Trả lời phóng viên TBTCVN, ông Nguyễn Văn Phụng - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) cho rằng, điều này không chỉ thể hiện trách nhiệm cao của Bộ Tài chính trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ được giao, mà còn đáp ứng và phù hợp với mong muốn của người dân về việc công khai, minh bạch các nguồn lực, trong đó có nguồn lực về đất đai.

PV: Vừa qua dư luận có nhiều ý kiến bàn luận, quan tâm về 60 dự án “đất vàng” do Bộ Tài chính kiến nghị thanh tra. Quan điểm của ông về vấn đề này như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Trước hết phải nói rằng, những thông tin liên quan đến 60 dự án “đất vàng” nhận được sự quan tâm lớn của người dân và các cơ quan truyền thông. Bởi lẽ, những dự án này trước đây là địa điểm đặt trụ sở, hoặc cơ sở sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp nhà nước, bây giờ trở thành những dự án bất động sản. Ví như Công ty giày da Thụy Khuê, Bến xe Lương Yên, Tổng kho thủy sản Lạc Trung, bãi xe Thanh Xuân, một số bến bãi của một loạt công ty vận tải khác của Hà Nội… hiện đã trở thành các dự án nhà ở, khu thương mại, dịch vụ cao tầng. Vì thế, người dân có quyền đặt câu hỏi rằng, khi chuyển đổi mục đích sử dụng những dự án này có thực hiện đúng quy định của pháp luật hay không? Đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước hay chưa?

Trước tình hình đó, Bộ Tài chính theo chức năng, nhiệm vụ được giao đã khẩn trương kiểm tra, giám sát, rà soát việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của doanh nghiệp (DN). Qua đó kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ tiến hành thanh tra các dự án trên là hoàn toàn bình thường, không chỉ thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ được giao, mà còn đáp ứng yêu cầu, mong muốn của người dân.

Tôi cũng lưu ý thêm rằng, việc quản lý nhà nước đối với đất đai thuộc chức năng của Bộ Tài nguyên và Môi trường; việc giao đất, cho thuê đất đối với các trường hợp cụ thể thuộc thẩm quyền của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bộ Tài chính thực hiện quản lý, giám sát việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của DN khi họ triển khai các dự án có sử dụng đất, việc xác định trị giá DN nhà nước khi thực hiện cổ phần hóa thì phải thực hiện đúng với quy định của pháp luật về đất đai và pháp luật về quản lý vốn, tài sản đầu tư tại DN. Còn nghĩa vụ tài chính đối với việc sử dụng đất của DN cũng rất khác nhau, tùy thuộc vào mục đích sử dụng đất và phương thức giao hay thuê đất: Nếu là đất thuê của Nhà nước, thì nghĩa vụ tài chính sẽ khác với đất được giao có thu tiền sử dụng đất để thực hiện dự án. Nếu đất dùng cho mục đích sản xuất kinh doanh, theo Luật Đất đai thì đó là đất thuê. Nhưng khi đất đó được chuyển mục đích sử dụng làm nhà ở, thì lúc này Luật Đất đai cũng như Nghị định của Chính phủ quy định chủ dự án đó phải nộp tiền sử dụng đất cho Nhà nước theo mục đích sử dụng mới.

Qua rà soát cho thấy, tại thời điểm các DN cổ phần hóa thì đất của họ vẫn là đất thuê, DN có nghĩa vụ trả tiền thuê đất và hàng năm nộp thuế sử dụng đất. Sau này khi là công ty cổ phần rồi thì DN mới xin địa phương cho chuyển đổi mục đích sử dụng đất. Khi đó Bộ Tài chính có trách nhiệm chỉ đạo cơ quan Tài chính, cơ quan Thuế địa phương thực hiện việc giám sát để đảm bảo thu đúng, thu đủ tiền sử dụng đất vào ngân sách nhà nước (NSNN) đối với những dự án được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt cho chuyển mục đích sử dụng. Còn việc có cho phép chuyển mục đích sử dụng đất hay không, việc xác định mức giá đất để tính thu tiền sử dụng đất đối với từng dự án cụ thể thì không thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính. Vì vậy, việc Bộ Tài chính đề xuất với Thủ tướng Chính phủ về thanh tra những dự án bất động sản là thực hiện theo chức năng, nhiệm vụ được Chính phủ giao, đồng thời thực hiện đầy đủ trách nhiệm của cơ quan tham mưu, phối hợp trong quản lý nhà nước về đất đai.

PV: Có ý kiến cho rằng cần thận trọng khi thanh tra DN, vì có thể khiến cho thị trường bất động sản xáo trộn, gây thiệt hại cho người dân. Ông có nghĩ như vậy không?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Theo quy định của Luật Nhà ở và Luật Đất đai, chủ dự án phải hoàn thành nghĩa vụ tài chính về đất đai rồi mới được khởi công dự án. Tuy nhiên, tôi cho rằng khi người dân ký hợp đồng mua nhà với chủ đầu tư, người ta cũng đã tìm hiểu kỹ dự án đó như thế nào, đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt chưa, đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính chưa. Trong trường hợp chủ dự án chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ tài chính với Nhà nước, thì người mua nhà không có lỗi gì cả. Chủ đầu tư sai thì phải xử lý chủ đầu tư, DN nào sau cổ phần hóa mà chuyển nhượng đất không đúng quy định thì phải xử lý DN đó, còn những DN đang có quyền sử dụng đất thuê, DN chủ dự án mà không làm tròn trách nhiệm khi chuyển mục đích sử dụng đất thì cũng phải xử lý.

Qua tìm hiểu tôi thấy rằng, các dự án này chủ yếu do các DN triển khai. Nếu dự án nào đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, mà chủ đầu tư đã hoàn thành nghĩa vụ tài chính với Nhà nước thì không vấn đề gì. Nhưng nếu dự án nào thu tiền của dân với giá cao, mà không thực hiện đúng theo mức giá Nhà nước quy định, hoặc thu tiền của người dân rồi, lại không nộp đủ vào NSNN, thì chủ dự án có trách nhiệm thực hiện theo quy định của pháp luật. Vì thế tôi cho rằng, việc thanh tra, xử lý (nếu có) trách nhiệm của chủ đầu tư thì cũng không ảnh hưởng đến quyền lợi của người mua nhà, cho nên không ảnh hưởng đến thị trường bất động sản.

PV: Theo ông, việc thanh tra các dự án này sẽ được thực hiện như thế nào?

Ông Nguyễn Văn Phụng: Việc quản lý, sử dụng đất đai phải thực hiện theo quy định của pháp luật. Sử dụng đất cho mục đích sản xuất kinh doanh hay đất làm dự án, đất ở, đất cho mục đích công cộng… luật đã quy định rất rõ ràng. Khi có dự án xây dựng công trình nhà ở thì địa phương bắt buộc phải thành lập hội đồng thẩm định giá đất theo trình tự thủ tục quy định. Quy trình, thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất, các phương pháp xác định giá đất, chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan liên quan cũng đã được pháp luật quy định rõ. Vấn đề là địa phương hay chủ đầu tư thực hiện đúng hay chưa thì phải qua thanh tra, kiểm tra mới biết được. Nhưng bước đầu tôi đánh giá rất cao sự chủ động của Bộ Tài chính khi kiến nghị Chính phủ thanh tra 60 dự án “đất vàng”. Đây không đơn thuần chỉ là quản lý việc thực hiện nghĩa vụ tài chính của DN, mà qua đó góp phần chấn chỉnh công tác quản lý đất đai của các địa phương. Đáp ứng được mong muốn của người dân về việc công khai, minh bạch các nguồn lực về tài chính, trong đó có nguồn lực đất đai.

PV: Xin cảm ơn ông!