TCDN - Quý 4/2022, sự khủng hoảng niềm tin trong giới đầu tư tài chính khiến hoạt động kinh doanh của nhiều công ty chứng khoán lớn sụt giảm mạnh.

Chứng khoán Bản Việt (VCSC; mã VCI) công bố kết quả kinh doanh quý 4/2022 với lợi nhuận trước thuế chỉ đạt 32 tỷ đồng, giảm 94% so với cùng kỳ dù tổng doanh thu đã hồi phục đáng kể từ mức thấp quý liền trước đó. Đây không chỉ là quý thứ tư liên tiếp lợi nhuận công ty chứng khoán này đi lùi, mà còn là kỳ kinh doanh báo lãi thấp nhất kể từ quý 3/2015. 

Năm 2022, tổng doanh thu hoạt động của VCSC đạt 3.156 tỷ đồng, giảm 15% so với năm liền trước. Lợi nhuận trước thuế đạt 1.060 tỷ đồng, giảm 43% so với cùng kỳ và hoàn thành chỉ 56% kế hoạch được ĐHĐCĐ thông qua hồi đầu năm. Chi phí tài chính tăng vọt và trở thành một yếu tố đáng chú ý kéo tụt lợi nhuận của VCSC năm qua.

Theo báo cáo tài chính vừa công bố, doanh thu hoạt động quý 4 của VCSC đạt 796 tỷ đồng, giảm 29,7% so với cùng kỳ năm trước. Chi phí hoạt động ở mức hơn 518 tỷ đồng, tăng 58% so với quý 4/2021. Trong đó, lỗ bán tài sản tài chính lên đến 414 tỷ đồng, gấp đôi cùng kỳ năm trước. Chi phí môi giới cũng gấp 2,2 lần lên mức 98 tỷ đồng. 

Đáng chú ý, chi phí tài chính quý vừa qua vọt lên tới 230 tỷ đồng, tăng 70% so với cùng kỳ. Nguyên nhân chính bởi VCSC lỗ chênh lệch tỷ giá 106 tỷ đồng, từ mức 2 tỷ đồng cùng kỳ. Lỗ tỷ giá riêng quý này cũng là lý do khiến cả năm công ty báo lỗ 116,5 tỷ đồng do tỷ giá.  

Tính chung cả năm 2022, chi phí tài chính của VCSC đạt trên 700 tỷ đồng, tăng 90% so với cùng kỳ, bao gồm một khoản chi phí đầu tư khác không được nêu chi tiết. “Gánh nặng” nợ vay và tỷ giá tăng lên trong hơn hai năm gần đây khi VCSC liên tục mở rộng quy mô và huy động thêm nguồn vốn từ kênh tín dụng và trái phiếu.

Thời điểm cách đây một năm, dư nợ của VCSC đạt đỉnh, với xấp xỉ 6.363 tỷ đồng vay ngân hàng  và 1.964 tỷ đồng qua kênh phát hành trái phiếu. Quy mô nợ vay đã giảm mạnh trong năm qua, đặc biệt trong quý 4. Đến ngày 31/12,  nợ qua kênh trái phiếu của VCSC đã giảm tới 1.213 tỷ đồng chỉ trong ba tháng cuối cùng của năm, xuống còn 547 tỷ đồng. Đối với số trái phiếu trên, trái chủ có quyền yêu cầu VCSC mua lại trước ngày đáo hạn.

Tương tự như trên, Công ty cổ phần Chứng khoán VIX (mã VIX) đã công bố báo cáo tài chính quý 4/2022 với doanh thu hoạt động đạt hơn 237 tỷ đồng, giảm 24% so với cùng kỳ năm ngoái. Tuy nhiên, chi phí hoạt động lại tăng vọt lên mức 361 tỷ đồng, gấp gần 4 lần cùng kỳ. 

Trong cơ cấu doanh thu hoạt động kỳ này, lãi từ các tài sản tài chính thông qua lãi/lỗ (FVTPL) chiếm tỷ trọng lớn nhất và đạt 155 tỷ đồng, tăng nhẹ so với cùng kỳ. Hoạt động tự doanh của VIX đi xuống rõ rệt trong quý 4 khi lỗ từ FVTPL gấp 7 lần cùng kỳ, từ mức lỗ 45,5 tỷ đồng quý 4/2021 xuống mức âm 344 tỷ đồng kỳ này.

Bên cạnh đó, chi phí tự doanh của công ty chứng khoán này cũng tăng 60% lên 10 tỷ đồng. Doanh thu hoạt động môi giới chứng khoán đạt 32 tỷ đồng, bằng chưa tới 1/3 cùng kỳ năm trước. Doanh thu môi giới thu hẹp, chi phí mảng môi giới cũng giảm đáng kể 63% xuống còn hơn 14 tỷ đồng. Riêng trong quý 4/2022, VIX báo lỗ ròng 103 tỷ đồng. Đây là mức lỗ kỷ lục kể từ khi niêm yết lên giao dịch trên sàn chứng khoán (năm 2009). 

Theo ông Đinh Quang Hoàn - Phó tổng giám đốc VCSC, thị trường chứng khoán quý 4/2022 bị tác động mạnh bởi sự cố liên quan đến tập đoàn Vạn Thịnh Phát và Ngân hàng SCB dẫn đến tâm lý nhà đầu tư hoảng loạn. Nhà đầu tư tháo chạy khỏi trái phiếu doanh nghiệp và bán tháo cổ phiếu trên thị trường chứng khoán, điều này làm cho VN-Index cuối năm giảm 32,78% so với mức tăng 35,73% của cùng kỳ năm trước, qua đó ảnh hưởng đến việc đánh giá lại các khoản đầu tư tài sản tài chính FVTPL của hoạt động tự doanh. 

Về hoạt động môi giới, doanh thu môi giới quý 4/2022 giảm nhẹ 2% so với cùng kỳ và ở mức 210 tỷ đồng. Chi phí môi giới gấp 2,2 lần lên mức 98 tỷ đồng. Bên cạnh đó, doanh thu từ vấn tài chính chỉ đạt 6,7 tỷ đồng, giảm đến 97% so với quý 4/2021. Ở chiều ngược lại, lãi từ các khoản đầu tư nắm giữ đến ngày đáo hạn đạt 27 tỷ đồng, trong khi cùng kỳ khoản này chỉ 167 triệu đồng.

Tại thời điểm 31/12/2022, tiền và tương đương tiền của VCSC đạt 3.424 tỷ đồng, gấp 3 lần số đầu năm. Hụt doanh thu, đặc biệt từ mảng tự doanh, VCSC báo lợi nhuận sau thuế cả năm đạt 869 tỷ đồng, giảm 42% so với cùng kỳ.