TCDN - Thanh tra Chính phủ vừa công bố kết luận thanh tra công tác quản lý, sử dụng đất đai, đầu tư xây dựng và khai thác tài nguyên khoáng sản, đầu tư xây dựng tại một số dự án trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 1/1/2010-31/12/2018.

Thanh tra Chính phủ đã chỉ ra 15 dự án sử dụng đất không đúng quy định như Dự án Xây dựng Khu công nghiệp Điềm Thụy; Dự án Khu đô thị Kosy Sông Công, Dự án cụm công nghiệp An Khánh 1; Dự án Xây dựng và Kinh doanh cơ sở hạ tầng Cụm công nghiệp số 3 Cảng Đa Phúc, huyện Phổ Yên; Dự án Khu dân cư sinh thái kiểu mẫu, phường Túc Duyên, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên; Dự án khu nhà ở kết hợp thương mại, dịch vụ phường Quang Trung, thành phố Thái Nguyên...

Trong kết luận này, Thanh tra Chính phủ cũng chỉ rõ việc quản lý khai thác tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có nhiều sai phạm.

15 dự án hết hạn khai thác nhưng không đóng mỏ

Tại kết luận thanh tra, Thanh tra Chính phủ (TTCP) chỉ rõ trách nhiệm của UBND tỉnh Thái Nguyên và các Sở TNMT, Công thương, Xây dựng trong việc chưa kịp thời điều chỉnh khu vực cấm hoạt động khoáng sản, khu vực tạm thời cấm hoạt động khoáng sản cho phù hợp với kế hoạch sử dụng đất 5 năm kỳ cuối 2016 - 2020; lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch thăm dò, khai thác chế biến khoáng sản giai đoạn 2010-2020 không xác định diện tích, tạo độ… vi phạm Luật Khoáng sản 2010.

Đáng chú ý, trong giai đoạn từ năm 2010-2018, trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên có 38 dự án do UBND tỉnh cấp giấy phép đã hết thời hạn nhưng vẫn còn 15 mỏ chưa làm thủ tục đóng cửa mỏ theo quy định.

Qua thanh tra trực tiếp 17 mỏ khoáng sản (than, mangan, chì kẽm), TTCP phát hiện tình trạng nợ tiền thuế, khai thác mỏ mà không ký hợp đồng thuế đất… Điển hình, tại dự án đầu tư khai thác mỏ than Bá Sơn, xã Sơn Cẩm và Cổ Lũng, huyện Phú Lương, những doanh nghiệp là chủ dự án chưa thực hiện làm thủ tục để ký hợp đồng thuê đất đối với tổng diện tích 55,9 ha đang được giao quản lý. Những doanh nghiệp này cũng kê khai nộp thuế tài nguyên và phí bảo vệ môi trường thiếu khối lượng với tổng số tiền còn phải nộp ngân sách là 71,5 triệu đồng; chưa nộp tiền cấp quyền khai thác 571 triệu đồng.

Tại dự án khai thác mỏ chì kẽm Bó Tòong - Lũng Áp (xã Sảng Mộc, huyện Võ Nhai) , chủ đầu tư dự án tiến hành hoạt động khai thác khoáng sản khi chưa có quyết định giao đất, thuê đất; còn nợ đọng tổng số nợ gần 3,5 tỷ đồng.

Tại dự án đầu tư khai thác mỏ than Cát Nê, TTCP phát hiện việc điều chỉnh về chất lượng, hàm lượng than của mỏ từ loại than cám về loại than phụ phẩm để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản khi chưa có ý kiến của Bộ TNMT. “Ngoài ra, Công ty thực hiện khai thác mỏ than Cát Nê chưa hoàn thành các công trình về bảo vệ môi trường nhưng đã hoạt động khai thác là vi phạm pháp luật. Cùng với đó, công ty nợ đọng tiền ký quỹ bảo vệ, phục hồi môi trường là gần 700 triệu đồng” - TTCP kết luận.

Từ kết quả thanh tra, TTCP kiến nghị giao Thanh tra tỉnh Thái Nguyên kiểm tra, rà soát để thu hồi về ngân sách tỉnh Thái Nguyên 51 tỷ đồng tiền thuế, phí doanh nghiệp nợ đọng và tiền sai phạm phát hiện qua thanh tra tại 13 dự án mỏ trên địa bàn tỉnh này.

Rà soát lại giá đất ở dự án 2.100 tỷ đồng

Tại kết luận thanh tra, TTCP kiến nghị địa phương kiểm tra, xác định lại giá đất đã giao cho doanh nghiệp thực hiện dự án Khu tổ hợp thương mại, dịch vụ trường học và nhà ở Gia Sàng (Thái Hưng Eco City, dự án có tổng mức đầu tư 2.100 tỷ đồng - PV) và dự án Khu nhà ở kết hợp thương mại, dịch vụ phường Quang Trung, TP Thái Nguyên.

Về dự án Thái Hưng Eco City, TTCP cho biết, Công ty cổ phần thương mại Thái Hưng trúng đấu giá tài sản bán đấu giá bao gồm toàn bộ nhà xưởng, kho bãi, vật kiến trúc gắn liền với đất thuê của Nhà nước thu tiền hàng năm trên diện tích đất 226.862m2 đất, mục đích sử dụng là sản xuất kinh doanh. Sau đó được UBND tỉnh Thái Nguyên cho phép chuyển đổi mục đích 214.000m2 đất từ đất sản xuất kinh doanh sang đất xây dựng khu đô thị là phù hợp kế hoạch sử dụng đất.

Tuy nhiên, TTCP yêu cầu Công ty cổ phần thương mại Thái Hưng khẩn trương thực hiện di dời, cải tạo, nâng cấp nhà máy luyện cán thép Gia Sàng trên khu đất của Công ty cổ phần gang thép Thái Nguyên theo đúng cam kết. Đồng thời đề nghị UBND tỉnh kiểm tra, rà soát lại giá đất giao cho Công ty cổ phần thương mại Thái Hưng theo từng vị trí, đảm bảo chính xác, đúng quy định, phù hợp với giá thị trường.

Còn tại dự án Dự án khu nhà ở kết hợp thương mại, dịch vụ phường Quang Trung, TP Thái Nguyên, TTCP cho rằng, UBND tỉnh Thái Nguyên xác định dự án có mục đích sử dụng đất là thương mại dịch vụ là không phù hợp với điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của TP Thái Nguyên và quy hoạch sử dụng đất (thuộc loại đất ở tại đô thị) được Chính phủ phê duyệt, vi phạm Luật Đất đai năm 2013.

Ngoài ra, dự án này chưa được Hội đồng nhân dân cùng cấp thông qua quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; UBND tỉnh Thái Nguyên không thực hiện bán đấu giá quyền sử dụng đất, tài sản trên đất khu vực bến xe khách Thái Nguyên (cũ); phê duyệt kết quả sơ tuyển, nhà đầu tư khi chưa có tờ trình phê duyệt; xác định giá đất theo phương pháp so sánh trực tiếp tại chứng thư định giá đất số 189/CT-ĐGĐ ngày 22/9/2017 chưa đúng quy định…

Đáng chú ý, TTCP cảnh báo có nguy cơ gây thất thu ngân sách nhà nước trong việc UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành Quyết định số 3147/QĐ-UBND ngày 13/10/2017 xác định giá đất ở là 17,5 triệu đồng/m2; đất thương mại dịch vụ là 14,8 triệu đồng/m2 chưa phù hợp với khung giá đất của tỉnh.

Không chỉ vậy, UBND tỉnh Thái Nguyên còn đối trừ hơn 5,9 tỷ đồng tiền bồi thường GPMB vào số tiền sử dụng đất không có căn cứ pháp luật. Sau khi TTCP vào cuộc, doanh nghiệp thực hiện dự án đã nộp số tiền này.

Cùng với yêu cầu tổ chức kiểm điểm trách nhiệm cá nhân liên quan sai phạm, TTCP còn yêu cầu UBND tỉnh Thái Nguyên tổ chức xử lý về tài chính số tiền hơn 145 tỷ đồng, trong đó điều chỉnh tổng mức đầu tư, ký phụ lục điều chỉnh giá trị dự án với tổng số tiền làm tròn số là 79 tỷ đồng; Điều chỉnh, giảm trừ 12 tỷ đồng đối với 6 dự án…

Dự án Khu dân cư sinh thái kiểu mẫu phường Túc Duyên dính nhiều sai phạm

Dự án Khu dân cư sinh thái kiểu mẫu, phường Túc Duyên, thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên do Công ty TNHH Xuất nhập khẩu và Đầu tư Thái Nguyên làm chủ đầu tư đã xảy ra nhiều sai phạm trong quá trình triển khai. 

Sai phạm trước tiên chính là việc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu và Đầu tư Thái Nguyên tuy làm chủ đầu tư dự án nói trên nhằm mục đích kinh doanh bất động sản nhưng nhiều năm liền không đăng ký ngành nghề kinh doanh bất động sản.

Việc làm này, theo Thanh tra Chính phủ, đã vi phạm Điểm a, Khoản 1, Điều 11, Nghị định 02/2006/NĐ-CP ngày 5/1/2006 của Chính phủ về việc ban hành quy chế quản lý khu đô thị mới.

Không chỉ có vậy, việc giao đất thực hiện dự án khu dân cư nhưng không qua đấu thầu dự án có sử dụng đất cũng không đúng quy định tại Khoản 1, Điều 58, Luật Đất đai năm 2003.

Thông báo kết luận thanh tra do Phó Tổng Thanh tra Chính phủ Trần Ngọc Liêm ký còn cho biết, UBND tỉnh Thái Nguyên ban hành quyết định phê duyệt dự án đầu tư xây dựng hạ tầng khu dân cư nói trên nhưng thực chất là giao đất có thu tiền cho chủ đầu tư thực hiện dự án khu dân cư để kinh doanh, là chưa đảm bảo về trình tự và thủ tục giao đất.

Sự quản lý lỏng lẻo còn thể hiện ở chỗ, trong khi diện tích đất thực hiện dự án là 48.000m2, nhưng lại giao đến 55.431,5m2, tức giao thừa lên đến 7.431,5m2, song Chủ đầu tư cũng như Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Thái Nguyên chưa xác định được vị trí, mục đích sử dụng đất của số đất thừa này.

Cuối năm ngoái, trong quá trình giải trình đối với Dự thảo kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ, UBND tỉnh Thái Nguyên mới ban hành quyết định 3570 ngày 11/11/2020 thu hồi lại số đất thừa nói trên giao cho UBND phường Túc Duyên quản lý theo quy hoạch.

Vẫn theo Thanh tra Chính phủ, sai phạm ở dự án này không đơn thuần dừng lại ở đó khi việc định giá đất để thu tiền sử dụng đất không áp dụng các phương pháp xác định giá đất theo quy định tại Thông tư 145 ngày 6/12/2007 của Bộ Tài chính.

Lại thêm, việc xác định giá đất để thu tiền sử dụng đất đối với diện tích đất ở tăng thêm 549 m2 là chưa phù hợp theo quy định tại Điều 7, Thông tư 36 ngày 30/6/2014 của Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Đối với các vấn đề liên quan đế tài chính, UBND thành phố Thái Nguyên đã ban hành các quyết định về ghi thu vào ngân sách nhà nước tiền sử dụng đất, ghi chi kinh phí về xây dựng cơ sở hạ tầng, kinh phí bồi thường giải phóng mặt bằng và chi phí lãi vay dự án xây dựng khu dân cư nói trên là không đúng Luật Ngân sách nhà nước.

Đặc biệt, Thanh tra Chính phủ kết luận: việc đối trừ tiền xây dựng hạ tầng 59.347.000.000 đồng và tiền lãi vay 3.330.040.191 đồng vào tiền sử dụng đất là không có cơ sở theo Thông tư 145/2007 của Bộ Tài chính.

Từ những sai phạm nêu trên, Thanh tra Chính phủ khẳng định: trách nhiệm thuộc về UBND tỉnh Thái Nguyên, các sở, ngành: Tài nguyên và Môi trường, Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Xây dựng và Cục Thuế.

Những tập thể và các nhân sai phạm, Thanh tra Chính phủ đề nghị phải nghiêm túc kiểm điểm, có hình thức xử lý phù hợp, hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định.