TCDN - Nhóm nghiên cứu sử dụng kết quả phân tích, phân tích nhân tố và phân tích ma trận SWOT làm cơ sở để đề xuất giải pháp, kiến nghị nhằm phát triển du lịch bền vững, bao gồm cải thiện chất lượng dịch vụ, phát triển sản phẩm du lịch độc đáo và quảng bá du lịch hiệu quả.

Tóm tắt:

Nghiên cứu sử dụng số liệu điều tra từ 100 người dân; 210 khách du lịch; 20 chuyên gia trong lĩnh vực quản lý, kinh doanh, chính quyền địa phương. Đề tài chủ yếu sử dụng phương pháp phân tích thống kê mô tả. Nhóm nghiên cứu sử dụng kết quả phân tích, phân tích nhân tố và phân tích ma trận SWOT làm cơ sở để đề xuất giải pháp, kiến nghị nhằm phát triển du lịch bền vững, bao gồm cải thiện chất lượng dịch vụ, phát triển sản phẩm du lịch độc đáo và quảng bá du lịch hiệu quả.

1. Đặt vấn đề

Trong những năm qua, du lịch Việt Nam đã đóng góp lớn cho sự phát triển kinh tế xã hội, đặc biệt là trong giai đoạn phục hồi sau đại dịch Covid-19. Năm 2022, ngành du lịch đạt nhiều thành tựu nổi bật, với 3,5 triệu lượt khách quốc tế và 101,3 triệu lượt khách nội địa, tổng thu từ khách du lịch đạt 495 nghìn tỷ đồng. Năm 2023, du lịch Việt Nam tiếp tục phát triển mạnh mẽ với 12,6 triệu lượt khách quốc tế và thu đạt 678,3 nghìn tỷ đồng. Tỉnh Ninh Thuận cũng đã chú trọng phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, tuy nhiên, sản phẩm du lịch tại đây vẫn chưa phát triển đầy đủ. Huyện Ninh Hải, với tiềm năng du lịch cộng đồng và các sản phẩm nông sản đặc trưng, có nhiều cơ hội để phát triển du lịch dựa vào cộng đồng thông qua kết nối khách du lịch, doanh nghiệp và người dân, góp phần tăng giá trị chuỗi nông sản địa phương. Nhóm tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài "Phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại huyện Ninh Hải" để đề xuất giải pháp phát triển.

2.  Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp điều tra và thu thập số liệu:

Số liệu sơ cấp: Thu thập qua điều tra ngẫu nhiên, phỏng vấn 330 mẫu từ người dân, khách du lịch, và cán bộ quản lý.

Số liệu thứ cấp: Lấy từ các niên giám thống kê, sách báo, và tạp chí liên quan.

Phương pháp khảo sát thực địa: Tiến hành khảo sát tại các huyện Ninh Hải để đánh giá điều kiện tự nhiên, xã hội và cơ sở vật chất phục vụ du lịch.

Phương pháp phân tích dữ liệu: Đề tài sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để hỗ trợ cho việc phân tích dữ liệu. Các pháp tích được sử dùng trong đề tài như: Phân tích thống kê mô tả, phân tích nhân tố, kiểm định mô hình hồi quy…

3. Kết quả và thảo luận

3.1 Thực trạng du lịch tại Ninh Hải

Nghiên cứu cho thấy 76% người dân tại huyện Ninh Hải biết đến du lịch cộng đồng, nhưng chỉ 19,74% trong số đó tham gia vào các hoạt động du lịch. Những người tham gia chủ yếu cung cấp dịch vụ ăn uống, lưu trú, vận chuyển và bán hàng lưu niệm. Tuy nhiên, vai trò của cộng đồng vẫn còn hạn chế, do 85% người dân chưa nhận thức rõ tầm quan trọng của mình trong phát triển du lịch.

Để phát triển du lịch cộng đồng, chính quyền địa phương đã ban hành chính sách hỗ trợ, nhưng việc thu hút doanh nghiệp đầu tư còn hạn chế. Có 66% người dân mong muốn được đào tạo kỹ năng du lịch, nhưng mới chỉ 30% từng tham gia lớp tập huấn. Người dân nhận thấy tiềm năng phát triển du lịch với cảnh quan đẹp, văn hóa phong phú và giá cả hợp lý, nhưng vẫn cần cải thiện cơ sở hạ tầng, giao thông và dịch vụ. Nếu những yếu tố này được nâng cao, 68% người dân sẵn sàng tham gia vào hoạt động du lịch cộng đồng.

Hoạt động của khách du lịch:  Kết quả khảo sát cho thấy 100% người tham gia có sở thích du lịch để giải tỏa căng thẳng sau những ngày làm việc mệt mỏi. Ngoài mục đích giải trí và khám phá thiên nhiên, du khách còn kết hợp nhiều mục đích khác khi đi du lịch, bao gồm: nghỉ dưỡng, tìm hiểu văn hóa, trải nghiệm cuộc sống, chữa bệnh và thưởng thức ẩm thực.

Phần lớn người tham gia đi du lịch chủ yếu để giải trí (78,57%), trải nghiệm cuộc sống và thưởng thức ẩm thực (73,8%), cũng như tìm hiểu văn hóa (69,05%). Một số ít kết hợp du lịch với nghỉ dưỡng (38,1%) và chữa bệnh (2,38%).

Tùy vào mục đích, du khách lựa chọn các hình thức du lịch khác nhau như du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch biển, du lịch núi... Trong đó, du lịch cộng đồng ngày càng được quan tâm, dù tỷ lệ trải nghiệm vẫn còn thấp, với 33,33% (70/210) người khảo sát đã từng tham gia.

Du lịch cộng đồng tại huyện Ninh Hải đã có những khởi sắc so với trước đây, nhưng vẫn chưa nhận được sự đầu tư đúng mức từ chính quyền và các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh, dẫn đến việc chưa khai thác hết tiềm năng.

Kết quả đánh giá từ 70 người đã trải nghiệm hình thức du lịch này phản ánh thực trạng và mức độ hài lòng của du khách, cung cấp cơ sở để cải thiện và phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương.

Kết quả khảo sát từ 70 du khách đã trải nghiệm du lịch cộng đồng tại huyện Ninh Hải cho thấy:

Văn hóa địa phương đa dạng: 74,28% du khách đồng ý rằng Ninh Hải có nhiều hoạt động văn hóa độc đáo như phong tục, làng nghề, lễ hội… Đây là tiềm năng lớn để phát triển du lịch cộng đồng.Hoạt động giải trí chưa hấp dẫn: Chỉ 24,28% du khách đánh giá cao, trong khi 61,43% không đồng ý. Điều này cho thấy các hoạt động vui chơi vẫn chưa được đầu tư đúng mức.Ẩm thực phong phú: 62,86% du khách đồng ý rằng ẩm thực địa phương, đặc biệt là hải sản, mang đậm bản sắc văn hóa và rất hấp dẫn.Giao thông thuận tiện: 61,43% du khách đánh giá hệ thống giao thông ở Ninh Hải khá thuận lợi cho việc di chuyển và du lịch.Cơ sở lưu trú còn hạn chế: Chỉ 50% du khách hài lòng, trong khi 28,6% không đồng ý, cho thấy cần cải thiện hệ thống lưu trú để thu hút khách du lịch.Người dân thân thiện: 88,57% du khách đánh giá cao sự thân thiện, gần gũi của người dân địa phương.Dịch vụ du lịch chưa chuyên nghiệp: Chỉ 15,72% du khách hài lòng với chất lượng phục vụ, cho thấy đội ngũ nhân viên còn thiếu chuyên nghiệp.An ninh và y tế tương đối tốt: 70% du khách hài lòng với điều kiện y tế và an ninh địa phương.Tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng: 76,19% (160/210) du khách khảo sát có xu hướng lựa chọn du lịch cộng đồng trong tương lai, cho thấy Ninh Hải có nhiều cơ hội phát triển loại hình du lịch nàyTrong quá trình nghiên cứu, nhóm tác giả đã tiến hành nghiên cứu nghiên cứu những nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của du khách đến du lịch huyện Ninh Hải làm cơ sở để đề xuất giải pháp phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại huyện Ninh Hải.

3.2. Những nhân tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của khách du lịch tại huyện Ninh Hải.

 Nghiên cứu đã đề xuất mô hình hồi quy về sự hài lòng của du khách, phương trình quy chuẩn hóa giữa 7 nhân tố và biến phụ thuộc Sự hài lòng như sau:

TB_HL = 0,339*TB_DVT + 0,318*TB_DV + 0,278*TB_AT + 0,250*TB_LT + 0,219 *TB_DS + 0,186*TB_GC + 0,182*TB_MT + ε

Thông qua kết quả hồi quy, mô hình Sự hài lòng của du khách chịu sự tác động của bảy thành phần đó là: Dịch vụ tour; Dịch vụ ăn uống và mua sắm; An ninh trật tự; Dịch vụ lưu trú; Di sản văn hoá, lịch sử; Giá cả; Môi trường và tài nguyên thiên nhiên.

Các nhân tố tác động đến sự hài lòng của du khách là Dịch vụ tour; Dịch vụ ăn uống và mua sắm, An ninh trật tự; Dịch vụ lưu trú; Di sản văn hoá, lịch sử; Giá cả; Môi trường và tài nguyên thiên nhiên có hệ số lần lượt là 0.339, 0.318, 0.278, 0.250, 0.219, 0.186, 0.182 quan hệ cùng chiều với sự hài lòng. Mức độ hài lòng chung là 55,80%, chỉ số này vẫn chưa cao, cho thấy cần có giải pháp để nâng cao mức độ hài lòng của du khách trong thời gian tới. Trong đó, Dịch vụ tour đóng góp nhiều nhất 19,13%, dịch vụ Ăn uống & mua sắm đóng góp 17,94%, An toàn xã hội đóng góp 15,69%, Dịch vụ lưu trú đóng góp 14,11%, Di sản đóng góp 12,36%, Giá cả đóng góp 10,50% và Điều kiện tự nhiên đóng góp 10,27%. (Trích kết quả nghiên cứu đăng trên tạp chí Công thương số 17 - tháng 7/2024).

3.3. Phân tích ma trận SWOT hoạt động du lịch tại huyện Ninh Hải

Phân tích ma trận SWOT hoạt động du lịch tại huyện Ninh Hải

3.4. Một số giải pháp về phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại huyện Ninh Hải.

3.4.1. Định hướng phát triển du lịch dựa vào cộng đồng của huyện Ninh Hải

Huyện Ninh Hải định hướng phát triển du lịch dựa vào cộng đồng nhằm khai thác hiệu quả tiềm năng và đóng góp vào kinh tế - xã hội. Theo Nghị quyết số 04-NQ/TU (31/8/2021) của Tỉnh ủy Ninh Thuận, mục tiêu giai đoạn 2021-2025, tầm nhìn 2030 là đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, xây dựng sản phẩm du lịch độc đáo, phát triển văn hóa du lịch đặc thù và kết nối với các tuyến du lịch quốc gia. Mô hình du lịch cộng đồng đã được triển khai tại một số địa phương như Vườn quốc gia Núi Chúa và vườn trái cây Ninh Sơn, giúp khai thác giá trị văn hóa, thiên nhiên và phát triển du lịch bền vững.

3.4.2. Một số giải pháp nhằm phát triển du lịch dựa vào cộng đồng tại huyện Ninh Hải         

Để phát triển du lịch dựa vào cộng đồng hiệu quả, cần thực hiện các giải pháp tổng thể từ các khía cạnh kinh tế, xã hội và môi trường.

Đẩy mạnh mô hình du lịch dựa vào cộng đồng tại các địa phương có tiềm năng: Phát triển du lịch cộng đồng thành loại hình chủ đạo tại các địa phương có tiềm năng du lịch như khu vực biển, vườn trái cây, làng nghề truyền thống...Thực hiện các hoạt động tuyên truyền và quảng bá, xúc tiến du lịch, nhằm xây dựng thương hiệu du lịch cho huyện Ninh Hải.

Đẩy mạnh công tác đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ du lịch: Đầu tư vào hạ tầng du lịch là yếu tố quyết định sự thành công của mô hình du lịch dựa vào cộng đồng. Nâng cấp và mở rộng hệ thống giao thông, đặc biệt là các tuyến đường liên xã, liên thôn.Cải thiện cơ sở hạ tầng như điện, nước sạch và hệ thống thông tin liên lạc.Phát triển cơ sở lưu trú, nhà hàng và các dịch vụ du lịch phù hợp với đặc thù văn hóa và cảnh quan của địa phương.

Giải pháp về đào tạo lao động trong ngành du lịch: Chất lượng dịch vụ là yếu tố quan trọng trong việc thu hút du khách. Để nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch, cần thực hiện các giải pháp đào tạo. Đào tạo đội ngũ lao động về kỹ năng du lịch, như quản lý dịch vụ du lịch, hướng dẫn viên, nấu ăn truyền thống, tổ chức sự kiện văn hóa...Phối hợp với các cơ sở đào tạo, trường học, tổ chức các lớp đào tạo nghề ngắn hạn cho người dân địa phương.

Phát triển mạnh các ngành nghề sản xuất, dịch vụ bổ trợ du lịch: Phát triển các ngành nghề liên quan đến du lịch sẽ tạo ra nguồn thu nhập ổn định cho cộng đồng địa phương. Khuyến khích phát triển các nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, làm gốm, sản xuất hàng thủ công mỹ nghệ.Phát triển các dịch vụ bổ trợ như nhà hàng, homestay, chăm sóc sức khỏe, và các hoạt động giải trí.

Giải pháp về bảo vệ và tôn tạo tài nguyên du lịch: Bảo vệ tài nguyên du lịch và môi trường tự nhiên là một yếu tố quan trọng trong phát triển bền vững. Ban hành các quy định bảo vệ tài nguyên thiên nhiên, hạn chế việc xâm phạm và ô nhiễm môi trường.Tổ chức các hoạt động bảo vệ và tôn tạo các di tích lịch sử, văn hóa, cảnh quan thiên nhiên.

Giải pháp về hỗ trợ cộng đồng địa phương: Cộng đồng địa phương cần được hỗ trợ trong việc tham gia và quản lý các hoạt động du lịch. Tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo giúp cộng đồng hiểu rõ về du lịch bền vững và các kỹ năng cần thiết để phục vụ khách du lịch.Thành lập các ban quản lý du lịch dựa vào cộng đồng, để đảm bảo rằng quyền lợi của cộng đồng địa phương được bảo vệ và đóng góp vào sự phát triển du lịch bền vững.

Giải pháp về xúc tiến, quảng bá: Xúc tiến quảng bá du lịch cần phải tận dụng các công nghệ hiện đại, đặc biệt là internet. Xây dựng website du lịch cho huyện Ninh Hải để giới thiệu các điểm đến, dịch vụ du lịch và các chương trình hấp dẫn. Phát hành các ấn phẩm quảng bá, sử dụng các phương tiện truyền thông như đài truyền hình, báo chí, và mạng xã hội để thu hút khách du lịch.

Những giải pháp trên sẽ giúp huyện Ninh Hải phát triển mô hình du lịch dựa vào cộng đồng một cách bền vững, bảo tồn các giá trị văn hóa và thiên nhiên, đồng thời nâng cao đời sống của cộng đồng địa phương.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch (2013) Quy hoạch tổng thể phát triển du lịch Việt Nam đến năm 2020, tầm nhìn 2030, Hà Nội.

2.   Báo cáo tình hình kinh tế - xã hội của Ủy Ban Nhân Dân huyện Ninh Hải, năm 20233. Nguyễn Thị Hường (2011) Du lịch cộng đồng miền núi phía Bắc Việt Nam (nghiên cứu trường hợp bản Sả Séng, Tả Phìn, Sapa, Lào Cai và bản Lác, Chiềng Châu, Mai Châu, Hòa Bình), Luận văn Thạc sỹ ngành Dân tộc học, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Hà Nội.

4. Nguyễn Thị Hồng Lâm (2014), Kinh tế du lịch ở các tỉnh Bắc Trung Bộ trong hộ nhập kinh tế quốc tế, LATS Kinh tế, Học viện chính trị hành chính quốc gia, Hà Nội      

5. Nguyễn Đình Hòe và Vũ Văn Hiếu (2001) Du lịch bền vững, Nhà xuất bản Đại học Quốc gia Hà Nội.

6. Phạm Trung Lương (2002), Du lịch sinh thái – những vấn đề lý luận và thực tiển ở Việt Nam, Nxb giáo dục Hà Nội.

7. Poon, W., & Low, K. L. (2005). Are travelers satisfied with Malaysian hotel International Journal of Contemporary Hospitality Management.

8. Tô Duy Hợp và Lương Hồng Quang (2000) Phát triển cộng đồng - Lý thyết và vận dụng, Nhà xuất bản Văn hóa Thông tin, Hà Nội.

9. Các văn bản chính sách liên quan đến phát triển du lịch và du lịch cộng đồng giai đoạn 2021 - 2030.

ThS. Nguyễn Thị Hà Giang - ThS. Huỳnh Thanh Trúc

Phân hiệu Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh tại Ninh Thuận

TS. Trần Đình Lý - Trường Đại học Nông Lâm TP. Hồ Chí Minh

Tạp chí in số tháng 5/2025