TCDN - Kiểm toán chỉ ra, Công ty CP Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico thiết kế chưa có thuyết minh đầy đủ căn cứ tính toán kết cấu các hạng mục công trình hạ tầng; dự toán chưa đính kèm các báo giá của nhà cung cấp các vật tư, thiết bị không có trong công bố giá của UBND tỉnh.

Theo báo cáo kiểm toán năm 2021, Kiểm toán Nhà nước chỉ ra Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico (Kim loại màu Thái Nguyên) hạch toán vào chi phí SXKD đối với các chi phi đủ điều kiện ghi nhận nguyên giá TSCĐ theo quy định tại Điều 3 Thông tư số 45/2013/TT-BTC, hạch toán vào chi phí trả trước dài hạn giá trị đủ điều kiện ghi nhận chi phí đầu tư XDCB hạch toán chi phí đầu tư XDCB vào chi phí SXKD trong kỳ.

Ngoài ra, Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico chưa hoàn nhập tăng thu nhập khác vào chi phí dự phòng phải trả chưa đủ điều kiện theo quy định (1.514 triệu đồng đồng). Hạch toán chi phí chưa đúng kỳ. 2.200 triệu đồng.

Việc theo dõi, kê khai thuế và các khoản phải nộp NSNN của các đơn vị còn tồn tại phải điều chỉnh số liệu như: Chưa kể khai thuế GTGT đối với hàng biếu tặng

Tại một số đơn vị, còn trường hợp Hồ sơ dự thầu của nhà thầu được chọn còn một số tiêu thức chưa đúng yêu cầu của hồ sơ mời thầu, lựa chọn nhà thầu còn chậm so với quy định Dự án mỏ thiếc Tây nam Núi Pháo – Công ty CP Kim loại màu Thái Nguyên – VIMICO: Thời gian bắt đầu lựa chọn nhà thầu chậm so với kế hoạch lựa chọn được duyệt; Kế hoạch lựa chọn nhà thầu được duyệt là  tháng 5/2019, nhưng thực tế tháng 8/2019 Mới lựa chọn nhà thầu gói thầu số 2, gói 6, gói 8 thuộc Dự án mỏ thiếc Tây nam Núi Pháo.

Ở Dự án mỏ thiếc Tây Nam Núi Pháo - Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico: Gói thầu số 2 “Hệ thống cung cấp điện mở”. Gói thầu số 6 “Xây dựng các công trình mặt bằng xưởng tuyển”, Gói thầu số 8 “Thiết bị công nghệ xưởng tuyển” chậm tiến độ hợp đồng; Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên và các nhà thầu đã thống nhất xác định nguyên nhân là do đại dịch Covid chậm giải phóng mặt bằng và đã ký các Phụ lục hợp đồng điều chỉnh tiến độ. Tuy nhiên, chưa xác định, thuyết minh chi tiết số ngày bị ảnh hưởng theo từng nguyên nhân ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện hợp đồng để có đầy đủ căn cứ, cơ sở xử lý theo quy định hợp đồng.

Trước thời điểm Nghị định số 69/2014/NĐ-CP ngày 15/7/2014 về tập đoàn kinh tế nhà nước và tổng công ty nhà nước có hiệu lực thi hành (01/9/2014) mô hình tổ chức của TKV đã có 4 cấp doanh nghiệp do Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên Vimico là doanh nghiệp cấp III của TKV (là công ty con của Tổng công ty Khoáng sản TKV - CTCP doanh nghiệp cấp II của TKV) có công ty con là Công ty TNHH MTV Kim loại màu Bắc Kạn (được thành lập từ năm 2011).

Đến thời điểm kiểm toán, Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico chưa tổ chức lại, sắp xếp Công ty TNHH MTV Kim loại màu Bắc Kạn là chưa tuân thủ quy định tại điểm c khoản 2 Điều 40 Nghị định số 69/2014/NĐ- CP ngày 15/7/2014 về tập đoàn kinh tế nhà nước và tổng công ty nhà nước.

Ngày 31/8/2022, Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico ban hành Quyết định số 2903/QĐ-TMC thành lập Chi nhánh Kim loại mẫu Bắc Kạn – Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico kể từ ngày 01/9/2022, giao Giám đốc Công ty Cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên – Vimico Trước thời điểm Nghị định số 69/2014/NĐ-CP ngày 15/7/2014 về tập đoàn kinh tế nhà nước và tổng công ty nhà nước có hiệu lực thi hành (01/9/2014) mô hình tổ chức của TKV đã có 4 cấp doanh nghiệp do Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên – Vimico là doanh nghiệp cấp III của TKV (là công ty con của Tổng công ty Khoáng sản TKV - CTCP doanh nghiệp cấp II của TKV) có công ty con là Công ty TNHH MTV Kim loại màu Bắc Kạn (được thành lập từ năm 2011).

Kiểm toán chỉ rõ, Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico chưa lập phương án tận thu than trong xỉ thải lò quay để tối ưu hiệu quả kinh tế; còn tình trạng hàm lượng kim loại trên thực tế của một số sản phẩm phụ còn tồn kho cao hơn theo thiết kế đuôi tuyển tại tuyển thu làng Hích”, bột ôxit chi", bột oxit đồng.

Tại dự án đầu tư xây dựng công trình khai thác mỏ quặng thiếc, đồng, bismut bằng phương pháp hầm lò tại tiểu khu phía Nam, khu phía Tây Núi Pháo xã Hà Thượng, xã Tân Thái và thị trấn Hùng Sơn, huyện Đại từ, tỉnh Thái Nguyên do Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico làm chủ đầu tư (Dự án mỏ thiếc Tây Nam núi Pháo – Công ty cổ phẩm Kim loại màu Thái Nguyên – Vimico): Phê duyệt dự án còn chưa đủ một số hồ sơ như căn cứ xác định giá bán tỉnh quặng khi tính hiệu quả dự án, chưa nêu khả năng thu xếp vốn và báo cáo thẩm định của tổ chức cho vay.

Việc tính toán hiệu quả kinh tế dự án chưa thuyết minh được rõ cơ sở xác định. Giá bán của tỉnh quặng đồng bằng 75% giá LME (giả kim loại trên sàn giao dịch London) x hàm lượng, giá bán của tỉnh quặng thiếc bằng 80% giá LME x hàm lượng. Tại dự án đầu tư chưa nêu khả năng thu xếp vốn và khả năng cấp vốn theo tiến độ được quy định tại khoản 5 Điều 7 Nghị định 12/2009/NĐ-CP về quản lý dự án; Dự án được phê duyệt với tỷ lệ vốn vay là 70%, trong khi chưa có báo cáo thẩm định của tổ chức tài chính cho vay là không tuân thủ quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị định số 12/2009: “Riêng đối với các dự án sử dụng vốn tín dụng, tổ chức cho vay vốn thẩm định phương án tài chính và phương án trả nợ để chấp thuận cho vay hoặc không cho vay.

Dự án mỏ thiếc Tây Nam núi Pháo - Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico: Thiết kế chưa có thuyết minh đầy đủ căn cứ tính toán kết cấu các hạng mục công trình hạ tầng mô bao gồm đường giao thông, nhà xưởng, nhà phụ trợ, hồ chứa, bể...; dự toán chưa đính kèm các báo giá của nhà cung cấp các vật tư, thiết bị không có trong công bố giá của UBND tỉnh như thiết bị sàng tuyển, máy biến áp, lớp chống thấm HDPE,... để đảm bảo đầy đủ căn cứ, cơ sở. giá dự toán được lập căn cứ vào hợp đồng mua gần nhất, chưa có hồ sơ về việc tham khảo giá trên thị trường của các nhà cung cấp tại thời điểm mua sắm để đảm bảo tính cập nhật và tối ưu về giá".

Dự án mỏ thiếc Tây Nam núi Pháo - Công ty CP Kim loại màu Thái Nguyên - Vimico: Theo Quyết định số 410/QĐ-VIMICO ngày 31/5/2013 và Giấy chứng nhận đầu tư số 17121000025 của UBND tỉnh Thái Nguyên ngày 11/7/2014 phê duyệt thì thời gian thực hiện dự án là 2 năm kể từ ngày cấp giấy chứng nhận đầu tư. Tuy nhiên, đến 31/12/2021 dự án chưa hoàn thành là chậm 5 năm so với tiến độ dự án được duyệt.

Theo báo cáo của đơn vị, dự án chậm nguyên nhân chủ yếu là do đơn vị chờ xin cấp giấy phép khai thác mỏ và vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng. UBND tỉnh Thái Nguyên đã phê duyệt điều chỉnh giấy chứng nhận đầu tư tại Quyết định số 3383/QĐ-UBND ngày 21/10/2019 về việc điều chỉnh tiến độ dự án là 02 năm kể từ ngày Giấy phép được phê duyệt.

Dự án mỏ thiếc Tây Nam Núi Pháo - Công ty cổ phần Kim loại màu Thái Nguyên -Vimico còn chủng loại sản phẩm chưa tuyển được theo dự án được duyệt: Theo dự án được duyệt hàm lượng Bismuth (Bỉ) trong quặng là 0,15%, sản phẩm sau tuyến Bị có hàm lượng là 3,5%. Tuy nhiên, theo báo cáo kết quả chạy thử ngày 29/9/2021 với hàm lượng Bi trong quặng là 0,105% thì hàm lượng Bỉ sau tuyển chỉ đạt 0,82%.