TCDN - Bộ Tài chính cho biết, trị giá giải ngân vốn vay của Ngân hàng Thế giới (WB) từ 1/1-30/9/2020 tăng 55% so với trị giá giải ngân 9 tháng năm 2019. Xét theo dự toán vốn 2020 của phía Việt Nam, có 64 dự án/tiểu dự án (thuộc 17 khoản vay) được giao dự toán nhưng chưa giải ngân.

WB là nhà tài trợ lớn cho Việt Nam, hiện nay tổng vốn vay đã cam kết cho 36 chương trình, dự án đang triển khai là 7.369,5 triệu USD, trong đó 33 khoản vay đã ký hiệp định, với số vốn vay là 6.589 triệu USD; 03 khoản vay mới đàm phán đã được phía IDA phê duyệt nhưng chưa ký hiệp định, với số vốn vay là 506 triệu USD. Trong danh mục này, 8 khoản vay sẽ kết thúc giải ngân năm 2020, 10 khoản vay sẽ kết thúc giải ngân năm 2021.

Trong số 36 khoản vay thuộc Danh mục có 05 khoản vay chưa giải ngân tính đến 15/10/2020 do chưa hoàn thành thủ tục đầu tư hoặc chưa ký hợp đồng xây lắp (chiếm 10,6% số vốn cam kết). Theo thông tin của WB, 17/31 khoản vay còn lại đang giải ngân phải điều chỉnh hiệp định vay do nhiều nguyên nhân (sửa đổi thiết kế dự án, điều chỉnh từ chi thường xuyên sang chi đầu tư; chậm tiến độ phải gia hạn thời gian thực hiện dự án, gia hạn giải ngân; vốn dư nhiều phải đề xuất mở rộng dự án…)

Theo Bộ Tài chính, trị giá giải ngân vốn WB (theo phương thức trực tiếp và tạm ứng vào TKĐB) từ 1/1-30/9/2020 tăng 55% so với trị giá giải ngân 9 tháng năm 2019. Còn theo dự toán vốn 2020 của phía Việt Nam, có 64 dự án/tiểu dự án (thuộc 17 khoản vay) được giao dự toán nhưng chưa giải ngân.

Số các khoản vay chưa giải ngân theo năm tài khóa 2021 của WB (tính từ 1/7/2020): có 18/36 khoản vay chưa giải ngân, dẫn đến tỷ lệ giải ngân theo cách tính của WB (số giải ngân/tổng vốn vay cam kết) năm 2021 mới đạt 1,7%.

Tính đến 30/9/2020 có 34 dự án/tiểu dự án vay WB đề xuất trả lại kế hoạch vốn 2020 với tổng số kế hoạch vốn đề xuất trả lại bằng 34,6% tổng dự toán được giao của các dự án vay WB.

Lý giải về tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư nguồn vay WB thấp so với tỷ lệ giải ngân trong nước, Bộ Tài chính cho hay, hiện đang có vướng mắc về phía dự án có: Phải điều chỉnh, gia hạn dự án, sửa đổi hiệp định vay; Thiết kế dự án không phù hợp, khó triển khai; Chậm hoàn thành các thủ tục chuẩn bị đầu tư, thủ tục đầu tư: Chậm duyệt F/S, thiết kế kỹ thuật, bản vẽ thi công, tổng dự toán…

Bên cạnh đó còn có vướng mắc về cơ chế như: Mô hình dự án ô, khoản vay gộp chưa phù hợp với quy định của Việt Nam và chưa thực sự thuận lợi đối với các cơ quan thực hiện.

Mô hình giải ngân dựa trên kết quả không hoàn toàn phù hợp với quy định của Việt Nam do các địa phương không đủ nguồn vốn để hoàn thành kết quả, qui định kiểm soát thanh toán vốn NSNN của Việt Nam là căn cứ chi phí hợp lệ được KBNN xác nhận, không căn cứ kết quả đầu ra được kiểm đếm.

Ngoài ra, các dự án phải áp dụng hai hệ thống quy trình, thủ tục về giải phóng mặt bằng, đền bù tái định cư và quy định về mua sắm đấu thầu, dẫn đến xung đột về pháp luật trong một số trường hợp; Thực hiện thủ tục phê duyệt cả từ phía cơ quan chủ quản dự án ô và phía WB còn qua nhiều khâu; Thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư và điều chỉnh Hiệp định vay (là Điều ước quốc tế) cũ phải qua nhiều bước.

Tại Hội nghị trực tuyến với các bộ, ngành và địa phương với Ngân hàng Thế giới về giải ngân năm 2020 diễn ra ngày 28/10, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà đề nghị các đơn vị kho bạc nhà nước xử lý hồ sơ giải ngân vốn đầu tư nguồn vay WB trong thời gian 1 ngày với điều kiện chặt chẽ trong kiểm soát chi.

Các bộ, ngành, địa phương cần đánh giá kỹ lại và ưu tiên cho các chương trình dự án kết thúc năm 2020 – 2021. Với những dự án có đề xuất kéo dài thời gian thực hiện, giải ngân… cần phải đánh giá kỹ tình hình thực hiện, khẩn trương báo cáo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính trình Chính phủ điều chỉnh chủ trương đầu tư, hiệp định vay.