Group - nắm 12,2%, và tỷ lệ lớn nhất chính là Saigonnic với 13,62%.

Khi mà Hoa Lâm Group lẫn Đầu tư Tấn Phát không hiện diện quá lâu, thì Saigonnic vẫn "trụ" lại cùng VietCapital Bank và suốt nhiều năm qua là cổ đông lớn duy nhất của nhà băng này. Cập nhật tới cuối tháng 9/2018, Saigonnic vẫn duy trì tỷ lệ 13,62%, tương đương 40,87 triệu cổ phần.

Tương tự hai thương vụ nghìn tỷ trước đó, lần này doanh nghiệp có vốn điều lệ 620 tỷ đồng tiếp tục mang toàn bộ cổ phần VietCapital Bank đem thế chấp tại Sacombank chi nhánh Trần Hưng Đạo từ cuối năm 2012 và được định giá ở mức 515 tỷ đồng, hay 12.600 đồng/CP. 13,62% vốn VietCapital Bank được Saigonnic "gửi" ở Sacombank cho tới cuối năm 2015, từ đó đến nay chưa rõ đã được tất toán hay chưa.

Liên quan đến vấn đề này, một báo cáo của VietCapital Bank cho thấy đến cuối năm 2017, trong số 300 triệu cổ phần đã phát hành, có 179,4 triệu cổ phần được phép chuyển nhượng tự do, 105,7 triệu cổ phần bị phong toả và 14,7 triệu đơn vị còn lại bị hạn chế chuyển nhượng.

Theo Nhà đầu tư