TCDN - Chiều 23/4, Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (thuế VAT) (sửa đổi).

Hoàn thiện quy định chính sách thuế

Trình bày Tờ trình của Chính phủ tại Phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, dự án Luật nhằm hoàn thiện quy định về chính sách thuế VAT để bao quát toàn bộ các nguồn thu, mở rộng cơ sở thu; bảo đảm tính minh bạch, dễ hiểu, dễ thực hiện Luật để góp phần nâng cao năng lực và hiệu quả của hoạt động quản lý thuế trong phòng, chống trốn thuế, thất thu và nợ thuế; đảm bảo thu đúng thu đủ vào ngân sách nhà nước, đảm bảo ổn định nguồn thu ngân sách nhà nước.

Đổi mới các nội dung và các điều luật theo hướng gia tăng các quy định, luật hóa các quy định đã thực hiện ổn định tại văn bản dưới luật (Nghị định, Thông tư) nhằm cải cách thủ tục hành chính; cải cách thủ tục quản lý thuế theo hướng đơn giản, rõ ràng, thống nhất, ổn định chính sách, thực hiện quản lý thuế điện tử, bảo vệ quyền lợi người nộp thuế, tạo môi trường thuận lợi cho người nộp thuế tuân thủ pháp luật về thuế, tự giác nộp đúng, đủ, kịp thời tiền thuế vào ngân sách nhà nước.

Khắc phục các vướng mắc phát sinh trong quá trình thực hiện Luật thuế VAT thời gian qua; tháo gỡ bất cập, chồng chéo trong hệ thống pháp luật thuế VAT và bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ với các pháp luật liên quan; bảo đảm tính khả thi, minh bạch và thuận lợi cho tổ chức thực hiện, khơi thông, phát huy nguồn lực cho phát triển kinh tế - xã hội. Sửa đổi, bổ sung những quy định nhằm phù hợp với xu hướng cải cách thuế của quốc tế.

Theo Bộ trưởng Hồ Đức Phớc, Dự thảo Luật thuế VAT (sửa đổi) gồm 04 Chương, 16 Điều.

Dự thảo Luật về cơ bản vẫn được kế thừa từ Luật hiện hành nhưng có chỉnh lý, bổ sung cho phù hợp với nội dung chính sách. Cụ thể, dự thảo Luật giữ nguyên nội dung quy định tại 05 Điều của Luật thuế VAT hiện hành gồm: phạm vi điều chỉnh (Điều 1); thuế VAT (Điều 2); đối tượng chịu thuế (Điều 3); căn cứ tính thuế (Điều 6); phương pháp tính thuế (Điều 9).

Bỏ 01 Điều của Luật thuế VAT hiện hành quy định về hóa đơn, chứng từ (Điều 14).

Sửa đổi, bổ sung các nội dung quy định tại 10 Điều của Luật thuế VAT hiện hành gồm: người nộp thuế (Điều 4); đối tượng không chịu thuế (Điều 5); giá tính thuế (Điều 7); thuế suất (Điều 8); phương pháp khấu trừ thuế (Điều 10); phương pháp tính trực tiếp trên GTGT (Điều 11); khấu trừ thuế VAT đầu vào (Điều 12); các trường hợp hoàn thuế (Điều 13); hiệu lực thi hành (Điều 15); tổ chức thực hiện (Điều 16). Bổ sung 01 Điều quy định về thời điểm xác định thuế VAT.

Đối với những nội dung sửa đổi, bổ sung, dự thảo Luật đã bám sát theo 5 nhóm chính sách tại hồ sơ lập đề nghị xây dựng dự án Luật thuế VAT (sửa đổi) đã được Ủy ban Thường vụ Quốc hội đồng ý gồm: (1) Hoàn thiện các quy định về đối tượng không chịu thuế VAT; (2) Hoàn thiện các quy định về giá tính thuế VAT; (3) Hoàn thiện các quy định về thuế suất thuế VAT; (4) Hoàn thiện các quy định về khấu trừ thuế VAT đầu vào; (5) Hoàn thiện các quy định về hoàn thuế VAT.

Đồng thời, theo Bộ trưởng, thực hiện ý kiến của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại phiên họp thứ 28 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (ngày 18/12/2023): “Quy định về thuế VAT nằm ở nhiều nghị định khác nhau, nên cần rà soát luật hóa tối đa, tránh tình trạng luật khung, luật ống nhất là đối với luật về thuế”, dự thảo Luật đã luật hóa một số nội dung đang thực hiện ổn định tại các văn bản dưới Luật đối với 04 nhóm chính sách là: người nộp thuế, thời điểm xác định thuế VAT, phương pháp khấu trừ thuế và phương pháp tính trực tiếp.

Nhóm đối tượng không chịu thuế, chịu thuế 5% chưa được thu hẹp đáng kể

Báo cáo Thẩm tra sơ bộ Dự án Luật Thuế VAT (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, Ủy ban Tài chính Ngân sách nhất trí về sự cần thiết sửa đổi Luật để giải quyết các bất cập trong thực tiễn cũng như hoàn thiện chính sách thu, phù hợp với mục tiêu đề ra trong Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 và Kế hoạch số 81/KH-UBTVQH15 của UBTVQH triển khai thực hiện Kết luận số 19-KL/TW của Bộ Chính trị.

Tuy nhiên, theo ông Lê Quang Mạnh, một số định hướng cụ thể trong Chiến lược cải cách thuế liên quan đến thuế VAT chưa được triển khai như định hướng bao quát, mở rộng cơ sở thu; tiến tới cơ bản áp dụng một mức thuế suất và thực hiện tăng thuế suất theo lộ trình. Có thể thấy nhóm hàng hóa, dịch vụ thuộc đối tượng không chịu thuế và nhóm chịu thuế suất 5% chưa được thu hẹp đáng kể.

Bên cạnh đó, nhiều nội dung sửa đổi, bổ sung là những nội dung đã được quy định tại các văn bản dưới Luật hoặc để đồng bộ với quy định của các luật chuyên ngành; số lượng các điều, khoản sửa đổi, bổ sung có nội hàm mới so với quy định hiện hành về thuế VAT chưa nhiều nên chưa thật tương xứng với quy mô của Luật sửa đổi toàn diện sau một thời gian dài thực hiện.

Vì vậy, Ủy ban Tài chính Ngân sách đề nghị Chính phủ bám sát các mục tiêu, định hướng đã được xác định trong Chiến lược cải cách hệ thống thuế đến năm 2030 để cân nhắc bổ sung phạm vi các nội dung chính sách được sửa đổi, bảo đảm tính bao quát, tổng thể đối với các nguồn thu, ít nhất là trong trung hạn của hệ thống chính sách thuế VAT.