TCDN - Sau khi Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước triển khai thực hiện Quyết định 37/2018/QĐ - TTg xét giáo sư, phó giáo sư, số lượng giáo sư, phó giáo sư đang ngày càng giảm. Năm 2020, số lượng đăng ký xét giáo sư, phó giáo sư cũng giảm mạnh.

GS.TSKH Trần Văn Nhung khi đó là Tổng Thư ký Hội đồng chức danh giáo sư nhà nước cho biết, số lượng giáo sư, phó giáo sư năm 2017 tăng khoảng 60% so với năm 2016. Lý do, ngày hết hạn nộp hồ sơ lùi lại nửa năm, theo đó, các bài báo, sách xuất bản, đề tài nghiệm thu của các ứng viên... cũng được lùi lại nửa năm. Tâm lý chung là có sự thay đổi về quy chế phong GS,PGS nên các ứng viên mong muốn mình đi về "chuyến tàu chót mang số hiệu 174 - (Quyết định 174)".

Theo đó, tổng số người đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư năm 2017 là 1.226 người, tăng gần 60% so với năm trước. Trong đó, có 85 người đạt tiêu chuẩn giáo sư, 1.141 người đạt tiêu chuẩn phó giáo sư.

Tuy nhiên, trước nhiều thông tin phản ánh số lượng ứng viên đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư tăng đột biến năm 2017 cùng nhiều lo ngại về chất lượng, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT), Chủ tịch Hội đồng Chức danh giáo sư Nhà nước (HĐCDGSNN) nghiêm túc xem xét, rà soát kỹ lưỡng bảo đảm chất lượng theo quy định.

Thanh tra Bộ Giáo dục và Đào tạo đã rà soát, kiểm tra từng trường hợp một. Kết quả có 41 ứng viên không đủ điều kiện, trong đó có một số ứng viên tự xin rút hồ sơ.

Đến năm 2018, Hội đồng chức danh giáo sư Nhà nước đã quyết định triển khai đợt xét tuyển đầu tiên theo Quyết định 37/2018/QĐ - TTg vào đầu năm 2019. Như vậy, năm 2018 không xét công nhận tiêu chuẩn chức danh GS,PGS năm 2018.

Năm 2019, năm đầu tiên thực hiện xét giáo sư, phó giáo sư theo Quyết định 37/2018/QĐ - TTg thì số lượng giáo sư, phó giáo sư giảm mạnh.

Cả nước có 73 nhà giáo đạt tiêu chuẩn giáo sư và 349 nhà giáo đạt tiêu chuẩn chức danh Phó Giáo sư. Năm này, có 16 ứng viên giáo sư, phó giáo sư bị "trượt" ở vòng Hội đồng Giáo sư Nhà nước (HĐGDNN) mặc dù đã được các hội đồng ngành/liên ngành thông qua. Nhiều ứng viên giáo sư, phó giáo sư bị loại đã bức xúc gửi tâm thư tới Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và cho rằng không thỏa đáng, không hợp lý.

Ông Trần Anh Tuấn, Chánh văn phòng Hội đồng Giáo sư Nhà nước cho biết, sau khi Hội đồng thảo luận, phân tích, biểu quyết 32/32 người thống nhất nếu ứng viên nào không có hướng dẫn nghiên cứu sinh, không có hướng dẫn thạc sĩ thì không bỏ phiếu, vì đây là tiêu chuẩn cứng và nhiều ứng viên đều phạm vào tiêu chuẩn không có hướng dẫn nghiên cứu sinh; không chủ trì biên soạn giáo trình/chuyên khảo theo quy định...

Năm 2020, số lượng đăng ký xét giáo sư, phó giáo sư cũng giảm mạnh, có 87 Hội đồng giáo sư cơ sở có ứng viên đăng ký và nộp hồ sơ xét công nhận đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư với 542 hồ sơ ứng viên, trong đó có 77 hồ sơ ứng viên giáo sưu, 465 hồ sơ ứng viên phó giáo sư.

Kết quả, số ứng viên đạt đủ số phiếu tín nhiệm theo quy định là 339 ứng viên, trong đó 39 ứng viên giáo sư, 300 ứng viên phó giáo sư. Tỷ lệ đạt so với tổng số ứng viên đăng ký nộp hồ sơ tại các Hội đồng giáo sư cơ sở cho đến thời điểm này là 62,55% (trong đó tỉ lệ đạt của ứng viên giáo sư là 50,65%, ứng viên phó giáo sư là 64,52%).

Hội đồng Giáo sư Nhà nước nhận định, năm 2020 là năm thứ 2 thực hiện Quyết định số 37/2018/QĐ-TTg (QĐ 37) về quy định tiêu chuẩn, thủ tục xét công nhận đạt tiêu chuẩn và bổ nhiệm chức danh giáo sư, phó giáo sư; thủ tục xét hủy bỏ công nhận chức danh và miễn nhiệm chức danh GS, PGS và là năm đầu tiên thực hiện Quyết định số 25/2020/QĐ-TTg (QĐ 25) sửa đổi, bổ sung một số điều của QĐ 37.

Về cơ bản, chất lượng ứng viên giáo sư, phó giáo sư năm 2020 khá tốt, hầu hết các ứng viên có công trình nghiên cứu khoa học đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín thuộc danh mục ISI, Scopus.

Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ, Chủ tịch Hội đồng GSNN nhấn mạnh: "Việc công khai thông tin ứng viên đạt tiêu chuẩn trên trang thông tin điện tử của các cơ sở giáo dục đại học và trang thông tin điện tử của Hội đồng giáo sư nhà nước đã phản ánh tính công khai, minh bạch của quá trình xét đạt tiêu chuẩn giáo sư, phó giáo sư. Những thông tin phản biện từ xã hội, cộng đồng các nhà khoa học,… là nguồn thông tin hữu ích giúp các Hội đồng GS các cấp lựa chọn được những ứng viên đủ điều kiện và xứng đáng đạt tiêu chuẩn chức danh giáo sư, phó giáo sư".