TCDN - Bộ Tài chính vừa có báo cáo Chính phủ về tình hình thanh toán vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia nguồn ngân sách nhà nước tháng 8/2024.

Bộ Tài chính vừa có báo cáo Chính phủ về tình hình thanh toán vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia nguồn ngân sách nhà nước tháng 8/2024.

Có 9 tỉnh, thành phố đạt tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia trên 60% trở lên, và còn 6 tỉnh đạt dưới 30%.

Cụ thể, 9 tỉnh, thành phố đạt tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia trên 60% trở lên gồm: Hậu Giang (87,6%), Vĩnh Long (74,3%), Ninh Thuận (74,2%), Tiền Giang (65,7%), Bạc Liêu (65%), Lâm Đồng (64,9%), Thanh Hóa (64,5%), Yên Bái (63,2%), Trà Vinh (61%).

Sáu tỉnh có tỷ lệ giải ngân dưới 30% gồm: Bình Phước (6,5%), Hà Tĩnh (13,8%), Cà Mau (18,1%), Hòa Bình (24,6%), Phú Yên (25,3%), Thái Bình (26,9%); trong đó Bình Phước chưa phân bổ vốn Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững.

Bộ Tài chính cho biết việc giải ngân vốn đầu tư công thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia được cải thiện đáng kể khi hết tháng 8/2024, tỷ lệ giải ngân nguồn vốn này đạt 43,5%, tương đương khoảng 11.838 tỷ đồng đã được hấp thụ.

Tuy nhiên, vẫn còn một số bộ ngành, tỉnh, thành phố chậm trong triển khai như Ủy ban Dân tộc, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, Liên minh Hợp tác xã Việt Nam; Phú Thọ, Bắc Giang, Lai Châu, Thái Bình, Quảng Nam, Bình Thuận, Đắk Lắk, Đắk Nông...

Theo Bộ Tài chính, nguyên nhân chưa phân bổ hết vốn là do các dự án đang thực hiện lập, phê duyệt dự án nên chưa đủ điều kiện để phân bổ vốn.

Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các bộ, cơ quan trung ương, địa phương yêu cầu các chủ chương trình/dự án/tiểu dự án/nội dung thành phần và Ủy ban Nhân dân kịp thời nắm bắt các khó khăn, vướng mắc trong tổ chức triển khai của địa phương để hướng dẫn, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành cơ chế chính sách tạo hành lang pháp lý cho địa phương tổ chức triển khai thực hiện.

Đối với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương chưa phân bổ hết kế hoạch vốn ngân sách trung ương năm 2024 cần khẩn trương hoàn thiện thủ tục, phân bổ vốn; trường hợp đã phân bổ vốn, đề nghị gửi về Bộ Tài chính để tổng hợp.

Đồng thời, Bộ Tài chính đề nghị các địa phương thực hiện rà soát và phân bổ vốn các Chương trình mục tiêu quốc gia theo đúng mục tiêu, đối tượng, địa bàn và nội dung hỗ trợ, đảm bảo thực hiện theo đúng quy định.

Trước đó tổ công tác của Chính phủ do Phó Thủ tướng Lê Thành Long làm trưởng đoàn vừa có buổi làm việc, kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 tại Tp.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh và Bà Rịa - Vũng Tàu. Buổi làm việc diễn ra trong bối cảnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đang có tốc độ giải ngân vốn đầu tư công thấp hơn so với bình quân cả nước.

Thông tin từ cuộc họp cho thấy tổng số vốn đầu tư công ước giải ngân đến ngày 30-9 của 6 địa phương vùng Đông Nam Bộ - gồm TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Phước - chỉ hơn 45.594 tỉ đồng, đạt 35,46% kế hoạch, thấp hơn mức bình quân cả nước là 47,29%. Ba địa phương có tỉ lệ giải ngân thấp hơn mức trung bình cả nước là Tp.HCM, Bình Phước và Đồng Nai.

Đầu tiên là vấn đề quy hoạch. Giữa quy hoạch tổng thể của Chính phủ, bộ, ngành và địa phương đang có độ vênh. Từng địa phương lập quy hoạch riêng nhưng chưa khớp với quy hoạch tổng thể cả nước, thường phải điều chỉnh. Do quá trình điều chỉnh chậm nên không bố trí kịp thời việc chuyển đổi quy hoạch sử dụng đất để sử dụng cho các công trình giao thông trọng điểm. Hệ quả là đến lúc có dự án thì quy hoạch chưa theo kịp và chậm tiến độ; kể cả chậm trong quy hoạch các nguồn lực đầu vào.

Thủ tướng Chính phủ mới đây đã ký chỉ thị yêu cầu cắt giảm mạnh thủ tục hành chính trong đầu tư công để thúc đẩy tiến độ giải ngân. Theo chúng tôi, riêng lĩnh vực quy hoạch và khâu giải phóng mặt bằng cần có sự đột phá hơn; thủ tục bổ sung quy hoạch phải nhanh hơn - không cần lấy ý kiến tham mưu của quá nhiều sở, ngành liên quan mà cơ quan đầu mối, chủ dự án đầu tư và địa phương có dự án đi qua có thể thống nhất bổ sung.

Nếu TP.HCM đề xuất được một cơ chế cụ thể về quy hoạch, sau khi có thống kê là khâu này đang mất bao nhiêu thời gian, từ đó thành phố phấn đấu giảm 50% thủ tục hành chính để rút ngắn thời gian. Trong đó, có thể điều chỉnh linh hoạt, mở rộng thí điểm quy hoạch các mỏ vật liệu để phục vụ công trình xây dựng, giao thông.

Điều quan trọng nữa là Đông Nam Bộ phải có cơ chế liên vùng. Tp.HCM dù đã có cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 98/2023 của Quốc hội nhưng chỉ được quyết trong phạm vi những vấn đề được phân quyền ở thành phố; còn riêng với vùng kinh tế trọng điểm phía Nam thì vẫn cần cơ chế liên vùng. Cơ chế liên vùng sẽ thúc đẩy dự án liên vùng, như các tuyến cao tốc, đường vành đai…, từ đó tạo động lực cho cả khu vực phát triển.

Do vậy, cần xây dựng một cơ chế điều phối vùng, trong đó có cả quỹ đầu tư phát triển hạ tầng vùng. Khi đó, việc giải ngân vốn đầu tư công sẽ có những bước phát triển nhanh chóng, mạnh mẽ hơn.