TCDN - Ông Lê Tự Minh, Chủ tịch Công ty Cổ phần đầu tư IMG cho rằng hiện nay, việc đầu cơ đất và lũng đoạn thị trường bất động sản đang ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam. Người dân mua đất chờ thời cơ tăng giá, khiến một bộ phận lực lượng sản xuất "nằm ngủ" không phát huy tác dụng, rất phí phạm.

Đại biểu Quốc hội Lê Thanh Hoàn (Thanh Hoá) cho rằng, thực tế việc phát triển nhà ở còn hướng đến quyền sở hữu nhà ở dưới góc độ là tài sản hơn là vai trò mấu chốt của nhà là để ở. Theo điều tra dân số và nhà ở năm 2019, tỷ lệ sở hữu nhà ở của các hộ gia đình Việt Nam là 88,1% thuộc nhóm cao nhất thế giới. “Tại sao nhu cầu về nhà ở tại các đô thị vẫn là vấn đề bức thiết đến như vậy?”, đại biểu Hoàn nêu thắc mắc.

Để trả lời câu hỏi này, đại biểu đề nghị nghiên cứu thấu đáo, tiếp cận theo hướng nhà là để ở không phải là để đầu cơ với kỳ vọng sinh lời trong tương lai để từ đó có một chính sách lớn về nhà ở đầu tiên nhằm ưu đãi những người mua nhà lần đầu, hạn chế cấp tín dụng với ngôi nhà thứ hai, đánh thuế chuyển nhượng tài sản và nhà ở theo các mức tăng dần theo tỷ lệ nghịch với thời gian sở hữu miễn thuế thu nhập từ cho thuê nhà ở xã hội cũng như cho thuê nhà với giá nhà ở xã hội.

Đại biểu Hoàn nhấn mạnh, cần hạn chế đến mức tối đa tình trạng người mua nhà ở xã hội sau thời gian mua 5 năm và bán thì giá trị tăng 2 đến 3 lần so với lúc mua. Theo Điều 62 Luật Nhà ở 2014 thì khi bán lại nhà ở xã hội theo cơ chế thị trường thì người bán phải nộp tiền sử dụng đất. Tuy nhiên, tại khoản 6 Điều 86 thì quy định này bỏ áp dụng đối với nhà chung cư, do đó đại biểu đề nghị giữ lại quy định này của luật hiện hành.

Cũng theo đại biểu Hoàn, thời gian tới có 2 thách thức lớn với thị trường nhà ở. Đầu tiên là tỷ lệ di cư từ nông thôn ra thành thị có khả năng tiếp tục tăng. Theo thống kê năm 2019, cả nước có khoảng 6,4 triệu người di cư, con số này chiếm 7,3% dân số. Áp lực nhập cư đối với đô thị đặc biệt là rất lớn, cứ 1.000 người sống ở đô thị đặc biệt thì có khoảng 200 người nhập cư. Người nhập cư chiếm tỷ lệ là 12,3% dân số các đô thị, khả năng này dẫn đến nhu cầu tại các đô thị trong một hoặc 2 thập kỷ tới vẫn tăng mạnh, cùng với đó là giảm nhu cầu nhà ở ở tại nông thôn.

Về tỷ lệ quỹ đất dành cho xây dựng nhà ở xã hội trong các dự án nhà ở thương mại, đại biểu Hoàn đề nghị nghiên cứu quy định trách nhiệm các chủ đầu tư dưới hình thức phí phát triển và được thu một lần đối với chủ đầu tư.

Đại biểu Hoàn phân tích, khoản phí phát triển sẽ cho phép thu hồi các chi phí phát triển để phục vụ cho quá trình đô thị hóa, đây là những khoản chủ đầu tư nên phải trả trên quan điểm nhà nước quy hoạch và đầu tư các tuyến đường giao thông, hệ thống thoát nước, cấp nước, lưới điện cũng như trách nhiệm xã hội của chủ đầu tư. Khoản phí này cần được đặt làm điều kiện để phê duyệt dự án đầu tư. Khoản phí do chủ đầu tư có thể trả bằng hiện vật, ví dụ như cung cấp dịch vụ công, đất đai hoặc bằng tiền.

“Kinh nghiệm của một số quốc gia cho thấy khoản thu từ phí phát triển thay thế thuế bất động sản tích lũy là một giải pháp phù hợp ở những nơi chưa có chế độ thuế, tài sản mạnh. Điều kiện tiên quyết để thực hiện thành công phí phát triển đó là luật cần quy định cụ thể gồm phương pháp hợp lý và xác định số tiền phí phát triển phải nộp, một cơ chế rõ ràng cho sử dụng khoản phí này nhưng chỉ để phát triển hạ tầng công cộng và nhà ở xã hội”, đại biểu Hoàn nêu rõ.

Ông Lê Tự Minh, Chủ tịch Công ty Cổ phần đầu tư IMG cho rằng hiện nay, việc đầu cơ đất và lũng đoạn thị trường bất động sản đang ảnh hưởng tới nền kinh tế Việt Nam. Người dân mua đất chờ thời cơ tăng giá, khiến một bộ phận lực lượng sản xuất "nằm ngủ" không phát huy tác dụng, rất phí phạm.

Theo ông Minh, kinh nghiệm của các nước là dùng thuế để điều chỉnh sự đầu cơ. IMG có dự án ở Australia, mỗi năm phải nộp thuế đất 2%. Giá đất là do cơ quan thuế định giá hằng năm một cách độc lập. Mỗi năm, IMG phải đóng thuế đất 700.000-800.000 đô la khi chưa thực hiện dự án. Năm nay, chính quyền địa phương quyết định tăng mức thuế này lên 4%, rất cao.

“Nếu Việt Nam thực hiện chính sách này thì chỉ có những người thật sự làm dự án mới dám giữ đất và khi giữ đất thì phải làm dự án rất nhanh. Biện pháp này không chỉ chống đầu cơ đất mà còn giúp cho Bộ Tài chính có một nguồn thu lớn”, ông Minh cho hay và kiến nghị Ban soạn thảo Luật Đất đai bổ sung và áp dụng mức thuế 2% thuế đất hằng năm và áp dụng thuế lũy tiến khi các khu đất không đưa vào kinh doanh, không sinh lời, giống như nước ngoài đang thực hiện.

Trước đó, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh ký tờ trình dự án Luật Đất đai (sửa đổi). Chính phủ báo cáo Quốc hội một số nội dung, chủ trương liên quan chưa được thể hiện trong dự thảo luật vì không thuộc phạm vi điều chỉnh như: "Quy định mức thuế cao hơn đối với người sử dụng nhiều diện tích đất, nhiều nhà ở, đầu cơ đất, chậm sử dụng đất, bỏ đất hoang trong pháp luật về thuế; quy định cơ chế điều tiết hợp lý, hiệu quả nguồn thu từ tiền sử dụng đất, tiền thuê đất giữa Trung ương và địa phương…".

Chính phủ đề nghị Quốc hội chỉ đạo các cơ quan có kế hoạch xây dựng luật để kịp thời thể chế đầy đủ chủ trương của Đảng tại Nghị quyết số 18 nhằm tạo sự đồng bộ, thống nhất trong quá trình thực hiện.