TCDN - Tình trạng mua bán hóa đơn trái phép, trốn thuế của nhiều doanh nghiệp đã bị cơ quan thuế phát hiện. Ngành thuế kiên quyết xử lý hành vi này, chuyển cơ quan công an điều tra xử lý theo quy định của pháp luật

Bài 1: Quản lý rủi ro hóa đơn, ngăn ngừa từ xa

Thất thu ngân sách hàng trăm tỷ đồng

Cục Thuế Quảng Trị vừa có các văn bản gửi đến các cơ quan chức năng và Cục Thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương danh sách hàng loạt doanh nghiệp (DN) “ma” mua bán hóa đơn trái phép hoặc có dấu hiệu trốn thuế trên địa bàn tỉnh. Trong đó, đa phần là các DN được thành lập dưới hình thức Công ty TNHH MTV và hoạt động chỉ một thời gian ngắn.

Tại buổi làm việc với Bộ Công an mới đây, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, trong thời gian qua, Bộ Tài chính đã tập trung làm tốt một số việc như: phát hành hóa đơn điện tử, mang lại lợi ích lớn, đóng góp vào số thu nội địa; triển khai Cổng thông tin điện tử dành cho nhà cung cấp nước ngoài và Cổng thương mại điện tử. Vì vậy, nếu kết nối đồng bộ dữ liệu về thuế với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ giúp ích rất lớn trong việc chống thất thu thuế.

Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Công an vào cuộc, điều tra, xử lý hiện tượng mua bán hóa đơn điện tử giả để trục lợi diễn ra trong thời gian qua.

Đơn cử, qua kiểm tra, rà soát hồ sơ kê khai thuế của Công ty TNHH MTV Lộc Anh Quảng Trị (địa chỉ đăng ký kinh doanh: thôn Mai Lộc 1, xã Cam Chính, huyện Cam Lộ, tỉnh Quảng Trị) phát hiện nhiều dấu hiệu vi phạm bất thường khi phát hiện doanh nghiệp này không hoạt động tại địa chỉ đăng ký cũng như không liên lạc được với người đại diện theo pháp luật của công ty.

Từ những thông tin trên, cơ quan thuế nhận thấy Công ty TNHH MTV Lộc Anh Quảng Trị có dấu hiệu rủi ro cao về thuế. Cụ thể, DN không kê khai đầy đủ hồ sơ khai thuế GTGT, số liệu doanh thu và thuế GTGT trên hệ thống hóa đơn điện tử có sự chênh lệch so với số liệu trên tờ khai thuế GTGT. DN sử dụng nhiều số hóa đơn xuất cho khánh hàng với doanh thu tăng đột biến.

Trước sự việc trên, cơ quan thuế đã gửi công văn về việc chuyển tin báo việc có dấu hiệu sử dụng không hợp pháp hóa đơn đối với Công ty TNHH MTV Lộc Anh Quảng Trị sang cơ quan điều tra Công an tỉnh Quảng Trị để phối hợp điều tra, xác minh theo quy định.

Đây là một trong hàng trăm vụ việc được cơ quan thuế chuyển sang cơ quan điều tra để phối hợp xử lý tình trạng doanh nghiệp “ma” mua bán hóa đơn, trốn thuế, gây thất thu ngân sách nhà nước.

Đáng chú ý, theo số liệu của Tổng cục Thuế, trong năm 2022 và 5 tháng đầu năm 2023 (tính đến ngày 17/5/2023), cơ quan thuế đã chuyển hồ sơ của 9 doanh nghiệp trực tiếp đề nghị hoàn thuế GTGT mặt hàng gỗ và sản phẩm làm từ gỗ, dăm gỗ, viên nén gỗ sang cơ quan công an để phối hợp điều tra, xác minh (không kể các doanh nghiệp trung gian bán hàng cho doanh nghiệp hoàn thuế), nguyên nhân do DN có dấu hiệu sử dụng hoá đơn khống để hoàn thuế, DN mua hàng của DN có rủi ro cao về thuế…

Thời gian gần đây, cơ quan điều tra liên tiếp khởi tố các vụ án mua bán trái phép hóa đơn với số tiền hàng nghìn tỷ đồng.

Đơn cử như Cơ quan An ninh điều tra, Công an tỉnh Hưng Yên mưới khởi tố vụ án, khởi tố 4 bị can trong đường dây điều hành hơn 20 DN "ma" xuất hơn 5.500 hóa đơn, với tổng giá trị lên tới 2.200 tỷ đồng.

Các bị can đã mua hơn 20 DN “ma” từ các chủ doanh nghiệp đang muốn giải thể để đăng ký hồ sơ khống nhằm phát hành hóa đơn giá trị gia tăng (GTGT) khống. Từ cuối năm 2020 đến nay, nhóm DN này đã xuất hơn 5.500 hóa đơn với tổng số tiền bao gồm thuế GTGT khoảng 2.200 tỷ đồng, tạo điều kiện cho các DN khác mua, sử dụng hóa đơn trái phép, gây thất thu thuế cho nhà nước hàng trăm tỷ đồng.

Chuyển ngay cơ quan điều tra

Phó tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Vũ Chí Hùng khẳng định, tình trạng mua bán hóa đơn không hợp pháp không phải là việc mới phát sinh gần đây. Nhưng từ khi triển khai sử dụng hóa đơn điện tử, Bộ Tài chính đã chỉ đạo cơ quan Thuế xây dựng và triển khai hệ thống Ứng dụng HĐĐT phát triển công cụ tự động rà soát những doanh nghiệp có hành vi sử dụng hóa đơn không hợp pháp. Qua đó, cơ quan thuế sẽ nhận diện chính xác những đối tượng có hành vi mua bán hóa đơn không hợp pháp.

Ông Hùng khẳng định, “Với cơ sở dữ liệu lớn về hóa đơn điện tử, ngành Thuế đã triển khai phân tích nhằm phát hiện, xử lý rủi ro, sử dụng các công cụ rà soát để phát hiện nhanh chóng, kịp thời chuyển sang cơ quan điều tra nếu phát hiện việc mua, bán hóa đơn không hợp pháp”.

Tại Chỉ thị số 01/CT-TCT về việc tăng cường các biện pháp rà soát, kiểm tra hóa đơn nhằm ngăn chặn gian lận trong việc sử dụng hóa đơn, quyền Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế Mai Xuân Thành yêu cầu Thủ trưởng cơ quan Thuế các cấp trong quá trình giám sát trọng điểm, thanh tra, kiểm tra, nếu xác định người nộp thuế không phát sinh vi phạm thì đưa ra khỏi danh sách giám sát trọng điểm. Trường hợp phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về thuế, về hóa đơn thì kịp thời xử lý hoặc củng cố hồ sơ, chuyển cơ quan Công an để xử lý theo quy định, đồng thời thông báo đến cơ quan Thuế liên quan và tiến hành nhập toàn bộ thông tin lên Ứng dụng xác minh hóa đơn theo quy định.

Thực hiện rà soát các thông tin có nội dung rao bán hóa đơn điện tử không hợp pháp tại các nền tảng không gian mạng (facebook, website, zalo,...). Trên cơ sở đó, thu thập thông tin của các tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi bán trái phép hóa đơn điện tử tại địa bàn quản lý để truy xuất nguồn gốc của hóa đơn điện tử rao bán (tên, mã số thuế, địa chỉ, điện thoại...). Trường hợp phát hiện hành vi vi phạm pháp luật về thuế, về hóa đơn thì kịp thời xử lý hoặc củng cố hồ sơ, chuyển cơ quan Công an để xử lý theo quy định.

Tăng cường công tác phối hợp với các cơ quan chức năng, trường hợp qua thanh tra, kiểm tra hóa đơn xác định có dấu hiệu vi phạm pháp luật thì thực hiện thu thập tài liệu, củng cố đầy đủ hồ sơ pháp lý, xác minh các dấu hiệu rủi ro và đối chiếu với các quy định của pháp luật để xác định rõ hành vi vi phạm pháp luật để chuyển đến cơ quan Công an theo quy định. Trong hồ sơ kiến nghị chuyển cơ quan Công an phải nêu rõ hành vi vi phạm, hậu quả thiệt hại, thời gian, địa điểm xảy ra hành vi vi phạm.

Để ngăn chặn tình trạng buôn bán, sử dụng hóa đơn điện tử trái pháp luật, ngành Thuế sẽ phối hợp chặt chẽ hơn với Cơ quan điều tra, Bộ Công an để xử lý theo quy định đối với doanh nghiệp bán hóa đơn; truy vết xử lý doanh nghiệp mua hóa đơn và xử lý triệt để tình trạng bao che cho những hành vi vi phạm pháp luật trong sử dụng hoá đơn.

Đồng thời tuyên truyền, phổ biến đến người dân, doanh nghiệp trong việc sử dụng hóa đơn không hợp pháp để hợp thức kê khai thuế sẽ bị phạt về hành vi trốn thuế và truy cứu trách nhiệm hình sự. Đối với hành vi bán hóa đơn sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ Luật hình sự.

Bên cạnh đó, Tổng cục Thuế kiến nghị, sửa đổi Nghị định về đăng ký kinh doanh, Luật Doanh nghiệp phải có quy định theo hướng người đại diện pháp luật phải được xác thực với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư của Bộ Công an;

Người đại diện pháp luật mà có vi phạm pháp luật thuế, là đại diện pháp luật của các doanh nghiệp bỏ địa chỉ kinh doanh và/hoặc chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế, trường hợp muốn thành lập doanh nghiệp mới thì cần có chế tài xử lý cụ thể, tạm thời chưa cấp phép giấy chứng nhận thành lập doanh nghiệp mới và đưa ra các thông tin cảnh báo rủi ro, có biện pháp ngăn chặn.