Thương mại điện tư: Dư địa nhiều, thiếu hạ tầng

TCDN -

Thị trường thương mại điện tử Việt Nam được dự đoán nhiều tiềm năng và sẽ bùng nổ trong thời gian tới. Tuy vậy, các hạ tầng cho kinh tế số còn bộc lộ không ít hạn chế.

Sẽ có khoảng 30% dân số mua sắm online

Thống kê từ Cục Thương mại điện tử và công nghệ thông tin (Bộ Công Thương) cho thấy trong năm 2018, tỷ lệ mua hàng qua Facebook đạt 70%, tăng nhẹ so với năm 2017. Trong số những người mua sắm qua mạng xã hội, 33% mua hàng qua cả Facebook và Zalo, 37% chỉ mua hàng qua Facebook. Số người chỉ mua hàng qua Zalo khiêm tốn ở mức 2%. Ngay cả đối với những người mua hàng qua cả 2 mạng xã hội, Facebook vẫn được dùng thường xuyên hơn (77% so với 5%).

Với sự thâm nhập cao của internet, các thiết bị di động và mạng xã hội, ngày càng có nhiều cá nhân tham gia vào thương mại điện tử. Trong số hơn 1.000 người được hỏi, có tới 25% đã từng hoặc đang bán hàng trực tuyến.

Mặt hàng được các cá nhân bán phổ biến nhất là đồ thời trang; (39%), mỹ phẩm (28%) và đồ ăn, thức uống (25%). Facebook là trang bán hàng trực tuyến được các cá nhân sử dụng nhiều nhất với 66%. Cũng trong top 3 là Shopee - 49% và Lazada - 26%.

Theo các chuyên gia, nếu như năm 2015 doanh số giao dịch qua thương mại điện tử đạt 4,07 tỷ USD, năm 2016 đạt 5,1 tỷ USD, đến năm 2017 lên tới 6,2 tỷ USD và dự kiến năm 2020 sẽ đạt 10 tỷ USD... là cơ hội lớn để Việt Nam phát triển kinh tế số. Dự báo, đến năm 2020, Việt Nam có khoảng 30% dân số tham gia mua sắm online, đạt 350 USD/ người. Theo đó, thương mại điện tử trên nền tảng di động và thương mại điện tử định vị sẽ tiếp tục là xu thế chủ đạo trên thế giới và chiếm khoảng 25% tổng mức bán lẻ toàn cầu.

Nghiên cứu của Trung tâm kinh doanh toàn cầu của Đại học Tufts (Mỹ) cho thấy, Việt Nam xếp thứ 48/60 quốc gia có tốc độ chuyển đổi kinh tế số nhanh trên thế giới; đồng thời xếp hạng 22 về tốc độ phát triển số hóa. Điều này chứng tỏ Việt Nam đang trong nền kinh tế số và lĩnh vực thương mại điện tử có triển vọng tiến xa hơn.

Báo cáo của Liên Hợp quốc về chỉ số Chính phủ điện tử 2018, từ năm 2014 đến nay Việt Nam đã tăng 11 bậc, xếp thứ 88 trong số 193 quốc gia và vùng lãnh thổ về xếp hạng chỉ số phát triển Chính phủ điện tử (EGDI). Điều này chứng tỏ Việt Nam là một trong 10 quốc gia đã nhảy vọt từ chỉ số phát triển EGDI từ mức trung bình đến mức cao trong nhóm các nước khu vực ASEAN, xếp thứ 6 sau Singapore, Malaysia, Philippines, Thái Lan và Brunei.

Ông Nguyễn Thanh Hưng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam cho rằng, mặc dù có tốc độ tăng trưởng nhanh nhưng quy mô giao dịch thương mại điện tử của Việt Nam còn thấp so với các quốc gia khác. Tỷ trọng giao dịch thương mại điện tử trong tổng mức bán lẻ cách xa so với trung bình thế giới và khu vực.

Trong khi đó, Việt Nam có dân số hơn 90 triệu người, tỷ lệ dân số trẻ và thuộc nhóm có mức độ truy cập internet thường xuyên cao hơn các nước khác. Đây là cơ sở để thị trường thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục tăng trưởng trong tương lai, thương mại điện tử tại khu vực nông thôn sẽ là điểm đến đầu tư của các doanh nghiệp lớn trong giai đoạn tới.

Ông Đặng Hoàng Hải, Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) thừa nhận các hạ tầng cho kinh tế số, như hạ tầng thanh toán điện tử, hạ tầng phân phối điện tử, hạ tầng nhân lực thương mại điện tử và công nghệ thông tin, hạ tầng an toàn an ninh thông tin còn bộc lộ nhiều hạn chế.

Không những thế, một bộ phận lớn các doanh nghiệp Việt Nam, bao gồm cả doanh nghiệp thương mại điện tử còn chưa ý thức được hoặc chưa quan tâm thích đáng đến sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ hiện đại.

Bà Lê Thị Hà, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết thêm, mặc dù hành lang pháp lý về thương mại điện tử (Nghị định 52/2013/NĐ- CP) đã được xây dựng khá chi tiết, đáp ứng yêu cầu về quản lý thương mại điện tử tại thời điểm ban hành, nhưng thị trường thương mại điện tử thay đổi liên tục đặt ra nhiều vấn đề cần điều chỉnh. Cụ thể, công nghệ số, internet phát triển và thay đổi nhanh chóng dẫn đến nhiều mô hình thương mại điện tử mới liên tục xuất hiện, không chỉ giới hạn ở hai mô hình phổ biến là website thương mại điện tử và website cung cấp dịch vụ thương mại điện tử như trước đây. Các giao dịch, dịch vụ cũng không còn ở phạm vi một quốc gia mà đã xuyên biên giới, đa dạng về chủ thể tham gia, phức tạp về cách thức hoạt động.

Đầu tư vốn, công nghệ và nhân lực

Để tiếp cận với sự phát triển nhanh chóng của kinh tế số trong cuộc cách mạng 4.0, các chuyên gia cho rằng, cần sự đầu tư lớn về nguồn vốn, công nghệ và nhân lực. Ngoài các công nghệ về thực tế ảo, trí tuệ nhân tạo, blockchain (chuỗi khối) là một trong những xu hướng công nghệ đột phá, có khả năng ứng dụng rộng rãi ở nhiều ngành nghề, lĩnh vực được kỳ vọng trong thương mại điện tử.

Thêm nữa, cần nhanh chóng hoàn thiện cơ sở hạ tầng, bởi đây là mắt xích quan trọng giúp thương mại Việt Nam phát triển. Đặc biệt, thương mại điện tử tương tác (social commerce) có nhiều triển vọng sẽ tiếp tục phát triển mạnh trong năm 2019 khi xu hướng này đang thu hút quan tâm của nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là nhóm các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Đại diện Bộ Công Thương cho rằng, bên cạnh việc đẩy mạnh phát triển đồng bộ và hoàn thiện hệ thống thanh toán thương mại điện tử quốc gia, cần một hệ thống thể chế thuận lợi và đầu tư xây dựng các cơ sở hạ tầng để tạo ra được hạ tầng kĩ thuật cho nền kinh tế số.

Ngoài sự hỗ trợ từ phía cơ quan nhà nước, doanh nghiệp phải tối ưu hóa mô hình kinh doanh và tập trung phát triển kỹ năng mới nhằm sử dụng hiệu quả chuỗi cung ứng thông minh cũng như có giải pháp để quản lý tài sản trí tuệ khi thương mại điện tử phát triển nhanh và mạnh trong thời kỳ mới.

Riêng vấn đề quản lý thuế, đại diện Cục thuế TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, cần có phương án để quản lý tốt và kêu gọi được những cá nhân, tổ chức kinh doanh qua mạng tự giác kê khai nộp thuế vì hiện vẫn chưa có điều khoản, quy định cụ thể cho việc quản lý thu thuế đối với hoạt động thương mại điện tử. Đến nay, việc thu thuế từ hoạt động bán hàng qua mạng xã hội vẫn dựa trên cơ chế động viên các cá nhân, doanh nghiệp tự kê khai giao dịch, thông tin địa chỉ, mã số thuế cá nhân để cơ quan chức năng có cơ sở kiểm soát việc nộp thuế.

Thực tế cũng cho thấy, nếu chỉ một mình cơ quan thuế vào cuộc sẽ khó trong việc thu thuế các hoạt động kinh doanh qua thương mại điện tử, vì cơ quan thuế không có chuyên môn và thẩm quyền về quản lý hệ thống mạng, thông tin truyền thông.

Hoàng Lan - Tạp chí TCDN số 1+2/2019

Bạn đang đọc bài viết Thương mại điện tư: Dư địa nhiều, thiếu hạ tầng tại chuyên mục Thị trường của Tạp chí Tài chính doanh nghiệp. Liên hệ cung cấp thông tin và gửi tin bài cộng tác:

email: [email protected], hotline: 086 508 6899

Tag:

12536 thương mại điện tư: dư địa nhiều;12537 thiếu hạ tầng;12538 thuơng mại điện tử;7526 cục thuế tp hcm;11790 cách mạng 4.0;12539 lê thị hà;3170 Bộ công thương