TCDN - Ngân hàng Nhà nước cho rằng việc tăng trưởng “nóng”, “ồ ạt” của thị trường chứng khoán và kinh doanh bất động sản tiềm ẩn rủi ro lớn vì có thể tạo ra tình trạng vốn “ảo”, “bong bóng” tài sản nên cần quản lý chặt vốn vay nước ngoài ngắn hạn của doanh nghiệp cho các mục đích trên.

Ngân hàng Nhà nước đang lấy ý kiến của các tổ chức, cá nhân đối với Dự thảo Thông tư quy định về điều kiện vay nước ngoài của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh.

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đang lấy ý kiến dự thảo Thông tư thay thế Thông tư 12/2014/TT-NHNN về điều kiện vay nước ngoài của doanh nghiệp không được Chính phủ bảo lãnh.

Ngân hàng Nhà nước cho biết, hiện nay vay nước ngoài ngắn, trung dài hạn của khu vực doanh nghiệp chiếm khoảng 70 -80% tổng dư nợ vay nước ngoài tự vay tự trả của cả nền kinh tế.

Theo Ngân hàng Nhà nước, Thông tư 12 được xây dựng từ năm 2014 đã đặt ra khuôn khổ quản lý về điều kiện vay nước ngoài đối với doanh nghiệp không có bảo lãnh của Chính phủ, phù hợp với bối cảnh kinh tế trong những năm qua.

Dự thảo Thông tư tập trung xây dựng điều kiện áp dụng cho cho các bên đi vay và điều kiện riêng đối với hai nhóm đối tượng đi vay là tổ chức tín dụng và doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng.

Trong đó tập trung chính vào các giải pháp điều kiện chung như áp dụng trần chi phí vay nước ngoài; yêu cầu bên đi vay thực hiện giao dịch phái sinh ngoại tệ để bảo hiểm rủi ro tỷ giá; yêu cầu bên đi vay lựa chọn tổ chức đại diện xử lý tài sản đảm bảo là tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoặc tổ chức là pháp nhân thành lập tại Việt Nam trong trường hợp khoản vay nước ngoài có tài sản đảm bảo trên lãnh thổ Việt Nam.

Điều kiện riêng từng nhóm đối tượng vay (tổ chức tín dụng và doanh nghiệp không phải là tổ chức tín dụng) phải đáp ứng điều kiện riêng tương ứng gồm mục đích vay, giới hạn các mức vay nước ngoài (ngắn và trung dài hạn); tỉ lệ đảm bảo an toàn áp dụng với nhóm tổ chức tín dụng.

Điểm đáng chú ý của dự thảo là: “Đối với vay ngắn hạn nước ngoài, dự thảo quy định doanh nghiệp được vay nước ngoài ngắn hạn để thanh toán các khoản nợ ngắn hạn phát sinh trong vòng 12 tháng kể từ thời điểm ký thỏa thuận vay nước ngoài song không bao gồm các khoản nợ phát sinh từ hợp đồng vay với người cư trú; các khoản phải trả phát sinh từ mua chứng khoán kinh doanh; mua phần vốn góp, cổ phần của đơn vị khác; mua bất động sản đầu tư và nhận chuyển nhượng dự án”.

Theo Ngân hàng Nhà nước, với mục tiêu phát triển sản xuất toàn diện, duy trì mức tăng trưởng kinh tế cao theo định hướng phát triển kinh tế xã hội của giai đoạn 2021 – 2030, xu hướng doanh nghiệp tăng vay vốn nước ngoài là không thể tránh khỏi, tạo áp lực lớn đến các chỉ tiêu vay trả nợ nước ngoài được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt hàng năm. Do đó, dự thảo Thông tư quy định điều kiện vay ngắn và trung dài hạn nước ngoài tập trung vào mục tiêu đảm bảo hỗ trợ các nhu cầu vốn phục vụ sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp,hạn chế vay nước ngoài cho các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro cao vừa làm tăng dư nợ vay nước ngoài, vừa ảnh hưởng tới dư địa vay của các doanh nghiệp phục vụ phát triển sản xuất, kinh doanh thực trong nền kinh tế.

Lý giải về quy định này, Ngân hàng Nhà nước cho hay, thực tế việc tăng trưởng “nóng”, “ồ ạt” của thị trường chứng khoán và kinh doanh bất động sản tiềm ẩn rủi ro lớn vì có thể tạo ra tình trạng vốn “ảo”, “bong bóng” tài sản, là mầm mống của những bất ổn tài chính vĩ mô. Do đó, trong bối cảnh dòng vốn vay nước ngoài ngắn hạn cần được quản lý chặt chẽ hơn nữa để hạn chế các nguy cơ đảo chiều, cần hạn chế việc doanh nghiệp vay nước ngoài ngắn hạn cho các mục đích tiềm ẩn rủi ro bong bóng giá như chứng khoán, bất động sản.

"Định hướng quản lý này nhất quán với quan điểm đánh giá rủi ro qua đó cần quản lý chặt chẽ đối với các lĩnh vực kinh doanh chứng khoán, kinh doanh bất động sản trong hoạt động cấp tín dụng trong nước", Ngân hàng Nhà nước cho hay.

Ngoài mục đích mua chứng khoán kinh doanh, bất động sản đầu tư, dự thảo Thông tư cũng không cho phép sử dụng vốn vay ngắn hạn để nhận chuyển nhượng dự án đầu tư và mua cổ phần, mua phần vốn góp do việc thực hiện dự án hoặc mua cổ phần, mua phần vốn góp tại doanh nghiệp nhằm thâu tóm doanh nghiệp, mua bán sáp nhập để quản lý, phát triển doanh nghiệp về lâu dài là hoạt động mang tính dài hạn. Do đó, nếu vay vốn nước ngoài ngắn hạn để thanh toán cho khoản nợ phát sinh từ các mục đích sử dụng vốn trung dài hạn nêu trên sẽ tạo ra rủi ro thanh khoản và đi ngược lại bản chất của dòng vốn ngắn hạn chỉ nhằm hỗ trợ thiếu hụt thanh khoản tạm thời.

Bên cạnh đó, các trường hợp trên nhưng không nhằm mục tiêu phát triển dự án hoặc quản lý doanh nghiệp mà tiếp tục chuyển nhượng dự án, bán cổ phần cho bên thứ ba thì hoạt động mua đi bán lại này cũng có thể tạo ra bong bóng giá, không tạo ra giá trị thực cho nền kinh tế và cần bị hạn chế.