TCDN - Tại Diễn đàn Thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ 2025 với chủ đề "30 năm hợp tác kinh tế, thương mại – Vượt qua thách thức, bước vào kỷ nguyên mới", do Bộ công Thương tổ chức, nhiều ý kiến thống nhất rằng Hoa Kỳ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam.

Theo Bộ Công Thương, đến hết tháng 11/2025, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam đạt 430,14 tỷ USD, tăng hơn 16% so với cùng kỳ. Riêng thị trường Hoa Kỳ đạt 138,6 tỷ USD, chiếm trên 32% tổng kim ngạch xuất khẩu, tiếp tục giữ vị trí số một. Các nhóm hàng chủ lực gồm điện tử, máy tính, điện thoại, dệt may, da giày, đồ gỗ và thủy sản.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Phạm Quang Vinh, nguyên Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Hoa Kỳ, cho rằng tăng trưởng thương mại song phương từ mức dưới 500 triệu USD năm 1995 lên gần 150 tỷ USD hiện nay là kết quả của một quá trình cải cách, hội nhập và hội tụ lợi ích lâu dài giữa hai nền kinh tế.

Ở góc độ khác, TS Trần Toàn Thắng, Viện Chiến lược và Chính sách Kinh tế – Tài chính cho biết nhóm điện tử, điện thoại và máy tính dẫn đầu tăng trưởng, với mức tăng hơn 40% theo số liệu phía Hoa Kỳ. Đây là nhóm hàng có giá trị lớn, đóng vai trò “lực kéo chính” của xuất khẩu Việt Nam sang Mỹ trong bối cảnh các tập đoàn Mỹ tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Bên cạnh đó, dệt may và da giày cũng phục hồi rõ nét khi Hoa Kỳ chiếm khoảng 38% tổng kim ngạch của ngành. Đồ gỗ, nội thất chuyển sang tăng trưởng dương sau giai đoạn trầm lắng. Riêng thủy sản duy trì kim ngạch ổn định 2 – 2,2 tỷ USD. Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng Thư ký VASEP, cho biết tôm, cá tra và sản phẩm chế biến của Việt Nam tiếp tục được người tiêu dùng Hoa Kỳ ưa chuộng nhờ chất lượng ổn định.

Đánh giá từ phía đối tác, ông Matt Priest, Chủ tịch Hiệp hội Dệt may và Da giày Hoa Kỳ (FDRA), nhận định Việt Nam đã trở thành một trong những mắt xích quan trọng của chuỗi cung ứng toàn cầu nhờ khả năng đáp ứng đơn hàng lớn, minh bạch và tiêu chuẩn ngày càng cao.

Tuy nhiên, tăng trưởng mạnh cũng kéo theo rủi ro lớn. Số liệu phía Hoa Kỳ cho thấy nhập khẩu hàng Việt trong 11 tháng đầu năm tăng hơn 40% ở nhiều nhóm hàng – mức tăng cao, làm gia tăng nguy cơ bị điều tra phòng vệ thương mại. TS Trần Toàn Thắng cảnh báo, thuế đối ứng không chỉ là vấn đề thuế suất, mà còn phản ánh chiến lược tái công nghiệp hóa và bảo vệ sản xuất nội địa của Hoa Kỳ. Kịch bản xấu nhất là hàng Việt có thể bị áp thuế theo Mục 232 hoặc 301, với mức thuế trên 50% đối với thép, gỗ, năng lượng mặt trời; ngành điện tử – chiếm gần 28% kim ngạch sang Mỹ – cũng chịu rủi ro lớn nếu không kiểm soát tốt xuất xứ linh kiện.

Bà Trương Thị Thùy Linh, Phó Cục trưởng Cục Phòng vệ Thương mại (Bộ Công Thương), cho biết Hoa Kỳ có thể đồng thời áp dụng các biện pháp chống bán phá giá, chống trợ cấp và tự vệ, với thời gian kéo dài, khiến nhiều doanh nghiệp bị “khóa cửa” thị trường.

Trước bối cảnh đó, các chuyên gia cho rằng giải pháp then chốt là minh bạch hóa chuỗi cung ứng, nâng cao năng lực truy xuất nguồn gốc, kiểm soát xuất xứ nguyên liệu và chủ động phòng vệ thương mại. Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại Đa biên, nhấn mạnh doanh nghiệp không chỉ đẩy mạnh xuất khẩu mà cần tăng nhập khẩu công nghệ, nguyên liệu chất lượng cao từ Hoa Kỳ để tạo cân bằng thương mại và nâng cấp năng lực sản xuất.

Các phân tích cho thấy, Hoa Kỳ vẫn là thị trường lớn nhất của Việt Nam, nhưng không còn là thị trường dễ đoán. Trong bối cảnh chính sách thương mại toàn cầu biến động nhanh, khả năng thích ứng, giảm phụ thuộc và nâng cao năng lực nội tại sẽ quyết định chất lượng và độ bền của quan hệ thương mại Việt Nam - Hoa Kỳ trong những năm tới.