TCDN - Xuất phát từ nghề đông y gia truyền, HTX Ngọc Trà gây dựng vùng trồng dược liệu sạch và ứng dụng công nghệ hiện đại để tạo ra các sản phẩm an toàn, đạt OCOP 3 sao. Mô hình đang góp phần nâng cao giá trị dược liệu địa phương và phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững.

Trong bối cảnh đời sống ngày càng nâng cao, người tiêu dùng có xu hướng tìm về các sản phẩm sạch, an toàn và có nguồn gốc tự nhiên. Nhiều loại nước uống pha chế công nghiệp, sản phẩm chăm sóc cá nhân sử dụng hóa chất hay các loại trà tồn dư thuốc bảo vệ thực vật đã làm gia tăng lo ngại về sức khỏe. Xuất phát từ nhu cầu bảo vệ người tiêu dùng và mong muốn nâng cao giá trị dược liệu bản địa, Hợp tác xã Dược liệu sinh thái Ngọc Trà đã lựa chọn con đường sản xuất hoàn toàn từ nguyên liệu tự nhiên, nuôi trồng tại địa phương, áp dụng phương pháp phối chế gia truyền để tạo ra các dòng sản phẩm dược liệu an toàn.

Phát triển từ truyền thống gia đình đến khẳng định thương hiệu qua OCOP

Hợp tác xã Dược liệu sinh thái Ngọc Trà được thành lập vào tháng 4/2021, khởi nguồn từ truyền thống đông y của gia đình bà Đỗ Thị Gấm (xã Hải Quang, Hải Hậu, tỉnh Nam Định nay thuộc tỉnh Ninh Bình). Từ một hộ kinh doanh nhỏ lẻ mang tên Đỗ Thị Gấm, đến tháng 4/2023, đơn vị chính thức chuyển đổi mô hình thành hợp tác xã nhằm mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng sản phẩm và xây dựng vùng dược liệu ổn định. Niềm đam mê với các loại thảo mộc thiên nhiên đã thôi thúc bà Gấm tìm tòi, nghiên cứu và phát triển những sản phẩm mang tính bền vững, gắn chặt với lợi thế dược liệu sẵn có tại địa phương.

Chia sẻ với PV về quy trình sản xuất, bà Đỗ Thị Gấm – Đại diện HTX nói: “HTX Ngọc Trà được đánh giá là một điển hình trong phát triển nông nghiệp sạch tại địa phương vì toàn bộ vùng nguyên liệu được canh tác theo phương pháp sinh thái, không sử dụng thuốc trừ sâu hóa học hay thuốc bảo vệ thực vật, đảm bảo đầu vào hoàn toàn sạch và an toàn cho người tiêu dùng. Hiện HTX đang canh tác khoảng 60 loại dược liệu trên diện tích 5 mẫu, trong đó có nhiều loại có giá trị cao như kim ngân, dây thìa canh, sài đất, bạc hà, kinh giới…

Bên cạnh vùng trồng, HTX đầu tư bài bản vào công nghệ chế biến. Nhà kính phơi dược liệu, hệ thống sấy lạnh, sấy thăng hoa, máy sao, máy nghiền, máy sấy bơm nhiệt, thiết bị đóng gói, nồi nấu cao và hệ thống chưng cất tinh dầu giúp bảo toàn hoạt chất, giữ nguyên màu sắc và hương vị tự nhiên. Quy trình sản xuất được kiểm soát theo tiêu chuẩn HACCP (TCVN 5603:2008), là nền tảng quan trọng để nâng cao chất lượng và phát triển các dòng sản phẩm chủ lực”.

Bà Gấm cũng cho biết, Ngọc Trà hiện có 9 loại trà thảo dược được phối chế theo công thức gia truyền, phục vụ nhiều nhóm đối tượng: trà dưỡng nhan, trà cho mẹ sau sinh, trà tiểu đường, trà an thần cho người mất ngủ… Trong đó, hai sản phẩm nổi bật là Thanh Tâm Uyển và Tĩnh Tâm Trà đã đạt chứng nhận OCOP 3 sao năm 2023 và 2024.

Ngoài trà thảo dược, HTX còn chế biến nhiều sản phẩm chăm sóc cá nhân như dầu gội, sữa tắm, thảo dược tắm bé, dung dịch vệ sinh phụ nữ, thảo dược ngâm chân, siro ho, dược liệu thô sấy khô, tinh dầu và mật ong dược liệu. Tất cả đều sản xuất từ nguồn nguyên liệu tự trồng theo hướng hữu cơ.

Từ khi đạt OCOP, thị trường tiêu thụ mở rộng đáng kể: lượng hàng bán ra từ mức 20–30 kg/tháng đã tăng lên trên 100 kg/tháng, có thời điểm đạt 200 kg.

HTX hiện đang đăng ký thêm 3 sản phẩm OCOP gồm: Trà Gạo Lứt Sâm Hành; Trà Tía Tô – Hà Thủ Ô – Hồng Trà; Trà Hồi Sức Sâm Hành – Gừng Vàng

Tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm, lan tỏa giá trị nhân văn

Giai đoạn 2023–2024, HTX ghi nhận sự tăng trưởng mạnh mẽ. Tổng vốn đầu tư từ 6,04 tỷ đồng năm 2023 tăng lên 10,95 tỷ đồng năm 2024. Doanh thu trong cùng kỳ cũng tăng từ 200 triệu đồng lên 300 triệu đồng. Đây là nền tảng để HTX đặt mục tiêu tăng trưởng đột phá trong 1–2 năm tới, đặc biệt khi đang đẩy mạnh xúc tiến thương mại, bán hàng trên nền tảng số và mở rộng mạng lưới phân phối.

Bà Đỗ Thị Gấm thường xuyên phối hợp với Hội LHPN các cấp để tham gia hội chợ, giới thiệu sản phẩm, kết nối đối tác và cập nhật thị hiếu người tiêu dùng. Dự án khởi nghiệp “Hợp tác xã Dược liệu sinh thái Ngọc Trà” đã được lựa chọn đại diện cho tỉnh Nam Định (nay thuộc tỉnh Ninh Bình) tham gia cuộc thi Phụ nữ khởi nghiệp sáng tạo và chuyển đổi xanh năm 2024, và đạt giải Khuyến khích cấp vùng.

Đặc biệt, điểm nhấn nhân văn của HTX là ưu tiên tuyển dụng phụ nữ và người có hoàn cảnh khó khăn. Hiện HTX tạo việc làm cho 18 lao động thường xuyên và 21 lao động thời vụ, thu nhập ổn định 5–6 triệu đồng/tháng. Việc có thu nhập chủ động giúp chị em tự tin hơn trong cuộc sống và nâng cao vị thế trong gia đình, cộng đồng.

HTX đóng vai trò là kênh tiêu thụ ổn định cho dược liệu do hội viên sản xuất, giúp người dân tránh rủi ro thị trường, yên tâm bám nghề và phát triển kinh tế hộ.

Không chỉ tập trung phát triển kinh tế, HTX Ngọc Trà còn tích cực tham gia các hoạt động an sinh xã hội: hỗ trợ Hội người cao tuổi, học sinh nghèo vượt khó, gia đình có hoàn cảnh khó khăn; khám chữa bệnh miễn phí vào cuối tuần cho người già, người tàn tật; tặng hàng trăm suất quà cho vùng dịch Covid-19; trao 105 suất quà Tết cho Hội người tàn tật huyện Hải Hậu; nhận đỡ đầu hai trẻ mồ côi tại xã Hải Quang. Những đóng góp này giúp HTX trở thành điểm tựa cộng đồng và tạo dựng uy tín bền vững.

Chia sẻ với PV về định hướng phát triển HTX, bà Đỗ Thị Gấm nói: Ngoài việc phát triển vùng trồng dược liệu sinh thái, bà đang ấp ủ một dự định mang tính nhân văn: xây dựng “mái ấm tình thương” dành cho người già neo đơn, người khuyết tật và những hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Gia đình hiện đã vận hành ba cơ sở chăm sóc sức khỏe cho người cao tuổi và người yếu thế, nên mong muốn mở rộng thành một mô hình bài bản, có đất đai và cơ sở riêng để chăm sóc, hỗ trợ họ tốt hơn.

Đây là tâm nguyện lớn của bà, gắn với truyền thống nghề đông y gia truyền và quá trình bà tham gia dạy nghề, chữa bệnh, giúp đỡ nhiều người tìm về với thảo dược thiên nhiên. Năm 2024, bà đã tham gia hai cuộc thi lớn: cuộc thi Khởi nghiệp và cuộc thi Tìm kiếm tài năng tỉnh Nam Định, trong đó dự án của bà đã vào đến vòng quốc gia. Thành tích này càng củng cố niềm tin để bà theo đuổi dự án mái ấm và mở rộng các hoạt động cộng đồng trong thời gian tới.

Với hướng phát triển gắn sản xuất sạch với giá trị nhân văn, HTX Dược liệu sinh thái Ngọc Trà đang khẳng định vai trò một mô hình nông nghiệp xanh tiêu biểu của Ninh Bình. Những kết quả đạt được là nền tảng để HTX tiếp tục mở rộng sản xuất, lan tỏa thương hiệu dược liệu sạch và thực hiện các hoạt động cộng đồng trong thời gian tới.