TCDN - “Kịch bản”, “vở diễn”, “sóng ngầm”, “tranh giành quyền lực”… và “Chuyện gì đang xảy ra ở Eximbank?” - là những từ khóa gắn với tên của trên 5.000 bài báo phản ánh những sự kiện kinh ngạc dư luận diễn ra tại Eximbank (EIB) suốt từ 1/1/2015 đến nay, với những “kỷ lục” mang tên gọi EIB.

Ngân hàng tư nhân này đang có tổng tài sản trên 160 ngàn tỷ, với trên 130 ngàn tỷ là tiền tiết kiệm của người dân. Trong khi đó, tìm kiếm keyword “trách nhiệm” gắn với thảm kịch EIB, lại không có?

“Kỷ lục” 2 năm, 8 lần đổi “ghế nóng”!..

Đỉnh cao là “sự kiện” ngày 13/4. Theo Thông báo của EIB, sáng 13/4, HĐQT đã họp và ban hành 2 nghị quyết liên quan Đơn từ nhiệm của Chủ tịch Yasuhiro Saitoh.HĐQT đã họp bầu Phó Chủ tịch Nguyễn Quang Thông tạm thời làm Chủ tịch để chủ tọa cuộc họp cho đến khi bầu được Chủ tịch mới.  Các cuộc họp đã diễn ra từ 10h15’ đến 11h10’.

Kết quả, “Chủ tịch tạm thời” Nguyễn Quang Thông ký Nghị quyết số 156  miễn nhiệm chức danh Chủ tịch HĐQT của ông Yasuhiro Saitoh.

Tiếp đó, lại ra Nghị quyết 157 bầu ông Yasuhiro Saitoh vừa bị miễn nhiệm trở lại chức Chủ tịch HĐQT và do chính ông Yasuhiro Saitoh ký.

Như vậy, chỉ chưa đầy 1 tiếng, EIB có tới 3 lần đổi “ghế nóng”, từ Yasuhiro Saitoh, sang Nguyễn Quang Thông và quay trở lại Yasuhiro Saitoh.

Sự kiện của EIB đã làm “nóng” các mặt báo với gần 100 tin, bài, gây kinh ngạc dư luận vì cực kỳ khó hiểu.

Tính từ 1/3/2019 đến 15/6/2020, EIB từng có 5 lần “đổi ghế” Chủ tịch: Từ Lê Minh Quốc, sang Lương Thị Cẩm Tú, trở lại Lê Minh Quốc, sang Cao Xuân Ninh, rồi về Yasuhiro Saitoh.

Cộng với 3 lần “đổi ghế” vừa diễn ra, EIB đi vào lịch sử ngân hàng với 8 lần “đổi ghế ” chỉ trong 2 năm có lẻ.

“Kỷ lục” gây xáo trộn trước Đại hội.

Lần thứ nhất, vào ngày 22/3/2019, bà Lương Thị Cẩm Tú ngồi vào “ghế nóng” thay ông Lê Minh Quốc. Sự kiện nữ doanh nhân trẻ sinh năm 1980, có cổ phần cá nhân lớn nhất (1,12%) tại EIB, ngồi vào ghế Chủ tịch, được kỳ vọng sẽ mở ra thời kỳ phát triển mới.

Tuy nhiên, Chủ tịch tiền nhiệm sinh năm 1951 Lê Minh Quốc đã lấy lại “ghế” một cách “ngoạn mục”.

Ông làm Đơn khởi kiện ra TAND TP.HCM, đề nghị và được Tòa ra quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời để tạm dừng thực hiện Nghị quyết 112 từ ngày 27/3/2019.

Đến ngày 14/5, ông lại rút Đơn khởi kiện, Tòa đình chỉ vụ án, Nghị quyết 112 có hiệu lực trở lại vào ngày 14/5 - ngày Tòa ban hành Quyết định hủy bỏ biện pháp khẩn cấp “có hiệu lực thi hành ngay”.

Tuy nhiên, đúng ngày 15/5, HĐQT họp. Và dù không được bầu làm Chủ tọa, cuộc họp chưa kết thúc, ông Quốc vẫn cùng 4/8 thành viên ký Biên bản tạo lập, không có chữ ký của Chủ tọa, Thư ký, của 3/8 thành viên dự họp. Căn cứ vào “Biên bản”, ông Quốc lấy tư cách Chủ tịch HĐQT ký Nghị quyết 231 hủy bỏ Nghị quyết 112 ngay khi cuộc họp chưa kết thúc.

Chủ tọa và nhiều thành viên khi biết sự việc đã phản đối, ra văn bản khẳng định Nghị quyết 231 không có giá trị pháp lý.

Dù thế, với đồng thuận của nhóm 5/9 thành viên HĐQT, Nghị quyết 231 vẫn có hiệu lực dù tranh chấp pháp lý căng thẳng; mở đầu quá trình 8 lần  “đổi ngôi” đầy bất ngờ “lặp đi, lặp lại”.

“Lặp lại” đầu tiên, các lần “đổi ghế” đều diễn ra trước thềm các đại hội.

Bà Lương Thị Cẩm Tú, “lên ngôi” ngày 22/3, thì ngày 27/4 tổ chức Đại hội thường niên 2019.

Ông Lê Minh Quốc lấy lại “ghế nóng”, rồi trao cho ông Cao Xuân Ninh bằng các Nghị quyết 231 và 238 đầy bất đồng, đến mức 1 tháng sau, ông Ninh phải làm đơn từ nhiệm. Nhưng phải 1 năm sau, với Đơn từ nhiệm lần 2, ông mới rời “ghế nóng”.

Ông Yasuhiro Saitoh, nhậm chức ngày 24/6/2020, khi chỉ còn 4 ngày, EIB khai mạc “liên hoàn” hai  đại hội thường niên và bất thường.

Và hiện nay, sự “liên hoàn” nâng lên 3 đại hội: thường niên 2020 (ngày 36/4); thường niên 2021 (27/4) và bất thường (14/5), ông Yasuhiro Saitoh lại xin từ nhiệm, rồi lại ngồi ngay vào “ghế nóng” để điều hành 3 đại hội nói trên khi thời gian khai mạc chỉ còn đúng… 13 ngày.

“Kỷ lục” làm Chủ tịch… 55 phút!

Với kết quả “tương tác” giữa Nghị quyết 112, Quyết định của Tòa án và Nghị quyết 231, bà Lương Thị Cẩm Tú ghi “kỷ lục” ngồi “ghế nóng” ngắn nhất trong lịch sử EIB: 5 ngày.

Tuy nhiên, với sự kiện kinh ngạc sáng 13/4 vừa qua, “kỷ lục” đó đã bị ông Nguyễn Quang Thông phá vỡ với thời gian đảm nhiệm chức danh Chủ tịch HĐQT ngân hàng là… 55 phút (từ 10h15’ – 11h10)!.

“Kỷ lục” 9 lần dời, hoãn, tổ chức bất thành Đại hội

Ngày 11/1/2019, Chủ tịch Lê Minh Quốc thông báo họp ĐHĐCĐ 2019 vào ngày 26/4/2019. Sumitomo Mitsui Banking Corpoation (SMBC) - cổ đông lớn nhất, chiếm 15% vốn điều lệ tại EIB từ năm 2008 - đã gửi Văn bản kiến nghị bổ sung 03 nội dung vào chương trình nghị sự: Xem xét việc ông Yasuhiro Satoh từ chức; Những vấn đề tồn tại của EIB và khuyến nghị của Ủy ban chỉ đạo độc lập thuộc HĐQT; Thanh lọc, cắt giảm qui mô HĐQT (từ 10 xuống 5-7 người).

Do bị từ chối nhiều lần, SMBC đã yêu cầu triệu tập đại hội bất thường để xem xét kiến nghị của mình. Đồng thời, SMBC có Thông báo gửi HĐQT: “từ ngày 18/5/2019, ông Yasuhiro Saitoh không phải là một viên chức, nhân viên, người được ủy nhiệm hay đại diện của SMBC”.

Việc từ chối kiến nghị của SMBC đã gây bức xúc cho nhiều cổ đông, khiến HĐQT bị chi phối, phải dời hoãn hoặc tổ chức bất thành các đại hội thường niên và bất thường.

Kết quả là một “kỷ lục” mới được lập ra: 2 năm, 9 lần dời, hoãn hoặc tổ chức bất thành ĐHĐCĐ, khiến EIB trở thành ngân hàng duy nhất không tổ chức được ĐHĐCĐ thường niên 2019, không có Tổng Giám đốc, Người đại diện theo pháp luật, Kế toán trưởng.., 7 năm liền cổ đông không được chia cổ tức, hiện 8/9 thành viên HĐQT đang bị các nhóm cổ đông kiến nghị bãi nhiệm…

Câu hỏi trách nhiệm?

Chìm trong tranh đấu quyền lực kéo dài, mất đoàn kết nội bộ nghiêm trọng, EIB từ một ngân hàng top đầu, trở thành một nhà băng ở nhóm sau, với lợi nhuận thua xa những “đàn em” một thời như OCB, TPBank, VIB...

Các cổ đông có thể không đứng cùng chiến tuyến, nhưng HĐQT thì phải có năng lực và đạo đức, phải đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp thực sự của các cổ đông. Thế nhưng EIB lại vi phạm liên tục, kéo dài.

Và trách nhiệm đã được gọi tên

Ngày 5/12/2019, do liên tục xâm phạm quyền cổ đông SMBC, Cơ quan Thanh tra giám sát NHNN (TTGSNH) đã ban hành 6 quyết định xử phạt vi phạm về hành vi “không tổ chức hoặc tổ chức ĐHĐCĐ không đúng qui định” đối với các ông: Lê Minh Quốc, Cao Xuân Ninh, Nguyễn Quang Thông, Ngô Thanh Tùng, Lê Văn Quyết và Yasuhiro Saitoh.

Ngày 26/10/2020, Văn phòng Chính phủ  có Công văn số 8912/VPCP-V.I thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình: “NHNN khẩn trương ban hành Kết luận Thanh tra (KLTT) tại EIB theo đúng quy định pháp luật; chịu trách nhiệm giải quyết dứt điểm các nội dung phản ánh, kiến nghị của Cty Thắng Phương, SMBC, nhằm đảm bảo hoạt động ổn định của EIB; báo cáo Thủ tướng kết quả thực hiện trong tháng 11/2020”.

Tuy nhiên, phải tới ngày 18/12/2020, KLTT số 4661/KL-TTGSNH2, mới được ban hành; ngày 24/12/2020, KLTT mới được công bố tại EIB.

KLTT xác định hành loạt vi phạm Luật Doanh nghiệp, Luật Các TCTD và Điều lệ EIB tại EIB trên tất cả các nội dung thanh tra thời kỳ từ 1/1/2017 đến 30/9/219.

Trong đó, HĐQT chưa thực hiện đẩy đủ nhiệm vụ và quyền hạn; Chưa kịp thời bổ nhiệm kế toán trưởng; Chưa báo cáo NHNN về việc thay đổi Tổng giám đốc – Người đại diện theo pháp luật; Chưa xây dựng hoàn thiện mô hình tổ chức, quy chế hoạt động của các tiểu ban; Chưa chuẩn bị và phê duyệt đầy đủ nội dung trình ĐHĐCĐ thông qua năm 2019 theo quy định…

Chủ tịch Lê Minh Quốc chưa thực hiện đầy đủ việc đánh giá thành viên HĐQT, đánh giá kết quả hoạt động của các ủy ban thuộc HĐQT… Trong quá trình triệu tập và tổ chức các cuộc họp HĐQT đã liên tục dời, hoãn, không tổ chức họp theo quy định, thực hiện chưa đầy đủ trách nhiệm Chủ tịch HĐQT; ký văn bản từ chối kiến nghị của SMBC là chưa đúng quy định, vi phạm quyền của cổ đông…

Chủ tịch Cao Xuân Ninh chưa thực hiện đầy đủ nhiệm vụ và quyền hạn trong phân công nhiệm vụ đối với các thành viên HĐQT.

Các thành viên chưa thực hiện đầy đủ quy định tham dự các cuộc họp HĐQT, không thực hiện ủy quyền khi vắng mặt.

Về Biên bản họp HĐQT ngày 15/5/2019 (ban hành Nghị quyết 231) gây tranh cãi, NHNN báo cáo Thủ tướng: “thiếu chữ ký của thư ký cuộc họp và 3/8 thành viên dự họp tại thời điểm ký ban hành nghị quyết dẫn đến nội dung, hình thức biên bản họp chưa đầy đủ theo quy định tại Luật Doanh nghiệp năm 2014, Nghị định số 71 và Quy chế quản trị nội bộ EIB, việc các thành viên dự họp không ký biên bản sẽ ảnh hưởng đến kết quả bỏ phiếu đối với nội dung được thông qua trong cuộc họp”.

Vẫn theo KLTT: “Do thiếu phối hợp trong chỉ đạo điều hành, mất đoàn kết, chưa có Tổng Giám đốc và Người đại diện theo pháp luật; EIB không tổ chức được ĐHĐCĐ, vì vậy đã ảnh hưởng tới tình hình hoạt động, hình ảnh của đơn vị niêm yết, suy giảm nghiêm trọng lòng tin cổ đông trong nước và nước ngoài, tạo dư luận không tốt, ảnh hưởng uy tín của NHNN, tiềm ẩn rủi ro pháp lý cho EIB”.

Sau thanh tra, EIB tiếp tục rơi vào tình trạng mất đoàn kết, quyền cổ đông tiếp tục bị vi phạm; khiếu nại, tố cáo, kể cả khiếu nại KLTT tiếp tục diễn ra.

EIB vẫn tiếp tục mất ổn định và có nhiều vi phạm chưa được kết luận sau thời kỳ thanh tra, đang tiềm ẩn nhiều nguy cơ bất ổn trước sự thành công của ba Đại hội cổ đông sắp diễn ra vào 26/4 tới.